بر این اساس یکی از اهداف ریاض برای بهبود روابط با تهران به سند چشمانداز این کشور بازمیگردد که به چشمانداز 2030 موسوم بوده و مبنای سیاستگذاریهای کلان دیپلماسی اقتصادی عربستان است. براساس این سند، مدرنسازی و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان، عمدتا از طریق کاهش وابستگی به نفت، توسعه منابع درآمدی جایگزین و افزایش مشارکت بخش خصوصی در اقتصاد مطرح است. بر این اساس نیاز به سرمایهگذاری خارجی و تجارت خارجی از پیشرانهای این سند و بهبود روابط با ایران بهمنظور کاهش تنشهای منطقهای و بستن پروندههایی همچون جنگ یمن است که علاوه بر اعمال هزینههای مالی به ریاض، باعث ایجاد ناامنی برای آن نیز شده است. بهویژه اینکه حوثیهای مورد حمایت ایران به لحاظ تسلیحاتی قدرت هدف قرار دادن عمق سعودی را پیدا کردهاند که از لحاظ امنیتی برای عربستان بسیار هزینهبر خواهد بود. بر این اساس توسعه شهرهایی همچون نئوم بر ساحل دریای سرخ در شرایطی میسر است که از سوی حوثیهای یمن تهدیدی متوجه آن نباشد.
اهمیت تجارت خارجی بهعنوان نیروی محرکه سند چشمانداز به اندازهای است که ریاض در سال 2019 اداره تجارت خارجی (GAFT) را بهعنوان نهاد عمومی جداگانه با 14وظیفه اصلی تاسیس کرد تا تمام مسوولیتهای مربوط به تجارت خارجی را که پیش از این وزارت بازرگانی انجام میداد بر عهده بگیرد. تهران معتقد است سند چشمانداز توسعه عربستان که ارتقای جایگاه این کشور از رتبه 25 به رتبه 10 در شاخص رقابتپذیری جهانی را دنبال میکند، این امکان را برای فعالان اقتصادی و تجاری ایران در راستای مشارکت و برنامهریزی برای حضور در فعالیتهای اقتصادی و تجاری ذیربط در عربستان فراهم میکند.
در این بستر، ثبات منطقه برای عربستانسعودی بیشترین اهمیت را دارد؛ زیرا دوره افزایش تنش میان ایران و عربستان، بهویژه در دوره ترامپ که تا سر حد جنگ نیز پیش رفت نشان داد که رقابت تا چه اندازه پرهزینه است. بر این اساس، ریاض ممکن است گوشه چشمی به بازار ایران نیز داشته باشد؛ ولی منافع امنیتی حاصل از این توافق بر منافع تجاری آن برای ریاض خواهد چربید. با این حال، اگرچه بهبود روابط ایران و عربستان بیشتر دلایل امنیتی دارد، میتواند در عرصه تجاری نیز روابط دو کشور را ارتقا و بهبود ببخشد. روابط تجاری بین دو کشور تاکنون رقمی بالاتر از 800میلیون دلار را به خود ندیده که از این رقم 500میلیون دلار واردات از عربستان و 300میلیون دلار صادرات به عربستان بوده و در زمان قطع روابط نیز زیر یکمیلیون دلار بوده است.
با وجود این، براساس آمار اعلامی گمرک ایران، از ابتدای سال تا دهم دیماه، بیش از 30هزار و 791تن کالا به ارزش 14میلیون و 710هزار و 331دلار به عربستان صادر شد که این میزان جهش چشمگیری بعد از توقف روابط سیاسی بین دو کشور در سالهای اخیر به شمار میرود. این میزان صادرات به 15میلیون دلار نزدیک شد که 5/ 96درصد کالاهای صادره را شمش آهن و فولاد به خود اختصاص داده است. بعد از شمش آهن 2/ 14میلیون دلاری، 340تن هیدروکسید سدیم به ارزش 185هزار و 300دلار، بدنه کامیون با 86تن به ارزش 155هزار و 376دلار، انگور بیدانه با 60تن به ارزش 126هزار دلار، 265تن دانههای ریز کروی از جنس شیشه به ارزش 33هزار دلار و سنگ مرمر به وزن 25تن به ارزش سههزار و 731دلار محصولات صادرشده ایران به عربستان از ابتدای سال تا دهم دیماه بودند.
