بنابراین کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل 60روز آخرین مزد بهعنوان عیدی و پاداش بپردازند و مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارگران نباید از معادل 90روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. لازم به ذکر است که پرداخت عیدی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاهها مشغول به کار بودهاند هم الزامی است و به موجب تبصره یک ماده واحده مذکور، مبلغ پرداختی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند باید به مأخذ 60روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه شود. تمام کارگران مشمول قانون کار صرف نظر از محل اشتغال و نوع کارگاهی که در آن کار میکنند اعم از دولتی، خصوصی، تعاونی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی به میزان مقرر در مصوبه فوق از عیدی و پاداش سالانه برخوردار خواهند بود و میزان عیدی آنها متفاوت از میزان عیدی کارکنان دستگاههای اجرایی و دولتی است.
اسفند سال گذشته افزایش حداقل دستمزد کارگران در شورای عالی کار 4/ 57درصد تصویب شد که پایه حقوق کارگران را از 2میلیون و 655هزار تومان به 4میلیون و 179هزار تومان افزایش داد. با توجه به اینکه حداقل دستمزد در سال جاری به 4میلیون و 179هزار تومان رسید، کارفرمایان باید دو ماه پایه حقوق را بهعنوان حداقل و سه ماه پایه حقوق را بهعنوان حداکثر میزان عیدی به کارگران خود بپردازند. لذا امسال کارگران حداقل 8میلیون و 358هزار تومان و حداکثر 12میلیون و 537هزار تومان عیدی و پاداش دریافت خواهند کرد. میزان عیدی کارگران بسته به مدت قرارداد و کارکرد آنها متفاوت است و بسته به سنوات و تعداد روزهایی که کار کردهاند، مستحق دریافت عیدی هستند. عیدی و پاداش پایان سال را کارگرانی کامل میگیرند که یکسال در آخرین کارگاه یا محل کار مشغول کار بوده و ارتباطشان را با محل کار قطع نکرده باشند. اما قانون درباره عیدی و پاداش کارگران ساعتی، پارهوقت و فصلی و حتی مستعفی و اخراجی هم ملاحظاتی داشته و میزان عیدی این گروه از کارگران را مشخص کرده است.
مطابق ماده39 قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که بهصورت نیمهوقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیینشده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام گرفته محاسبه و پرداخت میشود. مثلا اگر کارگری بعد از 6ماه کار کردن بنا به دلایلی از قبیل عدم نیاز کارفرما، بحرانهای اقتصادی، بیماری و کرونا بیکار شده باشد، کارفرما مکلف است عیدی او را متناسب با 6ماه کارکرد پرداخت کند. درباره کارگران ساعتی که حقوق ماهانه ثابت نداشته و دستمزد آنها در ماه متغیر است برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق سهماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه قرار میگیرد. مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاههای فصلی مشمول قانون کار و کارگران سایر کارگاههای مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردهاند باید بر مأخذ 60روز و به نسبت ایام کارکردشان در سال محاسبه شود.
مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کارمزدی عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنها بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است. کارگرانی که در طول سال با کارفرما قطع رابطه میکنند، کارگرانی که در طول سال از خدمت مستعفی، اخراج یا بازنشسته میشوند یا به شکلی رابطه آنان با کارگاه قطع میشود، به نسبت مدت کارکرد و ماههایی که کار کردهاند مستحق دریافت عیدی و پاداش سالانه خواهند بود. درصورتیکه مدت مرخصی استعلاجی به تایید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد مطابق با ماده74 قانون کار جزو سابقه کارگر محسوب میشود، لذا روزهای مذکور مشمول پرداخت مزایایی از قبیل سنوات خدمت، حق اولاد، مرخصی استحقاقی و عیدی و پاداش سالانه بوده و کارفرما موظف به پرداخت آن است.
دوره آموزشی یا دوره آزمایشی قرارداد کار جزو سابقه کاری محسوب میشود و مطابق ماده 11 قانون کار باید تمام حقوق و مزایای این دوره من جمله سنوات و عیدی و پاداش از جانب کارفرما پرداخت شود. بنابراین آن دسته کارگرانی که به شکل آزمایشی به خدمت گرفته میشوند شامل دریافت عیدی و پاداش میشوند و کارفرما مکلف است تمام حقوق دوره آزمایشی را پرداخت کند و چنانچه قطع رابطه کاری از سوی کارگر باشد طبعا به میزان مدت انجام کار باید حقوق و مزایا دریافت کند. مبنای محاسبه عیدی و پاداش سالانه کارگران در کارگاههایی که طرح طبقهبندی مشاغل دارند، مزد گروه و پایه یا مزد مبنا و در واحدهای فاقد طرح طبقهبندی، مزد ثابت یعنی مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی بهتبع شغل خواهد بود.