بودجه انبساطی در راه است

لایحه بودجه 1402 پس از گذشت زمان قانونی از سوی رئیس‌جمهور به مجلس ارائه شد و مجلس شورای اسلامی تا پیش از دریافت لایحه برنامه هفتم قصد ندارد این لایحه را اعلام وصول کند. اگرچه هنوز لایحه بودجه 1402 به صورت رسمی در اختیار نمایندگان قرار نگرفته و احتمال تغییر برخی از ارقام این لایحه از سوی مجلس وجود دارد، اما بر اساس آنچه نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس به «دنیای اقتصاد» گفت سقف لایحه بودجه 1402 نسبت به بودجه 1401، معادل 42 درصد افزایش داشته است.

همچنین بودجه عمرانی در لایحه بودجه 1402 نسبت به سال جاری 28 درصد افزایش داشته است. به گفته محسن زنگنه بر اساس لایحه دولت یارانه نقدی نسبت به سال جاری افزایش نخواهد داشت. همچنین درآمدهای دولت از محل مالیات حدود 40 درصد رشد دارد.  محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، به جزئیات لایحه بودجه 1402 اشاره کرد و گفت: سقف لایحه بودجه 1402، بیش از 5هزار همت است. منابع عمومی دولت‌(بودجه عمومی) در مجموع نسبت به سال 1401 که حدود 1394 همت است به 2014 همت افزایش پیدا کرده است. مصارف بودجه 1402، حدود 600 همت و به عبارتی 44 درصد رشد پیدا کرده است.  او ادامه داد: بودجه شرکت‌های دولتی در سال 1401 حدود 2230 همت بود که به حدود 3100 همت افزایش داشته است. بنابراین به‌طور تقریبی بودجه شرکت‌های دولتی 900 همت رشد دارد.

میزان درآمد دولت در بودجه 1402

نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس به میزان درآمد دولت در لایحه بودجه 1402 اشاره و تاکید کرد: درآمدهای دولت در لایحه بودجه 1402 حدود 40 درصد رشد دارد. یعنی منابع حاصل از درآمدهای دولت از حدود 700 همت بودجه 1401 به حدود هزار همت رسیده است. واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که بخش عمده آن فروش نفت و اموال دولت است در مجموع از حدود 517 همت به حدود 720 همت افزایش پیدا کرده که حدود 40 درصد افزایش در واگذاری دارایی سرمایه‌ای داریم.  زنگنه گفت: در حوزه واگذاری دارایی‌های مالی حدود 63 درصد رشد داریم و واگذاری‌های مالی از حدود 170 همت سال جاری به حدود 288 همت برای سال آینده افزایش پیدا کرده است.  او اظهار کرد: درآمدهای مالیاتی بخش عمده‌‌ درآمدهای بودجه‌ای را شامل می‌شود.

مالیات‌های مستقیم و مالیات حوزه مصرف و فروش در لایحه بودجه 1402 حدود 60 درصد افزایش پیدا کرده است. بر اساس لایحه دولت مالیات‌های مستقیم و مالیات حوزه مصرف و فروش از حدود 45 همت در بودجه سال جاری به حدود 73 همت افزایش پیدا کرده است. این نماینده مجلس تاکید کرد: میزان فروش نفت و میعانات گازی در بودجه 1402 حدود 25 درصد افزایش دارد. همچنین در حوزه فروش اوراق حدود 80 درصد رشد داریم و از 103همت به 185 همت افزایش پیدا می‌کند.  زنگنه در ادامه گفت: دولت در بودجه 1402 از محل واگذاری شرکت‌های دولتی حدود 100 همت منابع درنظر گرفته است و رشد خوبی در این زمینه داریم البته در صورتی‌که محقق شود. اعتبارات هزینه‌ای در سال جاری(بودجه جاری) هزار همت بود که در بودجه 1402 به 1491 همت می‌رسد و تقریبا در حوزه اعتبارات هزینه‌ای بر اساس لایحه اولیه بودجه 1402، معادل 49 درصد رشد داریم.

میزان درآمد مالیاتی در بودجه سال آتی

این نماینده مجلس به میزان درآمد مالیاتی در بودجه 1402 اشاره کرد و ادامه داد: در لایحه بودجه 1402 در حوزه مالیات‌ها رشد قابل ملاحظه‌ای داریم. درآمدهای مالیاتی در قانون بودجه 1401‌ معادل 560 همت است. اما درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه 1402 به 856 همت رسیده و درآمدهای مالیاتی 52 درصد رشد داشته است. به طور کلی 42 درصد درآمدهای لایحه بودجه 1402 از محل مالیات‌ها کسب می‌شود که رقم خوبی است. اگرچه دو سال از قانون برنامه ششم می‌گذرد، اما سهم مالیات در بودجه 1402 به آنچه در برنامه ششم مصوب شده بود نزدیک است و می‌توانیم بگوییم قانون برنامه ششم در حوزه مالیات‌ها محقق می‌شود.

رشد 28 درصدی بودجه عمرانی سال 1402

او همچنین در خصوص میزان بودجه عمرانی در لایحه بودجه 1402، گفت: اعتبارات تملک سرمایه‌ای(بودجه عمرانی) در لایحه بودجه 1402، معادل 28 درصد افزایش پیدا کرده است. بودجه عمرانی از 260 همت در سال 1401 به 328 همت در لایحه بودجه 1402 رسیده است. البته در سال جاری تحقق بودجه عمرانی بسیار پایین بوده است. افزایش 28درصدی بودجه عمرانی به معنای آن است که ما از لحاظ میزان کار عمرانی در سال آینده با کاهش شدیدی مواجه خواهیم بود.  نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به افزایش منابع و مصارف تبصره 14 تاکید کرد: منابع و مصارف تبصره 14 در لایحه بودجه 1402 نزدیک به 820 همت است. این امر نشان می‌دهد که بر اساس پیش‌بینی دولت در حوزه فروش و صادرات فرآورده‌های نفتی در سال آتی رشد قابل توجهی خواهیم داشت.

