به قلم : دکتر فاطمه عندلیب - متخصص پوست و مو
تحریریه زندگی آنلاین : پوست، نقش مهی در زیبایی صورت و اندام ما دارد و بیماریهای مختلفی ممکن است بر سلامت و زیبایی آن تأثیر بگذارد. لکههای پوستی زمانی که در فرد ایجاد میشود، میتواند نشانی از یک تظاهر ساده پوستی نسبت به تأثیرات آفتاب و یا نشانهای از یک بیماری باشد. این بیماری پوستی ناشی از کاهش (عدم وجود) ملانین در پوست است. ملانین رنگدانه مسئول رنگ پوست و مو است. تغییر رنگ میتواند در هر سنی شروع شود، اما بیشتر از اواسط دهه بیست شیوع بیشتری پیدا میکند. لکههای سفید میتواند علل و عوامل مختلفی داشته باشد و افراد از هر نژاد و با هر نوع رنگ پوست را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما تغییر رنگ در افراد باپوست تیره مشخصتر است. در ادامه انواع علل لکههای سفیدروی پوست شرح داده میشود.
بیشتربخوانید:
علائم لکه سفیدروی پوست
لکههای سفید صورت نسبت به پوست اطراف آن کمرنگتر به نظر میرسند. در بعضی موارد، ممکن است با خارش همراه باشند. جدا از صورت، لکههای سفید نیز میتوانند در دستها، پشت و سایر قسمتهای بدن ایجاد شوند.
تشخیص لکه سفیدروی پوست
پزشکان اغلب میتوانند برچسبهای پوستی را بهسادگی با بررسی فیزیکی تشخیص دهند. در صورت مشخص نبودن علت، آنها فقط میتوانند نمونهبرداری کنند یا نمونه کوچکی از زائده پوستی را برای معاینه با استفاده از میکروسکوپ جمعآوری کنند. یک پزشک بهطورمعمول برچسبهای پوستی برداشتهشده را برای ارزیابی به آزمایشگاه میفرستد تا علت دقیق آن تعیین شود. پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری را برای رد سایر علل احتمالی در نظر بگیرد. آنها همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای بررسی وضعیت جسمانی بیمار که ممکن است، منجر به بدتر شدن لکههای پوستی شوند، مانند دیابت و سندروم متابولیک انجام دهند. به بیان سادهتر، ارزیابی با استفاده از مواردی که در ادامه آمده است، انجام شود.
سطح A1c
ناشتا و بعد از مصرف غذا برای بررسی سطح گلوکز خون
میزان چربی
شاخص توده بدن (MBI)
بیشتربخوانید:
زمان مراجعه به پزشک
لکههای سفیدروی پوست میتوانند نشانهای از یک بیماری باشند، بنابراین اگر بعد از چند هفته و با روشهای درمان خانگی بهبود پیدا نکردند یا با علائمی مانند خارش همراه بودند و همچنین درصورتیکه دائماً اندازه لکهها بزرگتر میشود حتماً باید به متخصص پوست مراجعه کنید. با مداخله و تشخیص زودهنگام، پزشک میتواند درمانهای آسانتری را به شما ارائه دهد؛ اما در صورت عدم پیگیری درمان ممکن است نیاز به درمانهای سختتر و طولانیتر باشد و حتی ممکن است لکهها بهصورت دائمی بمانند که اثر نازیبایی بر پوست شما خواهند داشت.
درمان لکهای سفیدپوستی
مراجعه به متخصصان باتجربه
بررسی علل ایجاد لکهها و انجام معاینات و آزمایشهای لازم
تجویز دارو برحسب انواع لکهها
مصرف دارو طبق تجویز پزشک
درمان لکههای سفیدپوستی به علت ایجاد آن بستگی دارد .لکههای خورشیدی بهغیراز تغییر رنگ پوست علامت دیگری ندارند و بسیاری از افراد نمیخواهند آن را درمان کنند. اگر لکههای سفیدپوستتان بسیار جلبتوجه میکند یا بخش قابلتوجهی از بدن شمارا میپوشاند، میتوانید آن را به ترتیب زیر درمان کنید:
هرروز کرم ضد آفتاب بزنید و تمام قسمتهای پوست خود را که در معرض آفتاب است، بپوشانید.
از تختهای برنزه کنندهی مصنوعی (سولاریوم) بپرهیزید.
از درم ابری ژن استفاده کنید تا لایهی بیرونی پوست را از بین ببرد و پوست جدید نمایان شود.
کرمهای استروئیدی موضعی، مانند هیدروکورتیزون را به کار ببرید.
از کرمهای موضعی رتینوئید مانند رتینول و ترتینوئین استفاده کنید.
کرمهای استروئیدی و رتینوئیدی سلولهای پوست را بازسازی و به تکثیر آن کمک میکنند. همچنین، لایهی بیرونی پوست را از بین میبرند.
بیشتربخوانید:
درمان قارچ پوستی سفیدرنگ ناشی از تینه آ ورسیکالر
تینه آ ورسیکالر معمولاً با داروهای بدون نسخه ضد قارچ درمان میشود. این داروها به شکل مؤثری موجب محو شدن لکهها و تکههای تغییر رنگ داده پوست میشوند. اگر این داروها بهخوبی عمل نکنند، پزشکان آزمایشات دیگری را برای تأیید ابتلای فرد به تینه آ ورسیکالر تجویز میکنند. معمولاً پزشکان در مواجهه با قارچ پوستی سفیدرنگ، کرمهای موضعی یا قرصهایی را برای درمان تجویز میکنند. این بیماری ممکن است در بعضی موارد عود کند، خصوصاً اگر بیمار مجدداً به مناطق گرم باز گردد و یا از داروهای هورمونی استفاده کند.
