در این مدت رکوردهای بسیاری در بورس تهران جابه‌‌‌‌‌‌جا شد و شاهد بازگشت مجدد شاخص‌های سهامی به سقف‌های تاریخی و حتی پیشروی به سطوحی بالاتر از این مقادیر بودیم. با تداوم روند خوب بازار سهام در سال‌جاری، نگرانی‌هایی نیز پیرامون بازار سهام ظاهر شد. با اینکه رشد بورس تهران در مقطع فعلی رشد حبابی نبود، اما جهش مستمر قیمت‌ها در بازار سهام این شائبه را در اذهان تقویت می‌کرد که در صورت ادامه‌‌‌‌‌‌دار‌بودن ماجرا، بازار سرمایه شاید مجددا گرفتار حباب قیمتی شود و قیمت سهام شرکت‌ها به مقادیری بالاتر از ارزش ذاتی خود برسد که این موضوع ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌داد، اما بالاخره شاهد چرخش روند در کلیت بازار سهام بودیم و از اوایل هفته گذشته شاهد عقب‌‌‌‌‌‌نشینی خریداران و جولان و خودنمایی فروشندگان در صحنه معاملات سهام بودیم که این موضوع موجبات عقب‌‌‌‌‌‌نشینی شاخص‌های سهامی را از قله‌‌‌‌‌‌های تاریخی خود فراهم آورد.
شاخص‌‌‌‌‌‌ها در آینه آمار
شاخص‌کل بورس تهران که در روند صعودی اخیر تا سطح 2میلیون و 548هزار‌واحدی پیشروی کرده و توانسته بود 2/ 21درصد نیز از سقف تاریخی سال99 فاصله بگیرد، در روزهای اخیر بخشی از این مسیر پیموده‌شده را بازگشت و با افت 1/ 13درصدی از قله تاریخی خود، شاهد عقبگرد به کانال 2میلیون و 200هزار‌واحدی بود. نماگر اصلی بازار سهام در روز گذشته نیز با افت 8/ 2درصدی همراه شد تا در آستانه از دست‌دادن کانال 2میلیون و 200هزار‌واحدی قرار بگیرد.
این شاخص با ثبت افت روز شنبه، برای پنجمین روز متوالی، با کاهش ارتفاع مواجه شد. محدوده 2/ 2میلیون‌واحدی برای شاخص‌کل از اهمیت خاصی برخوردار است و به گفته تکنیکالیست‌‌‌‌‌‌ها در صورت ازدست‌رفتن این ناحیه، شاهد موج دیگری از فشار فروش در بورس تهران خواهیم بود و امکان افت شاخص تا سطوح پایین‌تر نیز وجود دارد. حال باید دید که روند معاملات بورس تهران در روزهای آتی چگونه پیش خواهد رفت. نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، در روز قبل با افت 91/ 3درصدی همراه شد تا برای سومین‌بار در پنج روز معاملاتی اخیر، افت بیش از 3درصد را تجربه کرده باشد.
همچنین این شاخص نیز به مانند شاخص‌کل، پنجمین روز متوالی منفی خود را سپری کرد. سقف تاریخی شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن در سال99، محدوده 537هزار واحدی بود که این شاخص در اسفند سال‌گذشته موفق به بازپس‌‌‌‌‌‌گیری مجدد این مرز روانی مهم شد.
شتاب رشد نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن از قله تاریخی سال99، بیشتر از شاخص‌کل بود و این شاخص توانست در روند صعودی اخیر بازار سهام تا محدوده 874هزار واحدی نیز پیشروی کند که این رقم 62درصد بالاتر از قله تاریخی سال99 است. شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن با ثبت عملکرد روز گذشته، افت 16درصدی نسبت به سقف تاریخی خود داشته است.
افت قیمت‌ها در بازار فرابورس نیز همپای بورس تهران صورت گرفته‌است و شاخص‌کل فرابورس نیز به مانند شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن در روز گذشته، برای سومین‌بار در پنج روز معاملاتی اخیر، افت بیش از 3درصد را تجربه کرد. این شاخص نیز موفق شده‌بود تا قله 32هزار و 246واحدی را در رالی صعودی اخیر ثبت کند که اکنون از سطح مذکور افت 6/ 13درصدی داشته است. همچنین در روز گذشته شاهد خروج 2هزار و 769میلیارد تومنی پول حقیقی از معاملات سهام بودیم که تبدیل به روند غالب چند روز اخیر شده‌است.
دلیل افت بیشتر کوچک‌‌‌‌‌‌ها
همانطور که بالاتر گفته شد، در چند روزی که بازار سهام شاهد افت قیمت‌ها در کلیت خود بوده، شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن که اثر همه شرکت‌های بازار بر روی آن یکسان است و وضعیت بازار را بهتر از شاخص‌کل نشان می‌دهد، افت بیشتری از شاخص‌کل داشته است. افزون بر این در روزهای اخیر بسیاری از نمادهای گروه‌های کوچک و باارزش بازار پایین با افت‌‌‌‌‌‌های بیش از 25درصد از سقف‌های تاریخی ثبت‌‌‌‌‌‌شده در روند صعودی اخیر همراه شده‌اند.
