وسایل توانبخشی به مجموعه تجهیزاتی گفته می شود که افراد با مشکلات حرکتی، برای آسایش و راحتی بیشتر در حرکت از آن ها استفاده میکنند. سالمندان، معلولین یا افرادی که براثر تصادف دچار آسیب در اندامهای حرکتی شده اند به کمک این ابزارها راحت تر و بدون نیاز به کمک، قادر به براورده کردن نیازهای اولیه ی خود خواهند بود. برای ساخت این ابزار به ماده اولیه ای سبک وزن اما مقاوم نیاز هست که توان تحمل وزن مصرف کننده را داشته باشد اما به واسطه وزن کمی که دارد حمل ونقل آن آسان باشد. در ادامه به بررسی چند نمونه از متداول ترین انواع این محصولات توانبخشی و تاثیر قیمت مواد اولیه ای همچون قیمت پروفیل سبک، برقیمت نهایی خواهیم پرداخت.
ساخت ویلچر از لوله و پروفیل سبک:
زمان تولید ویلچر هدف اصلی تولید محصولی است که نشیمن راحتی داشته باشد، مستحکم باشد، باایمنی بالایی شخص را در بربگیرد بدون آن که محدودیتی در حرکت دست ها ایجاد کند و به عبارت بهتر در مجموع کیفیت بالایی داشته باشد.
برای اجزا مختلف ویلچر، باتوجه به کارکرد آن از مواد گوناگونی استفاده می شود. عموما برای ساخت بدنه اصلی از لوله و پروفیل سبک فولادی مستحکم، برای دسته ها و دستگیره های پشتی از قطعات ابری نرم و برای راحتی بیشتر در قسمت پایه از قطعات پلاستیکی سبک و تاشو استفاده میشود.
این ساختار برای تمامی انواع ویلچر یکسان نیست بلکه باتوجه به کاربرد تا حدی تغییر می کند. برای مثال برای ویلچر های ورزشی ساختار صندلی، زاویه چرخ ها، وزن کلی ویلچر، تعادل و … متفاوت از نمونه های متداول برای مصرف روزانه است. برای ویلچرهای برقی این تفاوت حتی بیشتر از نمونه های قبلی است. در نمونه ویلچرهای ساده وزن نهایی اهمیت زیادی دارد و در ساخت و طراحی تمام تلاش بر کاهش آن می باشد. با این هدف هربخشی که باعث افزایش وزن باشد حذف میشود اما در نمونه های برقی باتوجه به این که حرکت به واسطه ی موتور انجام میشود حساسیت درمورد وزن کمتر است. برای آسایش بیشتر مصرف کننده بخش هایی چون سبد حمل وسیله در زیر صندلی و امکانات مشابه دیگری به ویلچر افزوده می شود.
برای ویلچر های معمولی که استفاده ی روزمره دارند ساختار و مواد استفاده شده مشابه ساختار کلی است که به آن اشاره کردیم. ساختمان کلی یا همان اسکلت ویلچرها از لوله و پروفیل سبک ساخته می شود و این چند دلیل مهم دارد.
1.وزن کم پروفیل سبک:
همانطور که از نام آن نیز پیدا است وزن کمی دارد اما ساختار فولادی آن باعث شده درعین سبک وزنی و با وجود ضخامت کم دیواره ی آن، مقاومت قابل قبولی داشته باشد.
2.قیمت مناسب پروفیل سبک:
قیمت پروفیل سبک به نسبت سایر فلزات و آلیاژها مانند آلومینیوم یا استیل بسیار مناسب و مقرون به صرفه است. باتوجه به این که عمده ی بخش های ویلچر از پروفیل سبک ساخته میشود قیمت مناسب آن تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده محصول دارد.
3.فرآیند پذیری بالا پروفیل مبلی:
پروفیل سبک ورق منعطف و باکیفیت سطحی بالایی دارد که تحت فرآیندهای تخصصی متداولی چون خم و آبکاری یا جوش و پلیش عملکرد خوبی از خود نشان می دهد. برای ساخت ویلچر از همه این فرآیندها استفاده می شود.
تولید عصا از پروفیل سبک:
عصاها، کاربرد و طراحی بسیار متنوعی دارند و با توجه به این موارد، از مواد اولیه ی متفاوتی برای تولید آن ها استفاده می شود. لزوما عصا تنها برای افرادی که مشکل حرکتی دارند کاربرد ندارد بلکه گاها از آن برای ایجاد تعادل بیشتر مثلا در کوهنوردی هم استفاده میشود.
