به قلم : شیرین فرساد - دانشجوی دکتری میکروبیولوژی و محقق دانشگاه آزاد قم
تحریریه زندگی آنلاین : مخمر کاندیدا به طور رایج در پوست نوزاد به صورت غیر بیماریزا وجود دارد. این قارچ‌های مخمری در محیط گرم، مرطوب مانند دهان، شکم، پوست، واژن و کشاله ران زندگی می‌کنند. محیط مرطوب مانند پوشک آلوده به آسانی پس از راش‌ها (بثورات پوستی درمان نشده) منجر به عفونت مخمر کاندیدایی می‌شود. بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند و تحت درمان آنتی‌بیوتیکی خود یا مادر می‌باشند، این نوزادان حساسیت بیشتری نسبت به دیگر نوزادان دارند. در واقع مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها باعث کشته شدن باکتری‌های طبیعی بدن شده و باعث بقای مخمرها در چین‌های بدن نوزاد می‌شوند. مخمرها در غیاب باکتری‌های طبیعی بدن، رشد بهتری داشته و عفونت‌زا می‌شوند. چنانچه نوزاد دارای برفک دهانی باشد، از طریق دستگاه گوارش به مدفوع منتقل شده و عفونت مخمری شدیدی را در پوشک به وجود می‌آورد.
بیشتربخوانید:
انواع عفونت‌های قارچی
1- عفونت قارچی اولیه: این قارچ در محیط گرم و مرطوب پوشک بدون عامل بیماریزای دیگر رشد کرده و باعث التهاب و عفونت می‌شود.
2- عفونت قارچی ثانویه: در صورت عدم درمان عفونت قارچی اولیه، عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی به آن افزوده شده و عفونت ثانوی را ایجاد می‌کند. در اطراف ناحیه پوشک به دلیل تجزیه اوره ادرار، فعالیت آنزیم‌های مدفوع تغییر می‌کند.
افزایشpH باعث آسیب به پوست می‌شود. ترکیب این فرآیندها منجر به کلونیزاسیون و عفونت باکتری‌ها می‌شود.
علل ایجاد عفونت‌های قارچی در پوشک
1- استفاده از پوشک‌های تنگ و ایجاد التهاب پوست کودک
2- سابقه برفک دهانی در کودکان
3- دفع زیاد نوزاد یا اسهال زیاد نوزاد
4- استفاده از آنتی‌بیوتیک در نوزاد یا مادر
5- التهاب پوست نوزاد بیشتر از دو تا سه روز
6- مادران مبتلا به بیماری کاندیدیازیس
بیشتربخوانید:
علائم عفونت قارچی پوشک نوزاد
1- بروز نواحی زبر و پوسته‌پوسته اطراف پوشک
2- بروز جوش‌های قرمز در اطراف پوشک
3- وجود ضایعات پوستی قرمز رنگ و حاشیه‌دار
4- ایجاد جوش و تاول در محل پوشک
5- التهاب پوستی
علائم تحریک پوستی، شامل پوست صورتی تا قرمز، سطح پوست صاف یا ترک خورده است. در این التهاب برفک دهانی دیده نمی‌شود و تحریک در ناحیه پوشک می‌باشد. با پماد سوختگی بهبود می‌یابد. بثورات در سطوح صاف بدن مانند باسن یا ناحیه تناسلی وجود دارد و تحریک پوستی فقط در ناحیه پوشک است. علائم مخمر در پوشک شامل پوست قرمز، نقطه‌نقطه یا جوش روی پوست، التهاب و بثورات به پماد سوختگی پاسخ نداده و درمان طولانی می‌شود. بثورات در ناحیه چین پا یا اندام تناسلی و باسن ایجاد می‌شوند. علائم قارچی با برفک دهان همراه است. علائم فراتر از محدوده پوشک می‌باشد.
بیشتربخوانید:
عوامل موثر در ایجاد راش مخمری در پوشک
الف: گردش هوای کم در روی پوست
ب: تماس ادرار یا مدفوع با پوست برای مدت طولانی
ج: مالش مکرر مواد پوشک روی پوست
د: عوارض جانبی مصرف آنتی‌بیوتیک یا دریافت آنتی‌بیوتیک از طریق والدین شیرده
این بثورات قارچی مسری نیستند، اما بهتر است پس از هر بار تعویض پوشک، دست‌ها شسته و ضد عفونی شوند.
پیشگیری از راش مخمری
1- استفاده از دستمال مرطوب بچه بدون عطر یا الکل
2- تعویض مکرر پوشک
3- تمیز کردن پوست نوزاد بین فواصل تعویض پوشک
4- برای ایجاد جریان هوا، پوشک را محکم نبندید
5- عدم استفاده از پوشک برای مدت کوتاه در معرض
6- استفاده از پوشک با قدرت جذب بالا
7- استفاده از پماد برای ایجاد فاصله بین پوست نوزاد و پوشک
8- به حداقل رساندن مصرف آنتی‌بیوتیک
بیشتر بخوانید:
زمان مراجعه به پزشک
فقط پزشک می‌تواند عفونت مخمری یا راش‌های پوستی کودک را تشخیص دهد. در صورت علائم زیر بایستی به پزشک مراجعه کرد:
1- وجود تب و بثورات در حال گسترش
2- نوزاد زیر 1 ماه بوده و تاول‌های ریز در حال گسترش دارد.
3- بثورات به صورت ورقه‌ای جدا می‌شوند.
4- ترشح چرک وجود دارد.
5- بی‌تابی شدید کودک
6- بثورات همراه با خونریزی باشند.
7- پس از 3 روز مصرف پماد ضد قارچ بهبودی حاصل نشود.
