وضعیت پیوند مغز استخوان در ایران/ ۹۵۹ مورد پیوند در سال ۹۵

هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، سال گذشته برای انجام 959 مورد عمل پیوند مغز استخوان در کشور، مساعدت مالی انجام داد.

به گزارش به نقل ازمهر، یکی از برنامه های عملیاتی هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، ایجاد زمینه معالجه همه بیماران در داخل کشور و حمایت از رشد و گسترش کمی و کیفی انجام اعمال پیوند مغز استخوان در مراکز درمانی دانشگاهی سراسر کشور است، از همین رو، در سال 1395 از 959 مورد عمل پیوند مغز استخوان حمایت مالی به عمل آورده است.

نخستین پیوند موفق مغز استخوان در اواخر دهه 1950 توسط دکتر «ای. دونال توماس» در کوپرزتاون نیویورک بر روی دوقلوهای همسانی انجام شد که یکی از آنها مبتلا به لوکمی بود. نخستین پیوند مغز استخوان در اروپا، در سال 1959 توسط یک سرطان شناس فرانسوی به نام «ژرژ ماته» بر روی 5 کارگر صنایع هسته ای اهل یوگسلاوی(که مغز استخوانشان در اثر یک انفجار در مرکز هسته ای وینکای یوگسلاوی به شدت آسیب دیده بود)انجام شد. نخستین پیوند مغز استخوان موفق انجام شده در بیماران غیر هم خانواده ، بازهم توسط دکتر «توماس» در سال 1972، در بیمار 5 ساله مبتلا به بیماری نقص ایمنی مختلط شدید SCID انجام شد.

اولین پیوند سلول های بنیادی مغز استخوان در ایران نیز 13 اسفند 1369 در مرکز تحقیقات هماتولوژی، انکولوژی و پیوند مغز استخوان بیمارستان دکتر شریعتی تهران توسط دکتر اردشیر قوام زاده و همکاران انجام شد.

به گزارش مهر، از زمان انجام اولین پیوند مغز استخوان در ایران تا پایان سال 1395، تعداد 8224 عمل پیوند مغز استخوان در مراکز پیوند سراسر کشور انجام شده است.

در حال حاضر عمل پیوند مغز استخوان در 14 مرکز دانشگاهی و بیمارستانی در اقصی نقاط کشورمان انجام می شود که هیات امنا بر اساس آیین نامه حمایت از بیماران پیوند مغز استخوان، به ازای هر مورد عمل پیوند مغز استخوان، مبلغ 70 میلیون ریال مشتمل بر 40 میلیون ریال جهت هزینه های بستری و درمان های داخل بیمارستانی، 20 میلیون ریال هزینه های داروهای بیمار و 10 میلیون ریال جهت تامین تجهیزات بیمارستانی مربوطه، به عنوان مساعدت تقبل می نماید.

آیین نامه حمایت از بیماران پیوند مغز استخوان از 15 فروردین 1388 با ابلاغ به مراکز مربوطه دانشگاهی و بیمارستانی، قابلیت اجرایی پیدا کرد.

مراکز دارای بیشترین تعداد عمل پیوند مغز استخوان در سال 1395

1. بیمارستان دکتر شریعتی تهران

2. بیمارستان نمازی شیراز

3. بیمارستان آیت الله طالقانی تهران

4.بیمارستان امام (ره) تهران

5. بیمارستان شهید افضلی پور کرمان

هم اکنون حمایت های هیات امنا از بخش های پیوند مغز استخوان در 4 محور انجام می شود.

الف- مساعدت در مورد هزینه هتلینگ بیمارستانی

ب- مساعدت در خصوص تامین هزینه های داروهای مورد نیاز بیمار در حین بستری

ج- تامین ست ها و محلول ضد انعقادی مورد نیاز جهت عمل پیوند

د- تجهیز مراکز جدید و جایگزینی دستگاه های قدیمی موجود در مراکز پیوند با جدیدترین نسل دستگاه های جداکننده سلولی

تعداد عمل های پیوند مغز استخوان انجام شده در کشور در طی 8 سال گذشته

الف- سال 1386: 296 مورد

ب- سال 1387: 392 مورد

ج- سال 1388 : 552 مورد

د- سال 1389 : 559 مورد

ه- سال 1390 : 598 مورد

و- سال 1391 : 673 مورد

ز- سال 1392 : 747 مورد

ح- سال 1393 : 817 مورد

ط- سال 1394 : 913 مورد

ک- سال 1395 : 959 مورد

تعداد عمل پیوند مغز استخوان در مراکز مختلف از سال 1369 تا پایان سال 1395

1. بیمارستان دکتر علی شریعتی تهران - 5281 عمل پیوند مغز استخوان

2. بیمارستان نمازی شیراز - 1199

3. بیمارستان آیت الله طالقانی تهران - 744

4. بیمارستان امام خمینی (ره) تهران - 405

5. بیمارستان شهید افضلی پور کرمان - 192

6. بیمارستان امیرکلای بابل - 106

7. بیمارستان منتصریه مشهد - 62

8. بیمارستان امام خمینی (ره) ارومیه - 19

9. بیمارستان امیر شیراز - 107

10. بیمارستان مفید تهران - 17

11. بیمارستان امام رضا تبریز(ع) - 17

12. بیمارستان امام رضا کرمانشاه - 28

13. بیمارستان شفا اهواز - 16

14. مرکز طبی کودکان تهران - 31

شایع‌ترین اشکال پیوند مغز استخوان

الف- پیوند «اتولوگ» autologous: طی این نوع پیوند، بیمار بافت پیوندی (مغز استخوان) خود را دریافت می‌کند. در این روش مغز استخوان بیمار را خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می‌دهند تا سلول های بدخیم کشته شوند. سپس محصول بدست آمده را منجمد و نگهداری می‌کنند.

ب- پیوند «آلوژنیک» allogeneic: بیمار بافت پیوندی را از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و یا هر یک از والدین و یا فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد) دریافت می‌کند. این فرد باید سازگاری بافتی نزدیک با بدن بیمار داشته باشد .

شایع ترین بیماری هایی که تحت درمان با پیوند مغز استخوان قرار می گیرند

الف- بعضی سرطان ها مانند لوسمی ، لنفوم، میلوم متعدد

ب- کم خونی آپلاستیک

ج- نوتروپنی مادرزادی

د- آنمی سلول داسی شکل

ه- هموگلوبینوپاتی هایی نظیر تالاسمی

و- سندرم میلودیسپلاستیک

ز- بعضی از سرطان های دوران کودکی نظیر نورو بلاستوم

ح- سندروم هورلر و آدرنولوکودیستروفی

ط- سندروم های نقص سیستم ایمنی

ی- هموگلوبینوری حمله ای شبانه

ک- آمیلوئیدوز اولیه

ل- سرطان های دستگاه تناسلی سرطان بیضه، سرطان تخمدان
حبیب احسنی پور