در توصیف دلایل این قضیه می‌توان گفت که به‌خاطر اینکه در روند صعودی بازار سهام در ماه‌های اخیر بسیاری از این نمادها با رشدهای بیشتری نسبت به نمادهای بزرگ مواجه شده‌بودند، در هنگامه افت قیمت‌ها نیز به تناسب افزایش قیمت بیشتری که نسبت به نمادهای بزرگ بازار داشتهاند، افت قیمت بیشتری را نیز تجربه می‌کنند تا توازن بین این دو گروه از نمادها برقرار شود. دومین موضوع نیز به حمایت حقوقی‌‌‌‌‌‌ها و نهادهایی مانند صندوق تثبیت بازار سرمایه از سهام شاخص‌‌‌‌‌‌ساز برمی‌گردد که اندک تقاضایی در نمادهای بزرگ بازار داشتهاند و همین موضوع باعث‌شده تا معاملات این گروه از نمادها روند متعادل‌‌‌‌‌‌تری از نمادهای کوچک بازار سهام داشته باشد.
به هرحال انباشته‌‌‌‌‌‌شدن سفارش‌های فروش در کف قیمتی روزانه موجبات تشکیل صفوف فروش گسترده در نمادهای کوچک بازار را فراهم کرده‌است، اما به‌نظر می‌رسد که این موضوع ادامه‌‌‌‌‌‌دار نخواهد بود و به‌زودی شاهد متعادل‌شدن قیمت‌ها در این گروه از نمادهای بازار سهام نیز خواهیم بود.
سناریو‌های آتی بازار سهام
در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» بارها اشاره کردیم که بازار سهام در مقطع فعلی با سال99 تفاوت‌‌‌‌‌‌های بنیادینی دارد و بازار سهام افت ادامه‌‌‌‌‌‌داری به مانند سال99 را تجربه نخواهد کرد. همچنین یکی از عواملی که موجب‌شده تا روند قیمت‌ها زودتر از سال99 متعادل شود، افزایش دامنه‌نوسان در بازارهای اول بورس و فرابورس به 7درصد است که به نوبه خود نقش تاثیرگذاری در کمک به تعادل زودهنگام این گروه از سهام بازار ایفا کرده‌است. بازار سهام در سال99 و در شاخص بالای 2میلیون‌واحدی، دلار 21هزار‌تومانی را در کنار خود می‌‌‌‌‌‌دید، درحالی‌که اکنون قیمت دلار در بازار غیررسمی بیش از 50هزار‌تومان است.
همچنین P/ E FORWARD بازار سهام که در سال99 به ارقام عجیب و غریب و بالاتر از 30واحد افزایش‌یافته بود، اکنون در حوالی رقمی منطقی نوسان می‌کند. همچنین بازار از حیث پارامترهایی مانند ارزش دلاری بازار سهام نیز در حوالی ارقامی منطقی و نزدیک به میانگین بلندمدت خود قرار دارد. با وجود اینکه دلار اکنون در کانال 52هزار‌تومان قرار دارد، تثبیت شاخص‌کل بورس تهران در پایین‌تر از کانال 2میلیون‌واحدی امری محال به‌نظر می‌رسد. حتی در صورت شکستن این محدوده به سمت پایین نیز به‌سرعت شاخص‌کل با ورود گروه جدیدی از خریداران به گردونه معاملات به‌سرعت به بالای کانال 2میلیون‌واحدی باز خواهد گشت، زیرا با توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور و تورم آینده‌نگری که در دل آمارهای پولی بانک‌مرکزی و سایر مراجع آماری نهفته است، سرمایهگذاران در جست‌وجوی مامنی برای سرمایه‌های خرد خود هستند تا از حمله اژدهایی به‌نام تورم و کاهش قدرت خرید پول مصون بماند و مطمئنا با توجه به‌اضافه پرشی که در سایر بازارهای موازی نیز وجود دارد، سرمایهگذاران هیچ‌گاه فرصت جذابیت قیمت‌ها در بورس تهران را از دست نخواهند داد و موج جدیدی از تقاضا را در صحنه معاملات سهام رقم خواهند زد.
به هر روی آنچه که پیداست این است که اصلاح در مقطع فعلی برای بازار سهام لازم بود تا از تجربه اتفاقات تلخی مانند آنچه که در سال99 تجربه شد جلوگیری شود، اما آنچه که در این میان به‌نوعی سرمایهگذاران خرد بورس تهران را تحت‌تاثیر قرار داد، سرعت و شتاب اصلاح قیمتی در بسیاری از نمادهای کوچک و بزرگ بازار بود که برای سهامداران یادآور ریزش‌‌‌‌‌‌های تلخ بازار سهام در سال99 بود، اما همانطور که گفته شد بورس تهران با توجه به وزش باد موافق از سوی پارامترهای بنیادی ریزش ادامه‌‌‌‌‌‌داری مانند سال99 را تجربه نخواهد کرد و می‌توان کاهش قیمت در بسیاری از نمادها را به منزله جذاب‌شدن قیمت ایمن سهم‌‌‌‌‌‌ها تلقی کرد تا در ماه‌های آتی برای سرمایهگذاران بازدهی‌‌‌‌‌‌های مناسبی را به ارمغان بیاورند.
همچنین نکته شایان‌توجه که در رشد اخیر بازار مغفول ماند، عملکرد مناسب صندوق‌های سرمایه‌گذاری بود که با توجه به اینکه این صندوق‌ها از معامله‌گران و تحلیلگران خبره‌‌‌‌‌‌ای بهره می‌برند در بسیاری از مقاطع برخی از این صندوق‌ها موفق شدند عملکرد بهتری از شاخص‌های بازار سهام ثبت کنند. الزامیست که سهامدارانی که از دانش و زمان کافی برای تصمیم‌گیری درباره سبد معاملاتی خود بهره‌‌‌‌‌‌مند نیستند، سرمایه‌گذاری از کانال غیرمستقیم مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز مدنظر قرار دهند.
