مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین اظهارنظر درباره برنامه هستهای ایران با بیان اینکه مذاکرات به بنبست خورده و نتوانسته‌‌‌ایم پیشرفتی حاصل کنیم، ابراز امیدواری کرد که بتواند به تهران سفر کند. پیش‌تر مقامات ایران تاکید کرده بودند که رافائل گروسی قرار است در آغازین روزهای سال نو میلادی به ایران سفر کند تا درباره اختلاف‌نظرها درباره مسائل پادمانی با مقامات جمهوری اسلامی گفتوگو کند. مسائل پادمانی به یکی از مهم‌ترین اختلافات میان ایران و غربی‌ها تبدیل شده و مذاکرات احیای برجام را از ماه اوت تاکنون در تعلیق قرار داده است. با این حال لارنس نورمن خبرنگار مطرح وال استریت ژورنال در توییتی تاکید کرده که مطلقا هیچ برنامه مشخصی برای سفر مقامات ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با یا بدون رافائل گروسی در آینده نزدیک وجود ندارد.
بن بست مذاکرات
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه 12 ژانویه-22 دی در گفت‌‌‌وگویی با واتیکان مدیا در پاسخ به نگرانی پاپ در رابطه با توقف مذاکرات هستهای با ایران عنوان کرد: حق با پاپ است، مذاکرات به بنبست خورده است. گفت‌‌‌وگوهایی انجام گرفته است. دیدارها و تبادلاتی انجام گرفته و به همین خاطر است که آژانس - و خود شخص من - نمی خواهیم خلأ سیاسی پیرامون چنین مساله خطرناکی باقی بماند.
به گزارش «ایسنا»، گروسی با بیان اینکه دو مسیر موازی وجود دارد؛ گفت: یکی مسیر توافق کلی و حصول توافق برای برجام و دیگری مذاکرات آژانس و ایران. ما تاکنون نتوانسته‌‌‌ایم پیشرفتی حاصل کنیم اما ایران به پیشرفت در غنیسازی اورانیوم ادامه میدهد و درحال ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری است. این مساله نگران‌‌‌کننده است چراکه گام‌‌‌هایی در جهت اشاعه انرژی هستهای محسوب می‌شود و ما باید از آن ممانعت کنیم.
گروسی در پایان گفت: امیدوارم که بتوانم به تهران بروم. همیشه گفته‌‌‌ام که آژانس محلی برای توافق و پلتفرمی برای تفاهم دوجانبه است. پس اگر امکان‌‌‌پذیر باشد، من آمادگی سفر و شروع مجدد مذاکرات در اسرع وقت را خواهم داشت. اظهارات رافائل گروسی نشان میدهد که مدیرکل آژانس همچنان تمایل دارد روزنه را برای احیای برجام و حل مسائل اختلافی با ایران باز نگه دارد، اما بدون اینکه تاکنون توانسته باشد به موفقیتی در این مسیر دست پیدا کند.
سفر ناموفق معاون گروسی
سفر ماه گذشته معاون گروسی به تهران نیز در عمل و طبق آنچه رسانه‌ها منتشر کردند، نتوانسته است به پیشرفتی در این مسیر کمک کند. هیات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ریاست ماسیمو آپارو، معاون پادمانی رافائل گروسی بامداد دوشنبه 28 آذر بعد از سفر یک‌‌‌روزه، تهران را به مقصد وین ترک کرد. ماسیمو آپارو، در طول این سفر علاوه بر مذاکرات با هیات ایرانی، با معاون بین‌الملل، حقوقی و مجلس وزارت امور خارجه و مدیرکل خلع سلاح و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه دیدار و گفتوگو کرد. ماسیمو آپارو و هیات همراه همچنین با مهندس اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز دیدار و ملاقات کردند. در جریان این مذاکرات طرفین علاوه بر موضوعات پادمانی؛ در زمینه همکاریها و برنامه‌‌‌های مشترک آتی به گفتوگو و تبادل نظر پرداختند.
