ترافیک نفتکش‌ها در آبراهه‌ها
بسیاری از تانکرهای نفتی در نزدیکی بندرهای ترکیه در دریای سیاه و مدیترانه منتظر تصمیم دولت ترکیه برای بیمه محموله‌های خود هستند. این شرایط به سبب آغاز برنامه اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه ایجاد شد. فایننشال‌تایمز به نقل از کارگران و معامله‌گران منطقه‌ای نفت گزارش کرده 20 نفتکش حاوی نفت قزاقستان از روز دوشنبه منتظر اجازه دولت ترکیه برای تخلیه هستند. از روز گذشته دولت ترکیه به تمامی محموله‌های نفتی اعلام کرده مدارک بیمه‌ای آن‌ها نیاز به «اثبات مجدد» دارد، زیرا در تحریم‌های اروپایی محموله‌هایی که بالای نرخ 60دلار فروخته شدند مورد پوشش بیمه‌ها قرار نمی‌گیرند. این درخواست دولت ترکیه از تمامی نفتکش‌ها، باعث ترافیک نفتکش‌ها در آبراهه‌های داردانل و بسفرکه دریای سیاه را به دریای مدیترانه وصل می‌کنند شده است.
نفتکش‌های قزاقستان که حاوی نفت این کشور و پایگاه‌های نفتی روسیه در دریای سیاه هستند هدف تحریم‌های اروپایی نیستند. گروه بین‌المللی باشگاه‌های آی‌اند‌پی (International Group of P&I Clubs) که بیش از 90درصد از حمل‌ونقل دریای جهانی را پوشش می‌دهد، اعلام کرده درخواست دولت ترکیه برای اثبات مدارک «فراتر از اطلاعاتی است که به‌طور معمول درخواست می‌شود». روسیه و کشورهایی که مایل به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت روسیه هستند ناوگانی تحت عنوان «ناوگان سایه» تشکیل دادند که علاوه‌بر حمل‌ونقل، بیمه محموله‌های نفتی خود را پوشش می‌دهند. این ناوگان به دنبال راه‌های تازه‌ای برای دور زدن تحریم‌های اروپایی علیه روسیه است. بسیاری از ناظران بازار معتقدند قصد ترکیه از این اقدام، شناسایی این ناوگان و عرض‌اندامی مقابل اروپا و همچنین روسیه است.
نفت به 60 دلار می‌رسد؟
یک روز پس از اعمال تحریم‌های گروه هفت بر نفت روسیه، شاخص‌های بین‌المللی این کامودیتی استراتژیک به طور متوسط 3درصد سقوط کرد. شاخص برنت که در روز دوشنبه هر بشکه 86دلار فروخته می‌شد دیروز به کف کانال80دلار رسید و هربشکه نفت خام آمریکا به میانه کانال70 دلاری سقوط کرد. ناظران بازار هفته‌ای ملتهب را برای بازار نفت پیش‌بینی کرده بودند. افزایش برخی از محدودیت‌ها در چین، به عنوان دومین واردکننده نفت جهان، عامل کلیدی دیگری است که در کنار سقف قیمتی اروپایی‌ها به کاهش بهای نفت کمک کرد. به گزارش رویترز، برخی نشانه‌ها مبنی بر «پافشاری فدرال رزرو بر سیاست‌های تهاجمی به بازار» و «آغاز برنامه اعمال سقف قیمتی به نفت روسیه برای کاهش توانایی مالی روسیه در جنگ اوکراین» بازار نفت را وارد رکود کرده است. البته مسکو در واکنش به برنامه اعمال سقف قیمتی اعلام کرده «حتی اگر مجبور به کاهش تولید شود» به این برنامه متعهد نخواهد بود.
سقف قیمتی 60دلاری که توسط کشورهای گروه هفت، اتحادیه اروپا و استرالیا اعمال شده‌است، واردات نفت خام روسیه از طریق دریا یا قیمتی بالاتر از سقف تعیین‌شده را سخت کرده است. کاهش عرضه نفت روسیه بازار قیمت‌ها را به هیجان نینداخت زیرا در بیانیه اتحادیه اروپا فرصتی برای پهلوگیری کشتی‌های نفتی فروخته‌شده در نظر گرفته شد. این مهلت در کنار سیاست‌های تازه‌ای که دولت ترکیه برای پهلوگیری نفتکش‌ها اتخاذ کرده عملا باعث هجوم و ترافیک نفتکش‌ها در دریای سیاه شده است. آنکارا در این موقعیت اعلام کرده سیاست تازه‌ای در قبال اصالت‌سنجی و احراز بیمه نفتکش‌ها دارد. به گزارش رویترز، یکی از تحلیلگران انرژی در یادداشتی با یادآوری سطح صادرات نفت روسیه پیش از حمله اوکراین، ترس از هزینه‌های بیمه را عاملی اساسی معرفی کرده که «میزان صادرات روسیه را به 4/ 2میلیون بشکه کاهش داده است، یعنی 500هزار بشکه کمتر از زمان قبل از حمله نظامی به اوکراین». از طرفی نشانه‌های افزایش تقاضای چینی در سال آینده برخی از معامله‌گران بشکه‌های نفت بازار جهانی را نسبت به آینده امیدوار کرده است.
