محبوبیت طلا اوج گرفت

سه پشتوانه این جهش در سال‌2022 به‌ترتیب بانک‌های مرکزی، سرمایه‌گذاری افراد در طلا و تثبیت جایگاه صندوق‌ها در نگهداری طلا بوده‌است؛ در واقع حمله بانک‌مرکزی به بازار طلا، در کنار خرید شدید سرمایه‌گذاران خرد و خروجی کندتر ETF، تقاضای سالانه را به بالاترین حد در 11 سال‌گذشته رساند. برمبنای گزارش انجمن جهانی طلا تقاضای سالانه طلا (بدون احتساب تقاضا در فرابورس) با جهش 18‌درصدی نسبت به سال‌2021 به 4741‌تن رسید ‌که تقریبا با سال‌2011 برابری می‌کند. در آن سال ‌نیز تقاضای سرمایه‌گذاری در طلا استثنایی بود.

مرور آمارها نشان می‌دهد تقاضای بی‌سابقه 1337 تنی در سه ماهه چهارم 2022 به رشد کل قوی کل سال‌کمک کرد. جالب اینکه در این سال‌مصرف جواهرات کم شد. طبق گزارش انجمن جهانی طلا، مصرف جواهرات در سال‌2022 با کاهش 3‌درصدی به 2086‌تن تنزل یافت. بسیاری از کاستی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سه‌ماهه چهارم با افزایش قیمت طلا رنگ باخت. تقاضای سرمایه‌گذاری (به‌استثنای فرابورس) در سال‌2022 به 1107‌تن که به معنای رشد 10‌درصدی است، رسید. تقاضا برای شمش و سکه طلا با 2‌درصد رشد به 1217‌تن رسید، درحالی‌که دارایی‌های ETF طلا به میزان کمتری نسبت به سال‌2021 کاهش یافت که این یعنی از 110‌تن در سال‌2021 به 189‌تن در سال‌2022 رسید.

 این یعنی صندوق‌ها با این حرکت به رشد کل سرمایه‌گذاری کمک کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شواهد آماری بازار طلا تایید می‌کند نوسان‌های سه‌ماهه گذشته در تقاضای فرابورس تا حد زیادی در طول سال‌جبران شد. دومین سه‌ماهه متوالی تقاضای عظیم بانک‌های مرکزی که حدود 417‌تن بود، به خرید سالانه در این بخش رونق داد و آن را به بالاترین میزان در 55سال‌گذشته یعنی 1136‌تن رساند. رقمی که حجم آن قابل‌توجه است.

از آن‌سو به‌رغم چنین جهشی، صنعت چندان به سمت خرید طلا تمایل نداشت؛ در واقع تقاضا برای طلا در بخش تولید و فناوری کاهشی شدید را در سه‌ماهه چهارم تجربه کرد که در نهایت منجر به افت 7‌درصدی تقاضای این بخش در کل سال‌شد. بدتر‌شدن شرایط اقتصادی جهانی و تقاضا برای لوازم الکترونیکی‌مصرفی دلیلی بوده که احتمالا این روند را با مشکل مواجه کرده‌است. بازخوانی پرونده طلا در سال‌گذشته نشان می‌دهد مجموع عرضه سالانه طلا در سال‌2022 با 2‌درصد افزایش به 4755‌تن رسید، ‌حال آنکه تولید معدن به بالاترین حد در چهار سال‌گذشته یعنی 3612‌تن رسید‌ که گویای رشد همزمان عرضه و تقاضای فلز زرد است. از مهم‌ترین اتفاقات سال‌2022 می‌توان به این موارد اشاره کرد:

در سال‌2022 رکورد میانگین قیمت طلای LBMA سالانه 1800 دلار آمریکا در هر اونس بود. قیمت طلا به‌رغم مواجهه با نوسان‌های منفی قابل‌توجه ناشی از افزایش ارزش دلار آمریکا و افزایش نرخ‌های بهره جهانی، سال‌را با افزایش اندکی به پایان رساند که خبر خوبی است، اگرچه میانگین قیمت در سه‌ماهه چهارم کمی ضعیف‌‌‌‌‌‌‌‌تر بود، اما رشد شدید ماه نوامبر با ادامه بهبود در هفته‌های پایانی سال‌همراه شد و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران طلا را شادمان کرد. از آن‌سو سرمایه‌گذاری سریع و خرد، تقاضای شمش و سکه را به بالاترین میزان در 9 سال‌اخیر رساند. رشد قوی در اروپا، ترکیه و خاورمیانه کاهش شدید رشد را در چین جبران کرد، جایی‌که تقاضا در طول سال‌تحت‌تاثیر عوامل مرتبط با کووید قرار گرفت و عقب نشت. تقاضای طلای هند در مقایسه با سطوح بلندمدت قبل از همه‌گیری قوی باقی‌ماند اما انتظارات را برآورده نکرد. به‌رغم شروع نسبتا آرام طلا در هند در سال2022، تقاضای مصرف‌کننده هند بهبود یافت گرچه نهایتا از شکستن رکوردهای بزرگ تقاضا که در سال‌2021 به‌دست آمد، بازماند.

