سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
روزنامه‌های امروز شنبه 20 اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که توافق ایران و عربستان در پکن و کیش و مات آمریکایی‌ها با تیترهای مختلف برجسته شده است. مجوز 500 میلیون دلاری آمریکا به عراق برای ایران و سقوط دلار آزاد به کانال47 هزار تومان هم از تیترهایی است که مورد توجه قرار گرفته است.
ایران و عربستان پس از 7 سال بحران سرانجام تصمیم گرفتند به بن‌بست دیپلماتیک خاتمه دهند و طی دو ماه آینده مسیر را برای برقراری روابط دیپلماتیک و تبادل سفیر فراهم کنند. تهران و ریاض از فروردین1400 پنج دور مذاکرات امنیتی غیر رسمی را برگزار کرده بودند؛ این موضوع مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته است.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشته است:
نتایج دو سال مذاکرات دوجانبه ایران و عربستان به میزبانی بغداد در پکن نمایان شد و تهران و ریاض با ابتکار چینی توافق کردند، تا پس از 7 سال و دو ماه از قطع روابط دیپلماتیک نسبت به بازگشت به روابط دوجانبه با افتتاح سفارتخانه‌ها و کنسولگری اقدام کنند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، مساعد بن محمد العیبان مشاور امنیت ملی عربستان و وانگ ئی عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین 19 اسفند پس از چند روز مذاکرات سه‌جانبه در بیانیه‌ای این خبر را رسانه‌ای کردند.
روزنامه اعتماد نیز در تیتر اول خود با عنوان «موج صلح» با طرح سوالاتی می‌نویسد:
توافق ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی رابطه با توجه به زنجیره دیدارهای برگزار شده میان دو طرف در دو سال اخیر امر دور از ذهنی نبود، اما پرسش‌های مهمی در نتیجه این توافق مطرح می‌شود که پاسخ یافتن برای آنها به مرور زمان نیاز دارد:
1- حصول توافق میان تهران و ریاض در حالی که ایران و غرب به خصوص ایالات متحده تنش بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کنند چه معنایی دارد؟
2- زمزمه‌های عادی‌سازی رابطه عربستان سعودی با رژیم اسراییل در شرایطی که همین الگو در روند علنی کردن رابطه امارات متحده عربی با اسراییل هم تکرار شده بود حاوی چه پیامی است؟ 3
3- این عادی‌سازی چه تاثیری بر پرونده‌های مورد اختلاف دو طرف که اتفاقا در گذر این 7 سال قطورتر هم شده‌اند، خواهد داشت؟ پرونده‌هایی نظیر حمایت مالی ریاض از اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج از کشور و رسانه‌هایی چون ایران اینترنشنال، جنگ در یمن، ناآرامی‌ها در سوریه و بحران در لبنان.
4- معنای نقش‌آفرینی نهایی چین در مسیر حصول چیست؟
روزنامه شرق از توافق ایران و عربستان برای احیای روابط دوجانبه و واکنش‌های جهانی گسترده آن را روایت کرده است، این روزنامه نوشته است:
با وجود استقبال کشورهای منطقه و جهان از توافق ایران و عربستان، اسرائیل از معدود بازیگرانی بود که واکنش منفی به این خبر نشان داد. در همین رابطه نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، توافق ایران و عربستان را شکست سیاست خارجی تل‌آویو توصیف کرد. یائیر لاپید در واکنش به توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط تأکید کرد که این توافق شکستی تمام‌عیار برای رژیم صهیونیستی است. وی با انتقاد از سیاست‌های نتانیاهو گفت: «با این توافق دیوار دفاعی منطقه‌ای که علیه ایران ساختیم، ویران شد». وی اذعان کرد توافق تهران و ریاض خطری برای سیاست خارجی اسرائیل است. پیش از این نیز نفتالی بنت، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، در واکنش به توافق ایران و عربستان از کابینه نتانیاهو انتقاد کرد و گفت این توافق شکستی مفتضحانه برای کابینه نتانیاهو بوده که در نتیجه ضعف و اختلاف‌های داخلی به وجود آمد. بنت اعتراف کرد که توافق ایران و عربستان تحولی خطرناک برای اسرائیل و یک پیروزی سیاسی برای تهران است.
