افتتاح 10 طرح در سال‌جاری
مرتضی شاهمیرزایی با بیان اینکه 10طرح پتروشیمی امسال به بهره‌‌‌‌‌‌برداری خواهند رسید، گفت: این طرح‌ها از اردیبهشت ماه آماده خواهند شد و امیدواریم میانگین هر ماه یک افتتاح برای صنعت پتروشیمی داشته باشیم. معاون وزیر نفت به استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در حال‌حاضر 70 مجتمع تولیدی پتروشیمی وظیفه تولید 550 انواع محصولات پلیمری و شیمیایی را بر عهده دارند. شاهمیرزایی افزود: ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی بالغ بر 92میلیون تن در سال است، اما عملکرد پایین‌تر است. یکی از مهم‌ترین مشکلات در این مسیر تامین خوراک و قطعات لازم مجتمع‌‌‌‌‌‌های پتروشیمی است. شاهمیرزایی با تاکید بر اینکه اکنون مواد موردنیاز بیش از 15هزار کارگاه صنایع تکمیلی از صنعت پتروشیمی تامین می‌شود، گفت: باید محصولات جدید با هدف کاهش صادرات در صنعت پتروشیمی تولید شود که نیازمند توان متخصصان و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: یکی از راهکارهای ما برای تامین پایدار خوراک، سرمایه‌گذاری پتروشیمیها در پروژه‌های NGLها مثل NGL3200 و جمع‌آوری گاز همراه غرب و شرق کارون است تا بدین صورت خودشان بتوانند گاز موردنیازشان را تامین کنند و دیگر در ماه‌های سرد دچار محدودیت نشوند. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: صنعت پتروشیمی ماده‌اولیه صنایع تکمیلی را تامین می‌کند و ما برای حمایت از تولید این صنایع، نرخ ارز مبنای قیمت پایه را 28.500تومان تعیین کردیم. او گفت: با اجرای این سیاست درست، مشکل واحدهای تولیدی پایین‌‌‌‌‌‌دست صنعت پتروشیمی برای تامین نقدینگی در گردش برطرف شده و 30درصد از عرضه‌های داخلی در بورس‌کالا انجام می‌شود. تمامی مجتمع‌‌‌‌‌‌ها، هلدینگ‌‌‌‌‌‌ها، واحدهای تولیدی و عرضه‌‌‌‌‌‌کنندگان محصولات پتروشیمی را مکلف کردیم تا عرضه اعتباری و مدت‌‌‌‌‌‌دار را در بورس‌کالا افزایش دهند.
به گفته او میزان فروش داخلی محصولات پتروشیمی در بورس 12میلیون تن بوده که درآمد پتروشیمیها از این محل نیز 10میلیارد دلار است. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تاکید کرد: البته بورس‌کالا، بازار عرضه و تقاضاست و اگر رقابت شکل بگیرد، قیمت نیز بالاتر می‌رود و اگر مجلس نرخ خوراک پتروشیمیها را تغییر دهد ما هم به تناسب عمل می‌کنیم. او بیان کرد: باید از خام‌فروشی به سمت ارزش‌‌‌‌‌‌آفرینی با تبدیل محصولات خام و نیمه‌خام حرکت کنیم، زیرا صنعت پتروشیمی برای سایر صنایع نقش پیشران را دارد.
هدف شرکت ملی، تکمیل زنجیره ارزش است
مرتضی شاهمیرزایی در پاسخ به سوال خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» مبنی‌‌بر اینکه چند‌درصد از پروژه‌های یادشده که در سال‌جاری افتتاح می‌شوند، به حلقه‌‌‌‌‌‌های مهم و ارزشمند زنجیره ارزش تعلق دارند؟ گفت: مسلما تمام هدف شرکت ملی صنایع پتروشیمی تکمیل زنجیره ارزش است. در برخی از زنجیره‌‌‌‌‌‌ها، با افتتاح واحدهای سال‌جاری عملا زنجیره ارزش تکمیل می‌شود و بعضی دیگر از این پروژه‌ها متعلق به بالادست است.
او گفت: عمده مجتمع‌‌‌‌‌‌هایی که در سال‌جاری آماده بهره‌‌‌‌‌‌برداری هستند شامل طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش نیز می‌شوند. به‌عنوان مثال طرح آرتاانرژی اردبیل زنجیره محصول را از صفر تا صد تکمیل می‌کند و گاز را به مشتقات متانولی تبدیل می‌کند. به هر ترتیب هدف از راه‌اندازی این طرح‌ها تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی در محورهای مختلف تولید است. به بیان دیگر برخی از واحدهایی که افتتاح می‌شوند به بالادست صنایع پتروشیمی متعلق است و برخی دیگر به پایین‌‌‌‌‌‌دست این صنعت. برای مثال پتروشیمی گچساران یکی از مجتمع‌‌‌‌‌‌های مهمی است که باهدف تکمیل زنجیره ارزش راه‌اندازی شدهاست.