ایران اعلام کرده است که در تلاش است با بهبود روابط با عربستان در کوتاهمدت حجم تجارت دوجانبه به یکمیلیارد دلار و در میانمدت به 2میلیارد دلار افزایش یابد و صادرات محصولاتی همچون آهن، خشکبار شامل پسته و زعفران و کشمش، کفپوشها و سیمان در این زمینه مدنظر است. بر همین اساس، در حوزه واردات نیز امکان واردات وسایل نقلیه موتوری، کودهای معدنی و شیمیایی، پلیاتیلن و محصولات نساجی از عربستان مدنظر است. ایران همچنین در تلاش است علاوه بر صادرات و واردات کالا، در حوزه سرمایهگذاری، تولید مشترک صنعتی و اجرای پروژههای خدمات فنی و مهندسی در حوزه صنعتی و صادرات مجدد نیز همکاری بین دو کشور را افزایش دهد.
تاثیرات منطقهای بهبود رابطه با عربستان برای ایران حائز اهمیت است. متعاقب اعلام توافق و ازسرگیری روابط، شاهد تحرکاتی در بهبود رابطه ایران و مصر بودیم و در آینده نزدیک آغاز روابط سیاسی تهران و منامه نیز رونمایی خواهد شد. این موضوع باعث میشود که به گفته آلاسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، ارتباطات، تسهیلات و رفتوآمدها برای ایران بهبود یابد و به بهبود روابط تجاری و نقل و انتقلات مالی ایران در منطقه کمک کند. بهویژه شرایط نقل و انتقالات ارزی و کالایی بهتر خواهد شد.
سید روحالله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، معتقد است بهبود رابطه با عربستان همچنین باعث شده است تا ریاض نگاه پایدار و بلندمدتی به تجارت با ایران پیدا کند. به اعتقاد وی از سهماه گذشته تاکنون بیش از 14میلیون دلار تجارت فولاد میان دو کشور انجام شده است. تجارتهای مرتبط با فولاد معمولا بازارهای مستمر و ادامهدار را میطلبد و این موضوع نشاندهنده آن است که روابط تجاری دو کشور برای محصولاتی مانند فولاد که به استمرار نیاز دارد مهیا شده که این موضوع میتواند در آینده به توسعه روابط اقتصادی در سایر سطوح نیز منجر شود.
به اعتقاد وی، با توجه به شرایط آبوهوایی عربستانسعودی، مواد غذایی و تولیدات کشاورزی ایران در کنار فولاد از اصلیترین گزینههایی است که میتواند به توسعه روابط اقتصادی دو کشور کمک کند. جدا از آن، امکان ترانزیت مشترک کالا و دسترسی عربستان سعودی به کشورهای آسیای غربی از طریق ایران نیز موضوع دیگری است که در این حوزه اهمیت دارد. ایران همچنین بهواسطه بهبود رابطه با عربستان به دنبال دور زدن تحریمهاست؛ موضوعی که باید با شک و تردید به آن نگریست. بهرغم اعلام مقامات سعودی برای سرمایهگذاری در ایران باید منتظر ماند و دید که این میزان سرمایهگذاری تا چه اندازه بر اقتصاد بحرانزده ایران اثرگذار خواهد بود. در مجموع بهبود رابطه ایران و عربستان بیشتر دلایل امنیتی دارد. در حوزه تجاری ممکن است شاهد مبادلات تجاری میان دو کشور باشیم؛ ولی مکمل نبودن اقتصاد دو کشور باعث گسترش چشمگیر این مبادلات نخواهد شد. ضمن اینکه روابط اقتصادی کماکان ذیل روابط سیاسی بین دو کشور تعریف خواهد شد و وجود متغیرهای واگراکننده که نیازمند حصول به اعتماد متقابل در بلندمدت است، بر حجم تجارت دو کشور سایه خواهد افکند.