رفتار عقلایی در بازار سهام
سهامداران بورس تهران معاملات روز گذشته را با امید به متعادل‌‌‌‌‌‌‌‌شدن روند بازار سهام آغاز کردند. قبل از شروع دادوستدهای بازار و در تایم پیش‌‌‌‌‌‌‌‌گشایش با مشاهده سفارش‌های قدرتمند در سمت تقاضا مشخص بود که روند معاملات بورس تهران متفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌تر از روزهای ترسناک یکشنبه و دوشنبه دنبال خواهد شد و سرخ‌‌‌‌‌‌‌‌پوشی نماگرهای بازار در مقایسه با دو روز قبلی تعدیل خواهد شد. با آغاز معاملات مجددا افت نماگرهای بازار حادث شد، اما رفته‌رفته از حجم سفارش‌های فروش کاسته شد و متقابلا به حجم سفارش‌های خرید اضافه شد و این موضوع موجب شد تا نماگرهای اصلی بازار در اندیشه بازگشت به سطوح ازدست رفته باشند.
در این میان شاخص‌کل بورس تهران با استمداد از تقاضای موجود در نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ساز، توانست بخش زیادی از افت خود در دقایق ابتدایی معاملات را جبران کند. شاخص‌کل که تا سطح 2میلیون و 260هزار‌واحدی عقب‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی کرده بود، نهایتا توانست مجددا کانال 2میلیون و 300هزار‌واحدی را پس‌بگیرد، اما در نماگر هموزن قضیه متفاوت بود و این شاخص نیز به‌رغم اینکه در سودای بازگشت به سطوح بالاتر بود، نتوانست مانند شاخص‌کل به این مهم جامه‌عمل بپوشاند. در توصیف دلیل این قضیه می‌توان این سناریو را مطرح کرد که با توجه به اینکه در سه ماه اخیر شاخص هموزن تحت‌تاثیر عملکرد خوب شرکت‌های کوچک و باارزش بازار پایین عملکرد بهتری داشته، در روزهای منفی بازار نیز این نمادها در اصلاح قیمتی به‌سر می‌برند تا مجددا به محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌های جذاب قیمتی باز‌گردند. در روز گذشته، شاخص‌کل بورس تهران با افت 8هزار و 570واحدی به محدوده 2میلیون و 305هزار واحد رسید. نماگر هموزن اما شرایط بدتری را تجربه کرد و با افت 62/ 2درصدی همراه شد تا کانال 800هزار‌واحدی را ترک کند. شاخص اصلی بازار فرابورس نیز با کاهش ارتفاع 18/ 1درصدی به محدوده 29هزار و 101واحدی رسید.
بورس در سودای احیا؟
در روزهای یکشنبه و دوشنبه، فشار فروش و عرضه در نمادهای مختلف، روند غالب روزانه در بازار سهام بود و جولان فروشندگان در گردونه معاملات سهام به خریداران مجال خودنمایی را نداد. شدت و شتاب عرضه در سهام مختلف به حدی بالا بود که اکثر نمادها را مجبور به عقب‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی به محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌های کف قیمتی روزانه کرد. با شکل‌‌‌‌‌‌‌‌گیری مجدد صفوف فروش گسترده در کلیت بازار سهام، مجددا بحث درباره ریزش بورس تهران تبدیل به تیتر یک رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌ها شد و بسیاری از سهامداران در تکاپوی تصمیم‌گیری درباره سبد معاملاتی خود به جنب‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌جوش افتادند. سرخ‌‌‌‌‌‌‌‌پوشی بازار سهام در دو روز یادشده به‌قدری بود که در روز یکشنبه هر سه نماگر اصلی بازار سهام با افت بیش از 3درصد مواجه شدند. صفوف فروش در روز دوشنبه نیز ادامهدار بود و این فشار فروش موجب شد هر سه شاخص اصلی بازار افت بیش از 4درصد را تجربه کنند. سهمگین‌‌‌‌‌‌‌‌بودن اتفاق رخ‌‌‌‌‌‌‌‌داده در روز دوشنبه به میزانی بود که افت 126هزار‌واحدی شاخص‌کل بورس تهران، علاوه‌بر اینکه بیشترین افت مقداری نماگر اصلی بازار سهام در یک روز را رقم زد، سومین ریزش‌درصدی تاریخی بورس تهران در مقیاس روزانه پس از سال93 و 87 بود. حتی در مرداد 99 که ریزش تاریخی بازار سهام در آن مقطع زبانزد خاص و عام است، بازار سهام با چنین افتی مواجه نشده‌بود، اما همان‌‌‌‌‌‌‌‌طور که در گزارش روز 18اردیبهشت «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان زنگ خطر در بورس؟ گفته شد: بازار سهام در مقطع فعلی هیچ شباهتی به بورس 99 نداشته و متغیرها و بررسی پارامترهای بنیادی و آماری اقتصاد نیز مهر تاییدی بر این ادعا می‌زنند. همچنین در گزارش مذکور گفته شد: با توجه به شواهد موجود و بررسی آمار و ارقام، بورس تهران هیچ‌گاه ریزش ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌داری مثل سال99 را تجربه نخواهد کرد و در صورت ثبات دلار در مقادیری بالاتر از کانال50هزار‌‌‌‌‌‌‌‌تومان بعید است که شاخص کل بورس تهران کانال 2میلیون واحدی را به سمت پایین بشکند.
واقعیات و مقتضیات اقتصادی کشور این موضوع را به مخاطب یادآور می‌شود که نرخ ارز امکان تثبیت در سطوح زیر 50هزار تومان را با شرایط فعلی ندارد و این موضوع از توان کافی و لازم برای نگهداشت شاخص کل بورس تهران در بالای مرز روانی و مهم 2میلیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌واحدی برخوردار خواهد بود. آنچه که در روز گذشته به‌وقوع پیوست، واکنش دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جمعی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار سهام به اصلاح بازار سهام بود؛ در واقع سهامداران حقیقی بورس تهران به مدد خاطرات تلخ
ثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در سال99، بعد از تجربه رشدهای اخیر، یک موج اصلاحی را برای بازار سهام متصور بودند که با کاهش قیمت‌ها در روز گذشته، بسیاری از فعالان بورس تهران، این افت قیمت‌ها را به منزله شروع کاهش ادامهدار قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای قلمداد کردند.