مشکلی برای تامین خوراک وجود ندارد
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تاکید بر اینکه با توجه به منابع نفت و گاز ایران مشکلی برای کمبود خوراک ندارد، ادامه داد: پایداری خوراک پتروشیمی یکی از مهم‌ترین مزیت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران است. امیدواریم با توجه به‌جایگاه اول ایران در داشتن منابع نفت و گاز جهان، بتوانیم جایگاه اول صنعت پتروشیمی را نیز به‌دست بیاوریم. شاهمیرزایی با اشاره به اینکه صنعت پتروشیمی از تولید 5/ 1میلیون تن در ابتدای انقلاب، به ظرفیت تولید 92میلیون تن رسیده‌است، تصریح کرد: این ظرفیت تا پایان سال‌به حدود 95میلیون‌تن بالغ خواهد شد. مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی با بیان اینکه کسب مقام اول منطقه و دنیا برازنده صنعت پتروشیمی ایران است، گفت: راهبردی که مقام‌معظم رهبری از 3 دهه قبل ترسیم کردند پرهیز از خام‌فروشی بوده‌است.
در این راستا 2نظریه وجود داشت؛ یکی اینکه جایگاه‌‌‌‌‌‌مان در اوپک باید حفظ و ارتقا یابد، بنابراین باید صادرات نفت‌خام به‌سرعت افزایش یابد ولو به قیمت تخریب مخازن هیدروکربوری. نظریه دیگر مستقیما با رفتار مخزن در تماس بودند یعنی نباید مخازن تخریب شوند؛ چراکه در نیمه دوم عمر خود هستند و اگر برداشت غیرصیانتی صورت گیرد ضریب برداشت کاهش می‌‌‌‌‌‌یابد. بر این اساس رهبری خواستار توقف برنامه تولید حداکثری شده و الگوی درست را درآمد حداکثری عنوان کردند. او با بیان اینکه با تحریم‌های پیاپی اگر تولید حداکثر و صادرات نفت‌خام تداوم پیدا می‌کرد، آسیب‌پذیرتر می‌شدیم، افزود: امکان تحریم محصولات پتروشیمی کمتر است، هر کشوری که تنوع تولید محصولات پتروشیمی دارد در اقتصاد بین‌الملل دست برتر و قدرت چانه‌زنی بالاتری خواهد داشت.
ادامه روند بومی‌‌‌‌‌‌سازی
شاهمیرزایی در ادامه گفت: در حال‌حاضر بیش از 25درصد کالا و تجهیزات پتروشیمی به خارج از کشور وابسته است که بیشتر این کالاها هم های‌تک و گران‌قیمت هستند. ما به کمک فناوران به‌دنبال این هستیم که این کالاها بومی‌‌‌‌‌‌سازی شوند. در حال‌حاضر برخی کالاها از جمله کمپرسورها و پمپ‌ها در دستور کار بومی‌‌‌‌‌‌سازی قرار دارند و در برخی دیگر مثل ولوها هنوز وابستگی داریم. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: سند جامع کاتالیست نهایی شدهاست و با همت شرکت پژوهش و فناوری تا پایان دولت سیزدهم همه کاتالیست‌‌‌‌‌‌های موردنیاز کشور بومی‌‌‌‌‌‌سازی خواهند شد. در سال‌گذشته نیز چند کاتالیست را بومی‌‌‌‌‌‌سازی کردیم و صادرکننده کاتالیست شدیم. همچنین شاهمیرزایی از احتمال افزایش دوباره نرخ یوتیلیتی‌ها خبر داد و گفت: «ان.پی.سی» فقط پیشنهاد کارشناسی داده، مرجع قیمت‌گذاری شورای‌رقابت است. مجوز طرح‌های خوراک متان متوقف‌شده، ابطال می‌شود.
وی عنوان کرد: کشورهای همسو درخواست‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری در ایران دارند تا در هاب مکران و جاسک پتروشیمی و پتروپالایشگاه احداث کنند؛ مثلا یکی از کشورها یک پیشنهاد سرمایه‌گذاری 5/ 2میلیارد دلاری روی میز گذاشته است. متاسفانه به دلیل شرایط تحریمی نمی‌توانیم جزئیات بیشتری اعلام کنیم. شاهمیرزایی گفت: مزیت نسبی صنعت پتروشیمی ایران، تامین پایدار خوراک است اما متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل مصرف بالای بخش خانگی با محدودیت در تامین خوراک واحدها مواجه شده‌‌‌‌‌‌ایم. ما نباید وابستگی به گاز در تامین انرژی کشور را تا این اندازه بالا می‌‌‌‌‌‌بردیم. به گفته او سال‌گذشته حدود 16میلیارد دلار محصولات پتروشیمی صادر شد که 14میلیارد دلار آن در سامانه نیما عرضه شد و 2میلیارد دلار نیز صرف هزینه‌های ارزی پتروشیمیها برای خرید تجهیزات و غیره شد.