درمان اگزما
درحالیکه هیچ درمانی برای این مشکل وجود ندارد، علائم آن قابل مدیریت هستند. برای افراد زیادی، اگزما بهمرورزمان از بین میرود. پزشکان بهطورمعمول کرمها و پمادهای کورتیکو استروئید موضعی، قرصها و درمانهای سبک را برای کاهش علائم تجویز میکنند.
بیشتربخوانید:
علل لکه سفیدروی پوست
لکههای سفیدروی پوست براثر آفتاب
نور خورشید زندگی را ممکن میکند؛ اما میتواند تأثیر غیرمنتظرهای بر روی پوست شما بگذارد. هیپوملانوز گوتات یا لکههای سفید کوچکی که بهعنوان لکههای خورشیدی شناخته میشوند، پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب زیاد رخ میدهد. لکههای خورشیدی همچنین میتوانند ناشی از استفاده از دستگاه برنزه کننده سولار باشند. لکههای خورشیدی خوشخیم و بدون درد هستند و اندازه آنها اغلب 1-10 میلیمتر میباشد. لکههای خورشیدی بیشتر در افراد باپوست روشن و بالای 40 سال دیده میشوند؛ اما میتوانند در هر فردی ظاهر شوند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون محافظت میتواند به ایجاد سرطان پوست کمک کند. بااینحال، لکههای خورشیدی نشاندهندهی سرطان پوست نیستند.
تینه آ ورسیکالر (لکههای قارچی)
مخمر، قارچی که روی نان رشد میکند، یکی از موجودات میکروسکوپی است که روی پوست شما زندگی میکند و از رشد سلولی بدن شما حمایت میکند. این مخمر با مخمر روی نان متفاوت است. هنگامیکه مخمر موجود در پوست شما بیشازحد رشد میکند، منجر به تینه آ ورسیکالر میشود. تینه آ ورسیکالر بهصورت لکههای سفیدی روی پوست ظاهر میشود. همچنین ممکن است گاهی صورتی، قرمز یا قهوهای به نظر برسد و باگذشت زمان بزرگتر شود. علائم آن شامل خارش پوست ، خشکی پوست و پوستهپوسته شدن میباشد. کسانی که در مناطق گرمسیر زندگی میکنند بیشتر در معرض تینه آ ورسیکالر هستند؛ اما ممکن است هر فردی را درگیر کند.
پیتریازیس آلبا
پیتریازیس آلبا نوعی اختلال پوستی است که معمولاً کودکان بین 6 تا 12 سال را درگیر میکند و بهطورکلی در بزرگسالی از بین میرود. پیتریازیس آلبا بهصورت لکههای قرمز و پوستهپوسته ظاهر میشود که باگذشت زمان رنگ آنها روشنتر میگردد. علت آن ناشناخته است؛ اما تصور میشود که با اگزما در کسانی که درماتیت آتوپیک دارند مرتبط است. پیتریازیس آلبا در افرادی که با آفتاب برنزهشدهاند یا رنگ پوست تیره دارند، بیشتر مشهود است.
ویتیلیگو و ایجاد لکههای سفیدروی پوست
ویتیلیگو نوعی اختلال خود ایمنی است که به دلیل از دست رفتن ملانوسیت ها، سلولهای تولیدکننده رنگدانه، ایجاد میشود و لکههای سفیدی روی پوست ایجاد میکند.
میلیا
میلیا کیستهای سفید و کوچکی هستند که بهطورکلی در ناحیه اطراف ناحیه چشم، بینی و گونهها دیده میشوند. این موارد بیشتر در نوزادان تازه متولدشده دیده میشوند اما در هر سنی میتوانند ظاهر گردند. میلیا بهطورکلی به رنگ سفید یا زرد است، اغلب بدون درد بوده و مضر محسوب نمیشود. بااینحال، برای برخی از افراد باعث ناراحتی میشود. میلیا به دو گروه اولیه یا ثانویه طبقهبندی میشود. هنگامیکه کراتین در زیرپوست محبوس میشود، میلیا اولیه بهطور تصادفی ظاهر میشود. میلیای ثانویه درنتیجه آسیب پوست یا ناشی از برخی داروها یا محصولات میباشد.
اگزما
بیماری اگزما که بهعنوان درمانیت آتوپیک نیز شناخته میشود، یک بیماری مزمن است که میتواند در هر قسمت از بدن بهصورت بثورات خارشدار و پوستهپوسته ظاهر شود. علائم متداول آن شامل خارش، خشکی، زبری، پوستهپوسته شدن، ملتهب شدن و تحریک پوستی است. اگرچه اگزما در نوزادان و کودکان کوچکتر شایعتر است؛ اما میتواند هر فردی را در هر سنی درگیر کند.
لیکن اسکلروزیس
لیکن اسکلروزیس یک بیماری غیر شایع است که باعث ایجاد لکههای سفیدروی پوست بهصورت نازک و تکهتکه در مردان وزنان میشود. اغلب در نواحی دستگاه تناسلی ظاهر میشود. علت آن ناشناخته است؛ اما محققان گمان میکنند که ممکن است به سیستم ایمنی بیشازحد فعال بدن یا عدم تعادل هورمونی مربوط باشد. علائم لیکن اسکلروزیس ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد. برخی افراد علائم دیگری ندارند. برخی ممکن است دچار خارش شدید، مشکل در ادرار کردن، رابطه جنسی دردناک یا کبودی، پارگی یا خونریزی آسان در پوست شوند.
8.لوکودرما
بیماری لوکودرما هم علائمی مانند بیماری ویتیلیگو دارد؛ اما تفاوتهای جزئی بین آنها وجود دارد. بهطور مثال در لوکودرما حتی ممکن است موهای بخشی از سر نیز رنگدانههای خود را از دست بدهند.