دکتر داود منادیزاده؛ فوق تخصص بیماری‌های خون و انکولوژی
لوکیمی گروهی از بیماری‌های خونی هستند که در آنها افزایش لوکوسیت‌ها در خون محیطی به وقوع می‌پیوندد. لوکمی تقریبا 3 درصد سرطان‌ها را در کل جهان تشکیل می‌دهند و در حدود 5 تا 10 مورد بین 000/100 جمعیت را ایجاد می‌نمایند. CML، 15 تا 20 درصد کل لوکیمی تازه تشخیص داده شده را در بالغان در برمی‌گیرد این رقم 2 مورد در 000/100 جمعیت دنیاست. CML در مردها نسبت به زنان قدری بیشتر دیده شده است (نسبت 2/2 به 4/1) این بیماری اکثرا در سنین میانسالی تشخیص داده می‌شود و در افراد کمتر از 19 سال فقط 10 درصد است.CML اولین سرطانی است که اختلال ژنتیک در آن کشف شد و وجود آن در سال 1960 در فیلادلفیا توسط محققان به اثبات رسید.
به این دلیل آن را به نام کروموزوم فیلادلفیا می‌شناسند. این کروموزوم زاییده ترانسلوکاسیون بین بازوی بلند کروموزوم 9 و کروموزوم 22 می‌باشد.بیش از 95 درصد بیماران مبتلا به CML دارای کروموزوم فیلادلفیا هستند. این تغییرات در بن یاخته‌ها (سلول‌های بنیادی) ایجاد می‌شود.کروموزوم فیلادلفیا در 5 درصد اطفال مبتلا به ALL و 15 تا 30 درصد بالغان مبتلا به این مرض و 2 درصد افراد گرفتار AML دیده می‌شود. این بیماری سه مرحله ازمان، تشدید و تبدیل به مرحله بلاستیک را طی می‌‌کند.
ترانسلوکاسیون کروموزوم 9 و 12 سبب می‌شود ژن‌های ABL و BCR به هم بچسبند. این ماده یک آنزیم داخلی سلولی است که فعالیت تیروزین کیناز را شدت می‌دهد.در حالت طبیعی فعالیت تیروزین کیناز در تکامل و پرولیفراسیون گلبول‌های سفید تنظیم شده است ولی شدت یافته در CML موجب افزایش تکامل و پرولیفراسیون سلول‌ها شده مانع از آپوپتوز آن می‌گردد.
Imatinib به عنوان داروی هدفی، بازدارنده فعالیت تیروزین کیناز می‌باشد که کشف آن در 6 تا 7 سال اخیر انقلابی در معالجه بیماران CML ایجاد کرده است. این دارو هم تراز پیوند آلوژن و حتی در اروپا بهتر از پیوند درمان انتخابی است.Imatinib به پاکت نوکلئوتید ABL چسبیده مانع الحاق ATP می‌گردد.
با این عمل سیگنال‌های لوکیموژنتیک داخل سلولی مهار شده و همینطور در گیرنده‌های Type lll فامیل TK از جمله KIT و گیرنده (Platelet Drived Growth Factor) PDGF اثر بازدارنده دارد.اثر درمان طولانی مدت در فاز 3 IRIS نشان می‌دهد که مصرف Imatinib 400 میلی‌گرم در روز موجب بهبودی قابل توجه خاموشی کامل خونی (CHR) و سایتوژنتیک می‌گردد. نتایج بررسی‌های بعدی نشان داد که ادامه زمان درمان، موجب بهبودی بیشتر خونی و سایتوژنتیک می‌گردد. پاسخ درمانی دیررس هم مشاهده می‌شود به طوری که 69 درصد بیماران بعد از 12 ماه، بهبودی کامل سایتوژنتیک پیدا می‌کنند. از آنها که به این پاسخ درمانی نرسیده‌اند (31 درصد) 60 درصد آنها بعدها بهبود یافتند.
نتایج بعدی بررسی IRIS نشان داده است که بعد از 5 سال درمان، میزان زندگی بدون عارضه AP یا BC و میزان عمر بدون پیشرفت بیماری، 93 درصد بوده است. صرف‌نظر از پیوند مغز استخوان حدس زده می‌شود که طول عمر بیماران با درمان Imatinib، 92 درصد باشد.در بررسی IRIS روی 551 بیمار نشان داده شد که اصولا این دارو به خوبی تحمل می‌شود. عوارض خفیف درجه 1 و 2 کم بوده و عوارض شدید درجه 3 و 4 قابل درمان هستند.