نشریه پولیتیکو در تحلیلی از سفر معاون گروسی نوشت که هیچ پیشرفتی برای مذاکره بر سر آنچه آخرین مانع باقی‌‌‌مانده برای توافق بر سر احیای توافق هستهای ایران می‌‌‌‌‌‌خوانند، حاصل نشد. پولیتیکو روز پنج‌شنبه 1 دی ماه در بخشی از گزارش خود درباره اوکراین با گریز به تحولات مذاکرات احیای برجام نوشت: گروهی از کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه در چارچوب تحقیقاتی که توسط آژانس انجام می‌شود وارد تهران شدند. آنها به بحث درباره اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) 2015 با مقامات ایرانی پایان دادند.
با این حال پولیتیکو گزارش داد گروسی که آخرین بار 9 ماه پیش به تهران سفر کرده بود، ممکن است در اوایل ژانویه به تهران برود تا همچنان ایران را مجاب به همکاری با آژانس در تحقیقات طولانی‌‌‌مدت این نهاد درباره برنامه هستهای گذشته جمهوری اسلامی کند. پیش از سفر معاون گروسی به تهران، جمهوری اسلامی یک هیات را به منظور رفع اختلاف‌نظرها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وین فرستاده است. با این حال رافائل گروسی، مدیرکل آژانس چند روز پس از این دیدار در حاشیه کنفرانس آب‌‌‌وهوایی در مصر گفته بود که هیات ایرانی در نشست اخیری که با او در وین داشته، هیچ چیز جدیدی درخصوص برنامه هستهای این کشور ارائه نکرده است.
جمهوری اسلامی معتقد است هرگونه توافق منوط به حل و فصل مسائل پادمانی است و پرونده این ادعاها باید بسته شود تا بعدها تبدیل به دستاویزی برای فشار بر تهران قرار نگیرد. طرف غربی اما بر این اعتقاد بوده که مسائل پادمانی می‌تواند بعد از توافق در قالب یک پرونده مجزا بین ایران و آژانس مورد مذاکره و حل و فصل قرار گیرد و از این رو ارتباطی با بازگشت طرفین به برنامه جامع اقدام مشترک ندارد.
به همکاری با آژانس ادامه می‌دهیم
در همین ارتباط حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در نشست وبیناری وزرای خارجه «صدای جنوب»که عصر پنج‌شنبه برگزار شد، درخصوص همکاریها با آژانس گفت: جمهوری اسلامی ایران اراده قاطع برای استیفای حق بهره‌مندی از انرژی هستهای برای مقاصد صلح‌آمیز آن از جمله غنیسازی را داشته و با حسن نیت و بر مبنای برابری به تحقق توافق هستهای پایبند است، با وجود این، دولت کنونی آمریکا به‌رغم درخواست جامعه بین‌الملل و جامعه جهانی، همچنان بر نقض تعهدات و سیاست تحریمی و بهانه‌جویی و وقت کشی پافشاری دارد و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه میدهد. امیرعبداللهیان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدید و فشار خارجی و زور تسلیم نمی‌شود و معتقد است دیپلماسی و مذاکره بهترین گزینه است.
پایانی بر گمانه‌زنی‌ها
گمانه‌زنی‌ها از سفر مدیرکل آژانس به تهران در حالی است که لارنس نورمن خبرنگار وال‌استریت ژورنال در رشته توییتی نوشت: مطلقا هیچ برنامه مشخصی برای ماموریت مقامات ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران در آینده نزدیک وجود ندارد - با یا بدون رافائل گروسی- هر گمانه دیگری که اخیرا در این مورد انجام می‌شود، نادرست است. نورمن در ادامه به تمرکز آژانس بر تحولات اوکراین پرداخت و نوشت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حضور خود را در اوکراین افزایش میدهد و رافائل گروسی هفته آینده به این کشور می‌‌‌رود تا تیم‌‌‌های دائمی را در تمام کارخانه‌‌‌های هستهای اوکراین مستقر کند. در حالی که بیشتر درگیری‌‌‌ها در نزدیکی نیروگاه‌‌‌های هستهای اطراف زاپوریژیا تحت اشغال روسیه رخ داده است- جایی که یک تیم آژانس در حال حاضر در محل حضور دارند- موشکهای روسی دیگر سایت‌‌‌های هستهای را مختل کرده و اتصالات برق را قطع کرده‌‌‌اند.
