دکتر فرناز محامدی - متخصص کودکان و نوزادان
تحریریه زندگی آنلاین : ادرار سوختگی نوزاد عبارت است از جوش‌های بسیار ریز و قرمزی که در اطراف و بخش زیرین ناحیه تناسلی نوزاد به وجود می‌آید. این نوع از حساسیت پوستی در میان نوزادان بسیار رایج است و بسیاری اغلب به آن دچار می‌شوند. به طور معمول، سوختگی پای نوزاد را می‌توان به راحتی در خانه درمان کرد.
علائم ادرار سوختگی در نوزادان
قرمزی و حساس شدن پوست در بخش باسن، ران‌ها و ناحیه تناسلی، یکی از رایج‌ترین علائم ادرار سوختگی نوزاد است. این عارضه ممکن است به صورت چند جوش کوچک و پراکنده و یا حساسیت پوستی که بخش بزرگی از ناحیه پوشک را پوشش می‌دهد، ظاهر شود. کودکانی که دچار این عارضه می‌شوند معمولاً به هنگام تعویض پوشک، بغل کردن و یا تمیز شدن، احساس ناراحتی می‌کنند و این موضع را با گریه و سر و صدا نشان می‌دهند.
در موارد شدید، ممکن است سوختگی پای نوزاد به جوش‌های بزرگ، تاول‌ها و یا زخم‌ها تبدیل شوند. در صورت عفونی شدن جوش‌ها، ممکن است رنگ آن‌ها به قرمز روشن تغییر کند و یا پوست متورم شود. در صورتی که این لکه ها و جوش‌ها عفونی شوند، ممکن است حتی ناراحتی پوستی به سایر بخش‌های بدن کودک و خارج از ناحیه پوشک نیز گسترش پیدا کنند.
بیشتربخوانید:
درجات مختلف ادرار سوختگی در نوزادان
در صورت مشاهده موارد زیر بهتر است با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید:
ایجاد جوش‌ها و زخم‌های کوچک
خونریزی یا ترشح مایع عفونی از جوش‌ها
نوزاد شما تب کند.
سرایت جوش‌ها به نواحی دیگر مانند بازوها، صورت یا حتی پوست سر
بدتر شدن شرایط جوش‌ها علیرغم درمان خانگی
بروز ادرار سوختگی در شش ماهه اول زندگی نوزاد
بیشتربخوانید:
علت ادرار سوختگی نوزاد چیست؟
سوختگی ناحیه تناسلی نوزاد ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله :
تحریک به خاطر ادرار یا مدفوع : اگر پوشک نوزاد شما برای مدت زمان طولانی خیس باقی بماند، احتمال بروز ادرار سوختگی نیز بالا خواهد رفت. همچنین اسهال یا مدفوع مکرر نیز می‌تواند سبب تحریک پوست نوزاد شود.
اصطکاک : پوشک‌هایی که بر روی پوست نوزاد لیز می‌خورند و یا خیلی تنگ هستند، می‌توانند اصطکاک با پوست ایجاد کنند و سبب به وجود آمدن ادرار سوختگی شوند.
عفونت Candida : این عفونت در اثر رشد نوعی قارچ در بخش‌های گرم و مرطوب به وجود می‌آید. حساسیتی که این قارچ ایجاد می‌کند (تحت عنوان عفونت قارچی شناخته می‌شود) به صورت نواحی قرمز روشن با لکه‌های کوچک‌تر قرمز در مرز ناحیه عفونی، بروز می‌کند.
حساسیت : صابون، شوینده‌های لباس، نرم‌کننده‌های لباس، پوشک‌های یک‌بار مصرف، دستمال‌های بچه یا لوسیون ها می‌توانند پوست کودک را تحریک کنند. بنابراین، بهتر است نوزاد خود را برای بررسی بروز حساسیت‌های پوستی به هرکدام از این موارد به دقت زیر نظر داشته باشید. از محصولاتی که به نظر برای نوزاد حساسیت‌زا هستند، استفاده نکنید.
مواد غذایی : تغییر در رژیم غذایی می‌تواند سبب تغییر در مواد تشکیل دهنده مدفوع کودک شود و در نتیجه احتمال ادرار سوختگی نوزاد را افزایش دهد. کودکان شیرخوار نیز ممکن است در پاسخ به تغییر رژیم غذایی مادر، به ادرار سوختگی دچار شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها : عفونت‌های قارچی پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در نوزادان رایج است. همچنین در صورت مصرف آنتی‌بیوتیک توسط مادر، نوزاد شیرخوار در معرض خطر ابتلا به ادرار سوختگی قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
سوختگی ناحیه تناسلی نوزاد
پزشک شما معمولاً جوش‌ها و ناحیه تحت تأثیر را به صورت فیزیکی معاینه می‌کند تا دلیل را تشخیص دهد. معمولاً برای تشخیص این بیماری انجام آزمایش‌های بیشتر نیاز نخواهد بود. در بسیاری از مواقع، شما می‌توانید سوختگی پای نوزاد را با درمان‌های خانگی را بدون نیاز به مشورت با پزشک انجام دهید.
