ساختمان ضدحریق؛ چگونه؟

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران درباره وضعیت فعالیت نیروهای این سازمان اظهار کرد: سازمان آتش‌‌نشانی حدود 97 سال در تهران قدمت دارد؛ البته این درحالی است که سابقه آتش‌‌نشانی در کشور بیش از این عدد است و حتی سابقه آتش‌‌نشانی در ایران از بسیاری از کشورهای منطقه و دنیا قدیمی‌‌تر است.

وی ادامه داد: ما اکنون 134 ایستگاه در شهر تهران داریم و طبق برنامه‌‌ریزی‌‌ها، تا پایان سال، سه ایستگاه دیگر به ایستگاه‌های آتش‌‌نشانی تهران اضافه می‌شود. سخنگوی سازمان آتش‌‌نشانی با بیان اینکه اکنون بیش از 5200 نیروی آتش‌‌نشان در شهر تهران مشغول خدمت هستند، افزود: از میان این تعداد، 4700 نیروی عملیاتی در سازمان آتش‌‌نشانی شهر تهران به عنوان نیروی عملیاتی فعالیت می‌کنند. روزانه بین 300 تا 350 حادثه در تهران رخ می‌دهد که منجر به عملیات می‌شود؛ البته همه این حوادث، حوادت مرتبط با حریق نیستند و تقریبا 110 تا 115 عملیات، مربوط به حریق روزانه در شهر تهران است اما حوادث مرتبط با آسانسورها در شهر تهران، جزو فراگیرترین حوادث شهری مرتبط با ماموریت‌‌های آتش‌‌نشانی هستند که با قطعی برق در مناطق مختلف تهران، این ماموریت‌‌ها به‌شدت افزایش می‌‌یابند.

وی درباره استانداردهای جهانی برای زمان رسیدن تیم‌‌های آتش‌‌نشانی به محل وقوع حوادث گفت: طبق استانداردهای جهانی، زمان استاندارد برای رسیدن تیم‌‌های عملیاتی به محل حادثه، بین 4 تا 6 دقیقه است که در سال گذشته، همکاران ما در شهر تهران، زمان میانگین 4 دقیقه و 16 ثانیه را از زمان اعلام حادثه تا رسیدن به محل حادثه، ثبت کرده‌‌اند. از این رو با توجه به بافت‌های فرسوده تهران، معابر باریک شهری و ترافیک، می‌توانیم بگوییم با توجه به چیدمان ایستگاه‌ها، این زمان، زمان مناسبی است که در محدوده استاندارد جهانی قرار دارد. سخنگوی سازمان آتش‌‌نشانی بافت جغرافیایی و تراکم جمعیت را از مهم‌ترین عوامل دخیل در چیدمان ایستگاه‌های آتش‌‌نشانی در شهر تهران برشمرد که باعث شده زمان رسیدن به محل حادثه را تا حد زیادی کاهش دهد. وی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر تحریم‌ها در تامین برخی تجهیزات مورد نیاز آتش‌‌نشانان و مشکلاتی که تحریم‌ها در ماموریت‌‌های این سازمان ایجاد کرده، گفت: بیشتر تجهیزات آتش‌‌نشانی و اصلی‌‌ترین تجهیزات ما در ماموریت‌‌ها، ساخت کشورهای خارجی است؛ به عنوان مثال نردبان‌‌ها و بالابرها و پمپ‌‌های تخصصی آتش‌نشانی همگی خارجی هستند و وارد کردن خودروهای آتش‌‌نشانی و تجهیزات تخصصی، به واسطه تحریم‌ها بسیار سخت است؛ این جای تاسف است که برخی از کشورها تحریم‌ها را به تامین این تجهیزات که مخصوص امدادرسانی است گره می‌‌زنند و ما با وجود تورم، اگر موفق به تامین اعتبار بشویم، باز هم برای تامین تجهیزات و قطعات تخصصی، با مشکلات تحریمی مواجهیم.

ملکی خاطرنشان کرد: اما با تمام سختی‌‌ها در تامین منابع مالی از یک سو و حل مشکلات مرتبط با تحریم از سوی دیگر، در سال‌های اخیر انصافا مدیران این سازمان تلاش و جدیت بسیاری به خرج دادند و نهایتا تجهیزات مورد نیاز ما را تامین کردند و به اصطلاح، «ما لنگ نماندیم»؛ البته این به معنی آن نیست که ما امروز تجهیزاتی در حد بالاترین تجهیزات دنیا را در اختیار داریم، ولی از لحاظ تجهیزات، در سطح کشورهای منطقه، جزو بهترین‌‌ها هستیم. سخنگوی سازمان آتش‌‌نشانی با تاکید بر اینکه این سازمان برای تامین نیازهای خود، توجه ویژه‌‌ای به استفاده از محصولات ساخت داخل داشته، گفت: از یک سو برای تامین تجهیزات مورد نیازمان و از سوی دیگر برای حمایت از تولیدات داخلی، برخی از خودروهای سبک و نیمه‌‌سبک خود را از تولیدات داخلی در سازمان آتش‌‌نشانی تامین کرده‌‌ایم و از توان شرکت‌‌های داخلی و دانش‌بنیان در بخش عملیات، نجات و اطفا استفاده می‌کنیم؛ البته تمام این موارد، منوط به تامین کیفیت مناسب است؛ به هرحال، کار آتش‌نشانی، مستقیما با جان شهروندان مرتبط است و در چنین مواردی نمی‌توان به هر قیمتی از تجهیزات ساخت داخل استفاده کرد.