دیگر مورد اینکه تداوم بهبودی جهان ناشی از اثر واکسیناسیون بر مهار COVID-19 باعث افزایش خریدهای سالانه شد، اگرچه افزایش شدید قیمت‌های محلی باعث شد تقاضا در پایان 2022 بی‌پاسخ بماند. هفته‌های پایانی دسامبر2022 عرضه کل طلا به‌حدی رشد کرد که سطوح نازل دو سال‌گذشته را جبران کرد. در بخش معدن هم تولید صنایع طلا در معادن یک‌درصد رشد کرد اما نتوانست به اوج خود در سال‌2018 برسد. طلا با این رویه به سال‌2023 پا گذاشت و احتمالا برای فتح دروازه طلایی 2‌هزار دلار در هر اونس تلاش خواهد کرد. دشمن طلا در این مسیر، شکست تورم از سیاستگذاران پولی و بانک‌های مرکزی است.

آینده طلا در 2023

در شرایطی که بازار بسیاری از فلزات در سال‌2022 داغ بود، طلا رکورد‌‌‌‌‌‌های دهه را جابه‌جا کرد. بسیاری معتقدند این روند معکوس خواهد شد و شکست تورم از سیاستگذاران پولی در اقصی‌نقاط جهان وضعیت داغ خرید طلا را سرد خواهد کرد؛ با این‌ حال گروهی معتقدند ریسک‌های جهان این‌قدر بالا هست که در 2023 نیز این روند تداوم یابد و میزان خرید طلا رکوردهای 10 و 15‌ساله را جابه‌جا کند. این یعنی اگر طلا مسیر کنونی را ادامه دهد در پایان 2023 حتی از رکورد 2013 که تقاضای سالانه 5400تنی بود عبور کرده و خط را می‌شکند.

روندی که احتمالا محتاج تداوم قیمت 1900دلاری طلا به ازای هر اونس در جهان و نیز شکاف عرضه و تقاضا است. جنگ‌‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیکی، بحران نبرد تجاری و اقتصادی میان چین و آمریکا در کنار گسست زنجیره تامین جهانی احتمالا از عواملی است که تولید را کم‌جاذبه و طلا را پرجاذبه خواهد کرد اما اینکه این روند منجر به عبور طلا از دروازه قیمت 2‌هزار دلاری یا رشد تقاضای سالانه جهانی به ورای 5500‌تن شود، هنوز ابهامات بسیاری دارد. فعلا روند حاضر تاکید دارد که در پایان 2023 رکوردها جابه‌جا خواهند شد. تحلیلی که چندی پیش فوربس ارائه کرد حاوی نکات جالبی است و بر اهمیت بازار چین و اثر آن بر روند تقاضا برای طلا تاکید کرده‌است.

از جمله عوامل دیگری که بر قیمت و حجم تقاضای جهانی طلا از سوی این واحد تحلیلی عنوان شده، قدرت بیشتر دلار آمریکا یا وضعیت بازی فدرال‌رزرو آمریکا با نرخ بهره است. از آنجا که طلا به چشم‌‌‌‌‌‌انداز نرخ‌ها بسیار حساس است نرخ‌های بهره بالاتر هزینه فرصت نگهداری شمش‌‌‌‌‌‌های بدون بازده را افزایش می‌دهد که این موضوع خود به‌طور مشخص روی تقاضای سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران خرد در طلا و نیز حجم تقاضای بانک‌های مرکزی اثرگذار خواهد بود. بر همین مبنا، پیش‌بینی می‌شود با توجه به جمیع جهات آنچه احتمالا رخ خواهد داد ورود طلا به محدوده قیمتی 2‌هزار دلاری و نیز تثبیت تقاضای جهانی در محدوده 5‌هزار ‌تن است.

 روندی که البته در نتیجه اثرگذاری متغیرهای مختلف به‌ویژه مسائل سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیکی می‌تواند تقویت یا تضعیف شود. فعلا و تا پایان ماه اول 2022 طلا نوسانی بوده و فراز قیمتی با فرود همراه شده که این موضوع اگر تداوم یابد به معنی سیگنالی منفی برای عرضه‌کنندگان طلا و نیز افزایش شکاف میان عرضه و تقاضاست. موضوعی که تداوم آن به معنای یک رشته نوسان در طول سال‌است.