منابع تبصره 14 فروش فرآورده‌ها مانند بنزین، گازوئیل و نفت سفید در داخل به‌علاوه فروش صادرات فرآورده‌های نفتی و مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی از جمله گاز و برق است. اما مصارف تبصره 14، یارانه‌ها است که در لایحه بودجه 1402 حدود 315 همت در نظر گرفته شده است. با رقمی که دولت در تبصره 14 در نظر گرفته افزایشی در پرداخت یارانه‌ها در سال آتی نسبت به سال جاری نخواهیم داشت مگر آنکه در مجلس تغییر کند.  زنگنه ادامه داد: در لایحه بودجه 1402 دولت 71 همت برای یارانه نان و 69 همت برای مابه‌التفاوت قیمت دارو در نظر گرفته است. بخشی از مصارف تبصره 14 یارانه است و بخشی به وزارت نیرو و وزارت نفت برای به‌روزرسانی و هزینه مجموعه‌ها داده می‌شود. یک بخشی از این تبصره هم قرار است در حوزه اشتغال هزینه شود. در تبصره 14 لایحه بودجه 1402 دولت 29 همت برای محرومیت‌زدایی و اشتغال‌زایی در نظر گرفته است. 

این نماینده مجلس گفت: در لایحه بودجه 1402 حدود 600 همت سقف منابع و مصارف افزایش پیدا کرده است. همچنین حقوق کارکنان دولت در سال آینده حدود 20 درصد افزایش پیدا می‌کند البته به صورت پلکانی خواهد بود و باید دید چه تغییراتی در مجلس روی این لایحه انجام می‌شود.  زنگنه ادامه داد: منابع حاصل از عواید نفتی در لایحه بودجه 1402 شامل خالص صادرات‌ میعانات، نفت و گاز و خوراک پتروشیمی‌ها 603 همت است. بنابراین 30 درصد درآمدهای بودجه از محل فروش نفت است. 42 درصد درآمدهای مالیاتی است و بقیه درآمدهای بودجه اوراق و سایر درآمدها است.  او در خصوص اینکه آیا وابستگی بودجه به نفت افزایش پیدا کرده است، گفت: سقف لایحه بودجه 1402 نسبت به بودجه سال 1401، معادل 42 درصد افزایش پیدا کرده است.

این در حالی است که درآمدهای نفتی حدود 26 درصد افزایش پیدا کرده است. بنابراین سهم نفت در مجموع بودجه کاهش پیدا کرده است.  نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به افزایش سقف بودجه 1402، اظهار کرد: افزایشی که در حال حاضر در لایحه بودجه 1402 داریم مصداق بزرگ شدن دولت نیست. اندازه دولت مشخص است، اما هزینه‌های جاری و حقوق و دستمزد افزایش پیدا کرده است. تورم 45 درصد است و 42 درصد کل هزینه‌های دولت اضافه شده است اما در مورد درآمد و مصارف خود نسبت به بودجه1401 با انعطاف   بیشتری برخورد کرده است. همچنین دولت برخلاف سال گذشته که تورم را به درستی محاسبه نکرده بود در تدوین بودجه 1402 قبول کرده که حدود 45 درصد تورم داریم و این درصد را در منابع و مصارفش اعمال کرده است. 

زنگنه گفت: شنیدم که دولت در لایحه بودجه 1402مواد و تبصره‌های احکام دائمی و احکام بودجه را تفکیک کرده است که اقدام خوبی است. البته اقدامات اساسی در حوزه اصلاح ساختار بودجه باید انجام شود و هنوز جای کار دارد. یکی از اقداماتی که دولت با توجه به نوسانات ارزی می‌توانست انجام دهد تفکیک بودجه ارزی و ریالی است. سهم درآمدهای مالیاتی ما بالا رفته و فرصت خوبی است که دولت به سمت تفکیک بودجه ارزی از بودجه ریالی برود. اگر دولت بودجه ریالی را از بودجه ارزی جدا کند وابستگی بودجه به قیمت دلار قطعا کاهش پیدا می‌کند و این امر می‌تواند جلوی بخشی از تکانه‌های دلار را در اقتصاد ایران بگیرد. در حال حاضر بسیار وابسته به قیمت دلار هستیم. با تفکیک بودجه ارزی از ریالی، بودجه نیز شفاف می‌شود. 

او به تحلیل لایحه بودجه 1402 پرداخت و تاکید کرد: دولت نسبت به بودجه 1401، مخصوصا در حوزه هزینه‌ها منعطف‌تر عمل کرده است. در میانه سال جاری به جهت لایحه‌هایی که دولت به مجلس آورد سقف هزینه‌ها افزایش پیدا کرد. دولت لایحه افزایش حقوق کارکنان دولت را به مجلس ارائه کرد. همچنین اگر لایحه وزارت نیرو برای فروش اوراق مصوب شود، منابع افزایش پیدا می‌کند. در مجموع به نظر می‌رسد دولت لایحه سال آینده را هم در حوزه هزینه‌ها و هم در حوزه منابع با نگاه بازتری چیده است که البته باید دید در حوزه درآمدی این ارقام محقق می‌شود یا خیر. زنگنه در پایان گفت: البته چون به صورت رسمی لایحه دولت ارائه نشده ممکن است برخی از ارقام تغییر کند.