روزنامه هم‌میهن در سرمقاله خود نوشته است:
چه عاملی سبب شده است که دو کشور مهم منطقه و قطب‌های جهان اسلام برای حل اختلافات خود، موفق نباشند و در نتیجه پادرمیانی چین را بپذیرند؟ چرا مذاکرات قبلی با میانجی‌گری عراق به نتیجه نمی‌رسید؟ روشن است که میانجی از قدرت و امتیازات خود استفاده کرده و سرمایه‌ای را وسط گذاشته است که طرفین را به این توافق راضی و دلگرم کرده است. این سرمایه اضافه شده بر این توافق، طبعا از توان اقتصادی و فن‌آوری پکن، در کنار توان دیپلماتیک آن سرچشمه می‌گیرد و شاید پکن را وارد عرصه جدیدی از حضور دیپلماتیک و منطقه‌ای کند و این تحولی در سطح بین‌الملل نیز هست.
در ادامه این یادداشت آمده است:
این توافق نشان داد که مسائل و اختلافات از طریق دیپلماتیک بهتر قابل حل است، البته ممکن است حل هم نشود، ولی هیچ‌گاه نباید راه مذاکره و گفت‌وگو را مسدود کرد. همیشه راه‌حل‌های دیپلماتیک کم‌هزینه‌تر از تقابل‌های دیگر است. توافق نیز به منزله تسلیم یکی در برابر دیگری نیست. توافق؛ نوعی از بازی با جمع جبری مثبت است، چیزهایی داده می‌شود و چیزهایی گرفته می‌شود، ولی سرجمع به سود طرفین خواهد بود. در واقع مذاکره شرط ضروری حل مشکلات است، حتی اگربه تنهایی کافی نباشد.
روزنامه سازندگی در شماره امروز خود ادعایی را مطرح کرده که پیش از این در مرداد سال 99 نیز ارائه داده بود! این روزنامه نوشته است که توافق با عربستان بازگشت به سیاست هاشمی رفسنجانی بوده است.
البته این ادعا در حالی مطرح شده است که سیاست چندجانبه گرایی در برابر غرب‌گرایی و نیز بازگشت به اصل ارتباط با همسایگان خطوط گفتگوهای پکن را پیش برده است. در دولت پنجم و ششم (دوران ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی) چند چالش مهم بین‌المللی بوجود آمد از جمله جنگ خلیج‌فارسکه سیاست‌های هامی درباره آن اثربخش نبود، از سویی سیاست ارتباط با اعراب که هاشمی آن را ابتکار خود می‌دانست تنها با دادن امتیازات یک طرفه به آنها مدیریت می‌شد.
به یک نمونه از مدیریت سیاست خارجی هاشمی توجه کنید!
در سال 69، بوش پدر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا تصمیم می‌گیرد با کمک ایران گروگان‌های آمریکایی در لبنان را آزاد کند. مرحوم هاشمی به درخواست همتای آمریکایی خود پاسخ مثبت می‌دهد. مرحوم هاشمی برای این کمک شرطی می‌گذارد: «بدین شرط که آمریکا در مسئله جنگ ایران و عراق در تعیین متجاوز و خسارت‌ها، بی‌طرفانه عمل کند و از سیاست‌های خصمانه‌اش در قبال ایران دست بردارد.» بوش پدر به استقبال از این پیشنهاد در بیانیه اش تاکید کرد: «حسن‌نیت، حسن‌نیت می‌آورد.» بعد از چند جلسه مذاکره با آمریکایی‌ها، نمایندگان سازمان ملل و لبنانی‌ها، با تلاش و پادرمیانی ایران گروگان‌های آمریکایی آزاد می‌شوند. بعد از آزادی این گروگان‌ها، آمریکایی‌ها که دیگر نیازی به ایران نداشتند به هیچ‌کدام از وعده‌های خود عمل نمی‌کنند.
رییس سیا در خاطراتش می‌نویسد: «توقعات ایران تا به آن حد افزایش یافته بود که انتظار داشت آمریکا تحریم اقتصادی‌اش را علیه ایران لغو و در ازای آزاد کردن گروگان‌ها دارایی‌های باقیمانده ایران را آزاد کند. این موضوع بسیار خوش‌بینانه و منعکس‌کننده ناآگاهی ایران نسبت به سیاست‌های آمریکا بود.
روزنامه کیهان نوشته است:
روابط فی‌مابین ایران و عربستان که از دی‌ماه 94 و در پی تجمع‌ها مقابل سفارتخانه عربستان در تهران و سرکنسولگری عربستان در مشهد (در واکنش به اعدام شیخ نمر) به‌صورت یک‌جانبه از سوی عربستان قطع شده بود، از فروردین‌ماه 1400 وارد مرحله تازه‌ای شد که در پی آن 5 دور مذاکرات اولیه بین دو کشور به میزبانی عراق و عمان صورت گرفت و نهایتاً دیروز جمعه در پکن به توافق و صدور بیانیه مشترک مبنی بر ازسرگیری روابط و بازگشایی سفارتخانه‌ها منتهی شد.
