یک جزیره کوچک در ولز توانسته اخیرا به شهرتی جهانی در زمینه رصد ستارگان و آسمان شب دست پیدا کند. جزیره یانیس انلی (Ynys Enlli) که یک بیرون زدگی ناهموار از سرزمین اصلی شمال غربی ولز به شمار میرود، به اولین پناهگاه آسمان تاریک (Dark Skies Sanctuary) اروپا تبدیل شده است.
این مکان یکی از تنها 17 مکان در سراسر جهان است که به دلیل آلودگی نوری بسیار کم و آسمان عالی برای رصد ستارهها به شهرت جهانی دست پیدا کردهاند. از جمله دیگر مکانهای شبیه به این جزیره نیز میتوان به آئوتیا (Aotea) در نیوزیلند و جزایر مرجانی دورافتاده در اقیانوس آرام جنوبی اشاره کرد.
کوهستانها جلوی درخشش نورها از سرزمین اصلی ولز به سمت این جزیره را میگیرند و بنابراین، تنها نور مصنوعی در اینجا نیز تنها درخشش بسیار ضعیف و ناچیز چراغهای شهر دابلین از آن سوی دریای ایرلند است. این شهرت تازه جزیره انلی باعث به وجد درآمدن جامعه ساکن آن شده است. خود این جزیره فقط دو نفر ساکن دائمی دارد و هر دوی آنها نیز از شهرت این جزیره خشنود هستند. ماری هاوز 30 ساله و شریک زندگیاش امیر اوون 36 ساله چهار سال قبل را در این جزیره که به عنوان باردسی انگلیسی مشهور است، زندگی کردهاند و به عنوان مقیم این جزیره شناخته میشوند.
هجوم علاقهمندان به تماشای ستارگان به سمت جزیره انلی
مردم ساکن شبه جزیره لین (Llyn) در شمال غربی ولز که در حدود چهار ساعت رانندگی از کاردیف فاصله دارد، مدتها است که از آسمان بینظیر و خارقالعاده اینجا خبر داشتند. حالا نیز فرصت آن را بدست آوردهاند تا این موضوع را به گوش جهانیان برسانند. در شهر پولهلی (Pwllheli) فروشگاه تجهیزات فضای باز در حال تهیه وسائل لازم برای تماشای ستارگان از جمله تلسکوپهای سنگین و بزرگ هستند.
کارولین جونز مدیر شرکت Bardsey Island Trust که وظیفه اداره این مجموعه را برعهده دارد، در همین رابطه اظهار داشته: «حالا جزیره یانیس انلی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و حالا که همه از راز تماشایی آن باخبر هستند، افراد بیشتری به این سمت روانه خواهند شد.»
به دنبال مشهور شدن جزیره یانیس انلی، ستارهشناسان آماتور در بالاترین نقطه مشرف به این جزیره مستقر شدند تا بتوانند تصویری شفاف و واضحتر نسبت به این آسمان زیبا و تماشایی داشته باشند. با افزایش سرسام آور آلودگی نوری در شهرها و نقاط مختلف سراسر جهان، آسمانی صاف بسیار نادر شده و بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
با این حال، حضور زیاد گردشگران در اینجا غیرممکن است. چراکه این جزیره در حدود نیمی از پارک مرکزی شهر نیویورک وسعت دارد و افراد محدودی میتوانند به آن سفر کنند. این در حالی است که تمام 10 کلبه مخصوص تعطیلات آن نیز به طور کامل برای فصل پیشرو رزرو شده است.
چطور آسمان جزیره انلی صاف است؟
آسمان صاف و بدون آلودگی نوری جزیره انلی تنها یک فرصت استثنایی و مزیت برای علاقهمندان به تماشای آسمان و ستارگان نیست چراکه کبوتر دریایی شبگرد با تکیه بر تاریکی شدید اینجا برای محافظت از خود و تخمهایشان، در این جزیره لانه میسازند. شواهد اخیر حاکی از آن هستند که پافینها نیز در اینجا ساکن شدند که موضوعی قابلتوجه به شمار میرود.
وضعیت این پناهگاه آسمان تاریک مدام بررسی میشوند و ساکنین مقیم اینجا نیز هر کاری در توان خودشان است را انجام میدهند تا آلودگی نوری را کاهش بدهند. آنها از حسگرها برای خاموش کردن لامپها استفاده میکنند و فانوس دریایی مجهز به الایدیهای قرمز کردهاند که تداخل را به حداقل میرسانند.
یک بار در ماه، زمانی که ماه در تاریکترین حالت خودش قرار دارد، هاوز در نیمههای شب از خواب بیدار میشود و ابزاری را به سمت آسمانها نشانه میرود تا کیفیت آسمان شب را اندازهگیری کند. نگه داشتن وضعیت صاف بودن این پناهگاه برای حفاظت از محیط زیست و طبیعت جزیره امری حیاتی است.
چندین پناهگاه آسمان تاریک دیگر نیز در ولز وجود دارند اما وضعیت شکننده و سختگیرانه پناهگاه با تأکید بیشتر بر افزایش آگاهی و حفاظت طولانی مدت از این مکان است. با اینکه هیچ کجای دیگر در اروپا همانند ولز آسمانهای شفاف و صافی ندارد اما دیگر نقاطی در جهان هستند که برای تماشای ستارگان انتخابی عالی محسوب میشوند.
از جمله برخی از این موارد نیز میتوان به آلبانیا در اسپانیا، چشمانداز آسمان تاریک بودمین مور در انگلیس، پارک ملی بوک در مجارستان، دی بوخپلات در هلند، پارک ملی ایفل در آلمان، دره ایالتی ایلن در ولز و تعداد بیشمار دیگر اشاره کرد.