وی ادامه داد: امروز ما خودروهایی را در اختیار داریم که خودروی تخصصی آتش‌‌نشانی هستند و پمپ‌‌های آن، قفسه تجهیزات، اتاق و سایر بخش‌های آن، به صورت حرفه‌‌ای برای ماموریت‌‌های تخصصی آتش‌‌نشانی طراحی شده‌‌اند؛ از این رو نمی‌توان گفت که به صرف حمایت از تولید داخل، از محصولات بی‌‌کیفیت استفاده کنیم.

ملکی در پاسخ به این سوال که آیا محک و معیاری که بر اساس آن، آتش‌‌نشانی‌‌ها در دنیا رتبه‌‌بندی شوند، وجود دارد یا خیر، گفت: رتبه‌‌بندی به شکلی که معمولا در ذهن مردم وجود دارد در آتش‌‌نشانی دنیا نیست، ولی ما انجمن‌‌های معتبری مثل «انجمن سی‌‌تی‌‌آی‌‌اس» را در دنیا داریم که عضویت کشورهای دنیا در آن، منوط به تایید آیتم‌‌هایی است که اجرای آنها بسیار سخت است؛ مثل تعداد ایستگاه‌ها، تعداد نیروها، وضعیت فیزیکی نیروها، تجهیزات فردی، دستگاه‌های تنفسی، داشتن مرکز آموزش تخصصی و داشتن نیروهای داوطلب جزو مواردی است که در این آیتم‌‌ها لحاظ می‌شود؛ خوشبختانه در سال 93، آتش‌‌نشانی تهران به عنوان نخستین آتش‌‌نشانی از آسیا با وجود رقبای قدرتمندی همچون چین، ژاپن و کره، توانست به عضویت اصلی این انجمن درآید.

سخنگوی سازمان آتش‌‌نشانی درباره ایمنی ساختمان‌های تهران و وظایف این سازمان در نظارت بر این ساختمان‌ها گفت: بر اساس بازرسی‌‌هایی که طی سه، چهار سال گذشته انجام دادیم، بیش از 3 هزار ساختمان مورد بازدید قرار گرفتند که در چهار دسته ساختمان‌های «کم‌خطر»، «میان‌خطر»، «پرخطر» و «بسیار پرخطر که در اولویت نخست قرار دارند» دسته‌بندی شدند. در آخرین پایش، 129 ساختمان شناسایی شدند که متاسفانه با وجود اخطارهای مکرر، کار خاصی برای ایمن‌‌سازی آنها انجام نشده بود؛ اما در یک سال گذشته شهرداری، شورای شهر و از همه مهم‌تر دستگاه قضایی، جدی‌‌تر پای کار آمدند و اقدامات خوبی انجام شد. قانون برای آتش‌‌نشانی و شهرداری، چیزی بیشتر از «نظارت و صدور اخطار» را تکلیف نکرده؛ حتی این موضوع هم چندان به صراحت در قانون بیان نشده؛ اما امسال با پای کار آمدن جدی‌‌تر دستگاه قضایی، وضعیت تغییر کرد؛ به عنوان مثال ما مالکان دو دسته از این ساختمان‌ها را که هرکدام حدود 35-34 ساختمان بودند به سازمان آتش‌‌نشانی دعوت کردیم؛ در این جلسات معاون دادستان تهران و شهرداران مناطقی که این ساختمان‌ها در آن مناطق قرار داشتند، شخصا در این جلسات حضور پیدا کردند و پس از اتمام حجت معاون دادستان تهران، مهلتی برای تشکیل پرونده و انجام اقدامات اولیه و فوری به مالکان داده شد؛ البته مهلت‌‌های داده شده با توجه به کاربری و وسعت ساختمان‌ها متفاوت بود. خوشبختانه از حدود 70 ساختمانی که جلسات مربوطه با مالکانشان برگزار شد، 10 ساختمان پای کار آمدند و برخی‌‌ها پیمانکار ایمن‌‌سازی را هم انتخاب کردند و ما امیدواریم تا پایان سال، این تعداد بیشتر شود. پس از اتمام این مهلت‌‌ها، اگر مالکان این ساختمان‌ها پای کار نیایند، با دادستانی سر و کار خواهند داشت. وی درباره چرایی لزوم اخذ تاییدیه آتش‌‌نشانی برای گرفتن پایان کار ساختمان‌های نوساز و میزان رعایت استانداردها بعد از بهره‌برداری و اخذ تاییدیه گفت: ساختمان‌هایی که به آتش‌‌نشانی ارجاع داده می‌شوند، بدون کوچک‌ترین اغماضی از نظر ایمنی، بررسی می‌شوند؛ از این رو تجهیزات مورد نیاز هر ساختمان با توجه به وسعت و کاربری از سوی سازمان آتش‌‌نشانی به سازندگان اعلام می‌شود. متاسفانه بعضا شاهدیم که برخی از مالکان و سازندگان، نگاه درستی به اجرای دستورالعمل‌‌های آتش‌‌نشانی ندارند و شاید خیلی، این دستورالعمل‌‌ها را جدی نمی‌گیرند و حتی نصب و اجرای تجهیزات آتش‌‌نشانی را هزینه‌‌ای نگاه می‌کنند؛ درحالی که وقتی یک آپارتمان را با قیمت متری 40 میلیون تومان خریداری می‌کنید، این قیمت با احتساب اخذ تاییدیه‌های آتش‌‌نشانی است که برای اخذ پایان کار الزامی است.