برای عصا نیز مشابه سایر انواع محصولات توانبخشی، استحکام، مقاومت و وزن سه نکته ی کلیدی هستند. باتوجه به فشاری که مستقیما به عصا وارد میشود بدنه آن باید مقاومت زیادی داشته باشد در نتیجه اکثرا از لوله مبلی یا سبک برای ساخت استفاده شود.
چند نمونه از معمول ترین انواع عصا:
1.ساده:
ساده ترین شکل عصا است. بدنه ی اصلی آن قطعه ای لوله است. انتهای آن بخش پلاستیکی برای کنترل ضربه و ابتدای آن دسته برای راحتی بیشتر در کنترل قرار گرفته است. این نوع عصا برای افرادی کاربرد دارد که توانایی حرکت در هر دو پا را دارند اما نیازمند ابزاری برای تعادل بیشتر هستند. این عصاها معمولا از آلومینیوم یا لوله مبلی تولید میشوند .
2.چهارپایه دار:
کاملا شبیه به عصاهای ساده هستند که در بخش انتهایی آن ها به جای یک پایه، چهارپایه قرار گرفته است. این ویژگی هم استحکام عصا را بهبود می بخشد هم تعادل بیشتری ایجاد می کند. به طبع عصای چهارپایه دار به واسطه ی پایه های بیشتر، وزن بیشتری هم در مقایسه با نمونه ی ساده عصا دارد.
3.زیربغلی:
عصاهای بلندی هستند که دو تکیه گاه دارند. تکیه گاه اول برای پنجه و تکیه گاه دوم که دور بازو یا زیر بغل قرار می گیرد. این نوع عصا عموما برای افرادی کاربرد دارد که تنها یکی از پاهای آن ها توان حرکت دارد. سبکی، راحتی تکیه گاه ها و استحکام سه نکته کلیدی هستند که هنگام ساخت این نوع عصا باید به آن ها توجه بشود.
4.عصا سفید:
بسیار متفاوت از چند نمونه عصایی است که پیشتر به آن ها اشاره کردیم. شاید بتوان گفت عصاسفید نیز نوعی ابزار توانبخشی است که از آن نه برای ایجاد تعادل بلکه برای شناسایی موانع در مسیر حرکت افراد نابینایان استفاده میشود. این نوع عصا نیز از لوله یا پروفیل مبلی و یا آلومینیومی ساخته می شود اما ساختار یکپارچه ای ندارد و از سرهم کردن چند قطعه ی کوچک ساخته می شود. ضخامت و وزن کم لوله، کوچک بودن قطعات و رنگ عصا سه نکته ی مهمی هستند که زمان تولید باید به آن ها توجه بشود.
ساخت واکر از لوله مبلی:
شاید بتوان گفت واکر در واقع نوعی عصا است که برای ایجاد تعادل بیشتر به جای یک پایه، چهارپایه دارد. واکر برای افرادی کاربرد دارد که توانایی حرکت و ایستادگی بر روی پا خود را دارند اما به دلیل ناپایداری مفاصل، کاهش قدرت عضلات اندام تحتانی، اختلال در تعادل و موارد دیگری از این دست، برای ایستادن و حرکت نیاز به تکیه گاه دارند.
درست مشابه ویلچر و عصا این تکیه گاه باید مقاوم باشد که توان تحمل فشار وارده هنگام نشستن، بلند شدن و حرکت را داشته باشد. اما در عین حال وزن کمی هم داشته باشد که جابجایی آن برای شخصی که خود مشکل حرکتی دارد، دشوار نباشد.
واکرها عموما تنوع زیادی ندارند و ساختار آن ها نیز نسبتا ساده است. چهارپایه که از خم U شکل دو لوله یا پروفیل سبک ایجاد شده، بخش بالایی آن دستگیره ها قرار می گیرد. تعدادی مقطع افقی در طول پایه آن ها را به هم متصل نگه می دارد. گاهی دو تا از این پایه ها یا هر چهارتا آن ها چرخدار ساخته می شود تا حرکت دادن و جابجایی واکر برای شخص ساده تر باشد اما در این نمونه ها چرخ ها حتما باید ترمز داشته باشد.
قیمت لوله مبلی برای ساخت واکر بسیار مناسب و به صرفه است زیرا علاوه بر قیمت پایه ی مناسب خود لوله، وزن بسیار کمی هم دارد. همین ویژگی در کنار ساختار ساده ی ویلچر باعث شده تهیه این ابزار کمک حرکتی برای اکثریت امکان پذیر باشد.