سوختگی پای نوزاد
آیا می‌توان از بروز ادرار سوختگی نوزاد پیشگیری کرد؟
در بسیاری از موارد، سوختگی ناحیه تناسلی نوزاد قابل پیشگیری است. برای این منظور، شما می‌توانید مراحل زیر را به صورت یک روتین روزانه در نظر بگیرید:
پوشک نوزاد خود را در فاصله‌های زمانی کوتاه مدت بررسی کنید و به محض خیس شدن یا کثیف شدن، آن را عوض کنید.
پس از شستشو اجازه دهید پوست کودک شما به صورت کامل خشک شود و سپس او را پوشک کنید. پوشک‌ها را خیلی محکم نبندید تا هوا داخل پوشک جریان داشته باشد. هرگز اجازه ندهید مدفوع به پوست نوزاد چسبیده باقی بماند. دسته‌ای خود را قبل و بعد از تعویض پوشک بشویید تا از انتشار میکروب‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، جلوگیری کنید. برخی از نوزادان اغلب دچار حساسیت می‌شوند. برای جلوگیری از سوزش و بروز حساسیت، می‌توانید در هر تعویض پوشک از پماد سدیم استفاده کنید. محصولاتی که حاوی اکسید روی (مانند دیزیتین) یا پترولیوم (مانند وازلین) هستند، گزینه‌های خوبی برای این کار می‌باشند. هیچ‌گاه از پودر، مانند پودر نشاسته یا پودر بچه، استفاده نکنید. ممکن است قطعات ریز پودر وارد ریه‌های کودک شده و سبب تحریک ریه‌های او شوند.
درمان ادرار سوختگی نوزاد
کلید اصلی درمان سوختگی پای نوزاد این است که ناحیه پوشک نوزاد را تا جای ممکن خشک، تمیز و خنک نگه‌دارید. پوشک کودک خود را به طور مرتب عوض کنید. از دستمال‌های مرطوب کودکان، که اغلب حاوی الکل یا عطر هستند، استفاده نکنید چرا که این محصولات می‌توانند حساسیت‌های پوستی را افزایش دهند. پوست کودک را با آب ولرم (نه داغ) و صابون بسیار ملایم، تمیز کنید.
در صورت امکان، اجازه دهید در طول روز، کودک شما چند ساعتی را بدون پوشک باشد تا هوا پوست ناحیه پوشک را خشک کند. در زمان خواب، سعی کنید پوشک کودک خود را کمی آزادتر ببندید. زمانی که کودک به خواب رفت، پوشک وی را چک کنید. در صورت خیس بودن، آن را عوض کنید. نوزادان معمولاً بلافاصله پس از به خواب رفتن، خود را خیس می‌کنند. قبل از بستن پوشک جدید، می‌توانید از پماد یا کرم ضد حساسیت بر روی ناحیه درگیر با ادرار سوختگی استفاده کنید. از کرم‌هایی که حاوی اسید بوریک، کافور، فنل، متیل سالیسیلات یا ترکیب تنتور بنزوئین هستند، استفاده نکنید. این مواد شیمیایی می‌توانند برای کودک شما مضر باشند.
در صورتی که احساس می‌کنید جوش‌های بروز کرده در اثر عفونت کاندیدا به وجود آمده‌اند، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است برای درمان، به کرم یا داروهای ضد قارچ احتیاج داشته باشید.
مدارا با نوزادی که دچار ادرار سوختگی شده است
ادرار سوختگی نوزاد، امری رایج به ویژه در میان نوزادان 4 الی 15 ماه است. بهترین روش برای درمان این عارضه، جلوگیری از بروز آن است. با این حال این روش همیشه موفقیت‌آمیز نیست. درمان‌های خانگی معمولاً می‌توانند این عارضه را ظرف چند روز درمان کنند. اگر این روش‌های درمانی جواب ندادند، حتماً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
اگر از کهنه استفاده می‌کنید، بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید:
کهنه‌ها را در آب داغ و سفید کننده بشویید، تا میکروب‌های آن کاملاً از بین بروند. همچنین پس از شستن، کهنه‌ها را در آب داغ به مدت 15 دقیقه بجوشانید. کهنه‌های را دو الی سه بار آبکشی کنید تا مطمئن شوید صابون و مایع سفید کننده بر روی آن‌ها باقی نمانده است. اگر از سفید کننده‌ها استفاده می‌کنید، مطمئن شوید محصولی را انتخاب می‌کنید که برای پوست‌های حساس ساخته شده است. برخی از برند ها محصولاتی را منحصراً برای شستشوی لباس و پوشک نوزادان طراحی می‌کنند.
از نرم‌کننده‌ها و پارچه‌های خشک کننده استفاده نکنید. این مواد می‌توانند سبب تحریک پوست شوند. از شلوارک های پلاستیکی که بر روی کهنه قرار می‌گیرند، استفاده نکنید. پلاستیک گرما و رطوبت را در ناحیه پوشک افزایش می‌دهد و می‌تواند سبب رشد میکروب‌ها و بروز ادرار سوختگی نوزاد شود.