بدون تردید روابط دوستانه فی‌مابین ایران و عربستان و سایر همسایگان عربی می‌تواند باعث تقویت امنیت منطقه و جلوگیری از حضور و نفوذ بدخواهان و دشمنان کشورهای مسلمان در منطقه خلیج‌فارس شود.
این توافق در شرایطی رقم خورد که صهیونیست‌ها با حمایت آمریکایی‌ها طی چند سال گذشته سعی می‌کردند با سیاست ایران هراسی به سعودی‌ها و سایر کشورهای اسلامی منطقه القا کنند که برای مهار ایران و تأمین امنیت منطقه باید به اسرائیل مراجعه کنند!
روزنامه وطن امروز نیز از شکست سیاست آمریکا در منطق خبر داده و نوشته است:
مارک دوبوویتز، مدیر اندیشکده FDD - بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها- وابسته به محافظه‌کاران آمریکایی و نزدیک به رژیم صهیونیستی نیز هشدار داد احیای روابط ایران و سعودی در نتیجه میانجی‌گری چین باخت، باخت، باخت برای منافع آمریکاست. او در توئیتر خود نوشت: این نشان می‌دهد سعودی‌ها به حمایت واشنگتن اعتمادی ندارند و ایران فرصت را برای دور کردن متحدان آمریکا و پایان دادن به انزوای بین‌المللی‌اش مهیا می‌بیند و اینکه چین دارد به بازیگر اصلی سیاست خاورمیانه تبدیل می‌شود.
در مقابل رئیس دستگاه دیپلماسی ایران اعلام کرد: بازگشت روابط طبیعی میان ایران و عربستان ظرفیت‌های بزرگی را در اختیار 2 کشور، همچنین منطقه و جهان اسلام قرار می‌دهد.
آتش جدال بی‌بی‌سی و اینترنشنال باز شعله‌ور شد!
روزنامه جوان در ستون اخبار خود از اختلافات اساسی در اتاق عملیات روانی علیه مردم ایران خبر داده و نوشته است:
رعنا رحیم‌پور، مجری بی‌بی‌سی فارسی که انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی تلفنی او با مادرش، موجب جدال رسانه‌ای بین او و اینترنشنال شد، این بار با یک توئیت، علیه اینترنشنال دست به افشاگری زده است. او روز گذشته در توئیتی از احتمال ابطال مجوز این شبکه و ارتباط آن با انتقال دفتر پخش 24 ساعته خبر داد. رعنا رحیم‌پور نوشته: «خبر فوری: آفکام نهاد نظارت بر رسانه‌ها در بریتانیا به من خبر داد که ایران اینترنشنال دو هفته قبل از انتقال به امریکا و دو هفته پس از شکایت من از گزارش سراسر دروغش، خودش مجوز پخش در بریتانیا را پس داده بود. احتمالاً وکلایشان مثل وکلای من می‌دانستند خطر محکومیت و ابطال مجوز جدی است.»این در حالی است که اینترنشنال در جریان جابه‌جایی دفتر پخش 24 ساعته خود از لندن به واشنگتن، مدعی شده بود که به دلیل تهدیدهای ایران و احساس عدم امنیت برای اعضای خود دست به چنین کاری زده است. گرچه دلایلی وجود داشت که بیان می‌کرد اینترنشنال در این مورد هم مثل خبرهایش دروغ می‌گوید.
جوان در ادامه نوشته است:
ماجرای دعوای میان رحیم‌پور و اینترنشنال به افشای فایل صوتی گفت‌وگوی تلفنی این مجری بی‌بی‌سی با مادرش در اواسط آبان ماه برمی‌گردد که در آن، رحیم‌پور گفته بود که به اینترنشنالی‌ها دستور داده شده که فقط با لیدرهای احزاب تجزیه‌طلب گفتگو بگیرند و به آنها تریبون بدهند و در واقع از طراحی این شبکه سعودی برای تجزیه و نابودی ایران می‌گوید. پس از آن، اینترنشنال چندین گزارش علیه رحیم‌پور کار کرد و در نهایت، رحیم‌پور با انتشار یک استوری و با متهم کردن سپاه و رسانه‌های انقلابی، از کار سیاسی برای ایران خداحافظی کرد.
گفتنی است، شبکه ایران‌اینترنشنال وابسته به دستگاه اطلاعاتی سعودی است که براساس گزارش رسانه‌های انگلستان از جمله گاردین، منابع مالی آن از سوی سعودی‌ها تأمین می‌شود.