در چین چه‌خبر است؟
از اواخر دهه 90میلادی چین به یکی از خوش‌اشتهاترین‌های بازارهای نفت و کالاهای دیگر بازار جهانی بدل شد و عملا فرمان تقاضای جهانی را به دست گرفت. بین سال‌های 1992 تا 1998 نرخ رشد اقتصادی چین بین 10 تا 15درصد، در سال‌های 1998 تا 2004 بین 8 تا 10درصد، بازه 2010 تا 2016 بین 6 تا 10درصد و در سال 2016 تا 2022 بین 5 تا 7درصد ثبت شده است. از این نقطه به بعد پیش‌بینی سخت خواهد شد و دلیل آن سخت‌گیری‌های سیاست کوویدصفر است. سیمون واتکینز، تحلیلگر بازار انرژی در اویل‌پرایس، معتقد است: «سیاست کوویدصفر چین بر قفل‌های محکم منطقه‌ای بنا شده است و پافشاری بر آن نارضایتی‌هایی را ایجاد کرد. در دسامبر 2021 استراتژی این کشور برای مقابله با کووید «پاکسازی پویا» بود که باعث افزایش موارد ابتلا و قرنطینه آن‌ها در
200 پایگاه ملی شد. در 11نوامبر دولت از بازتعریف جزئی استراتژی کوویدصفر رونمایی کرد که تسهیل ورود مسافران خارج از کشور جزو آن بود. رئیس‌جمهور چین راه‌های سختی برای انتخاب دارد.» به عقیده واتکینز «در یک سناریو اگر او به برنامه کوویدصفر پایبند باشد اقتصاد چین از شرایط نابسامانی که در آن به سر می‌برد به وضعیت بدتری دچار خواهد شد. این در حالی است که اعتراضات علیه او در حال افزایش است. در سوی دیگر، اگر او کنترل برنامه کوویدصفر را از دست دهد شمار چینی‌هایی که از ابتلا به این بیماری کشته می‌شوند زیاد خواهد شد، دقیقا مساله‌ای که چین به شدت از آن هراسان است.» راری گرین، رئیس بخش چین موسسه مطالعاتی تی‌اس لامبارد (TS Lombard)، در گفت‌وگو با اویل‌پرایس، درباره شرایط کرونایی چین گفت: «263میلیون از مردم چین در رده سنی 35 تا 60 سال و همچنین بالای 80 سال مشکوک به سرایت به کووید هستند. همچنین تنها 66درصد از بالای 80ساله‌ها واکسینه شدند و تنها 40درصد هر سه دز واکسن را دریافت کرده‌اند.»
به گفته گرین، اطلاعاتی از دولت چین درباره بررسی شراط شیوع در هنگ‌کنگ درز پیدا کرده است: «در صورت شیوع دوباره در هنگ‌کنگ، تنها 3/ 7درصد از مردم چین خواهند توانست از تجهیزات آی‌سی‌یو (ICU) استفاده کنند و 7/ 92درصد قابلیت استفاده از این امکانات پزشکی را نخواهند داشت. به بیان دیگر درصورتی که کنترل شیوع از دست دولت چین خارج شود روزانه 500هزار نفر کشته خواهند شد.» این کارشناس اویل‌پرایس پیش‌بینی می‌کند «تقاضای چین برای سال آینده میلادی قیمت‌های نفت را تقویت خواهد کرد.» به عقیده گرین، جنگ روسیه و اوکراین که بازار نفت را با جهش روبه‌رو کرد چشم‌انداز مثبتی برای بازار ترسیم کرده است زیرا «تضمینی برای پایان جنگ دیده نمی‌شود. مخصوصا پس از تحرکاتی که نظامیان روسیه در مرز اوکراین داشتند». به گفته این ناظر بازار انرژی، نرخ 65دلار که پیش از حمله نظامی روسیه متوسط بهای نفت بود دوباره به بازار برمی‌گردد: «احتمالا 65دلار نقطه تعادل و پایان نوسان نفت خواهد بود.»
اوپک چه می‌کند؟
روسیه از اوپک‌پلاس به عنوان ابزار مناسبی برای افزایش قیمت‌ها استفاده می‌کند زیرا هم‌اکنون عملا هدف همه کشورهای صادرکننده نفت، نفتِ «90دلاری» است. باید دید همانطور که در نشست قبلی اعلام شد آیا اوپک پس از اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه، تصمیم جدیدی برای میزان تولید بازار خواهد گرفت یا نه؟