رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌سی کانادا گفت توافق صورت گرفته بین ایران و آژانس در ماه مارس، گامی در مسیر صحیح بود و به نفع تمامی طرفین توافق هسته‌ای است، اما احتمال احیای برجام در آینده نزدیک، بسیار ضعیف است. پیش از این هم جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا بدون اشاره به برجام گفته بود به دنبال یک توافق بلندمدت با ایران هستیم. اگرچه این اظهارنظرها نشان می‌دهد که آینده برجام مبهم‌تر از پیش است، اما شهریار حیدری، عضوکمیسیون امنیت ملی مجلس به «دنیای‌اقتصاد» گفت که آمریکا بر خلاف سایر طرف‌های برجامی می‌خواهد به صورت انفرادی وارد مذاکره با ایران شود. به نظر می‌رسد به زودی مذاکرات برجام در یک نشستی با میزبانی یک کشور ثالث برگزار می‌شود. چون پیام‌ها و مکاتباتی که آمریکایی‌ها و طرف‌های برجامی به وزارت امور خارجه منعکس کردند حکایت از تمایل برای ادامه مذاکرات دارد.
مطالبه آمریکا چیست؟
شهریار حیدری، نماینده قصر شیرین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به رویکرد جدید آمریکا برای توافق با ایران، تاکید کرد: آمریکا رویکرد جدیدی دارد و از دو سال پیش این رویکرد را دنبال می‌کند و انتظار دارد ما منهای طرف‌های برجامی به صورت مستقیم با این کشور مذاکره کنیم. یک دلیل منطقی که جمهوری اسلامی برای مذاکره مستقیم با آمریکا موافقت نمی‌کند این است که آمریکا کشور قابل اعتمادی برای ما نیست. از سوی دیگر لزومی ندارد پروژه‌ای که تحت عنوان برجام از سال 2015 تاکنون ادامه دارد و بحث‌های مختلفی در آن شده و هر شائبه و هر سوالی توسط جمهوری اسلامی ایران پاسخ داده شده؛ بار دیگر مطرح شود.
3 سال پیش قرار شد برجام به نتیجه‌ای برسد که متاسفانه با کارشکنی آمریکا و لابی صهیونیست و همکاری برخی از کشورهای منطقه‌ای این توافق متوقف شد.
حیدری رویکرد جدید آمریکا در توافق با ایران را متاثر از تحولات منطقه‌ای دانست و گفت: رویکرد جدید آمریکا متاثر از تحولات منطقه‌ای است. با توجه به رابطه ایران و عربستان، عربستان با سوریه، عربستان با یمن و ایران با بحرین، تقریبا فضا و بهانه‌ای برای حضور آمریکا در منطقه وجود ندارد. بنابراین تمایل کشورهای عربی منطقه برای حضور آمریکا و امتیاز دادن به آمریکا کمرنگ شده است. از این جهت آمریکا با بحث ایران‌هراسی به دنبال احیای کارکرد‌های گذشته است و به نظر می‌رسد این اقدامات نتیجه نخواهد داشت چون تجربه‌های گذشته باعث شده کشورهای عربی امروز رویکرد جدیدتری نسبت به مولفه‌های منطقه و تعهدات سیاسی و بین‌المللی داشته باشند. او خاطرنشان کرد: ایران و کشورهای اروپایی و همچنین چین و روسیه تمایل دارند که برجام زودتر به نتیجه برسد. در این راستا ایران نیز برای احیای برجام شفاف‌سازی کرد و ابایی از شفاف‌سازی نداریم مشروط بر اینکه موانع تحریم برداشته شود.
حیدری گفت: برجام یک موضوع با اهمیت در حوزه بین‌الملل است و پایه و اساس آن آمریکا است. دلیل آن هم این است که آمریکا به صورت یک‌جانبه و به بهانه برنامه هسته‌ای، تحریم‌هایی را اعمال کرد و به همین جهت این موضوع اهمیت پیدا کرد.
او ادامه داد: از سوی دیگر آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌خواهند با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی و با بهانه‌هایی همچون حقوق بشر به اهداف سیاسی‌شان برسند. این رویکردی است که آمریکا و رژیم صهیونیستی با استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده‌اند و نهایتا تجمیع این موضوعات در برجام اتفاق افتاد. در برجام چند کشور با هم توافق کردند و آژانس به‌عنوان یک نهاد تخصصی بارها به برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ورود پیدا کرده است. حتی آژانس در مواردی فرا پادمانی عمل کرد. اما چون برنامه هسته‌ای ایران شفاف است، اجازه دسترسی با نصب دوربین و بازرسی‌های غیر مترقبه را داد.
شرط ایران برای گفت‌وگو
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: آمریکا بر خلاف سایر طرف‌های برجامی می‌خواهد به صورت انفرادی وارد مذاکره با ایران شود. اما این کار را نمی‌تواند انجام دهد و این موضوع اجماعی است که میان مقامات جمهوری اسلامی انجام شده است. آمریکا باید بابت اشتباهات 44 سال گذشته از ملت ایران عذرخواهی رسمی کند. در این شرایط جمهوری اسلامی می‌تواند اعتماد کند و ما هم هیچ‌گونه مساله‌ای نداریم. حیدری افزود: اگر آمریکا عذرخواهی کند می‌تواند روابط دیپلماتیک با ایران را برقرار کند و هیچ مشکلی نیست. ما با آمریکا رابطه خصمانه نداشتیم، بلکه آمریکاست که با ایران رابطه خصمانه دارد و 44 سال به دنبال متوقف کردن چرخه اقتصاد، تولید، صنعت و تکنولوژی کشورمان است.
آمریکا امتیاز بیشتر می‌خواهد
او ادامه داد: آمریکا در حال حاضر به دنبال امتیاز گرفتن در برجام است؛ اما ما به صورت شفاف گفتیم امتیاز در مقابل امتیاز و بازی باید برد-برد باشد و برد و باخت در برجام وجود ندارد. مواضع ما بحق است و این حقانیت ما برای نهادهای بین‌المللی، آمریکا و رژیم صهیونیستی شفاف است. اما چون ما به دنبال استفاده غیر متعارف از برنامه هسته‌ای نیستیم به صورت شفاف آنچه را که انجام می‌دهیم، اعلام می‌کنیم. کما اینکه در چند سال گذشته با وجود فشار کشورهای مختلف از جمله آمریکا و تحریم‌های جدید، مواضع هسته‌ای ما شفاف‌سازی بوده و هرگونه دستاوردی داشتیم به صورت شفاف اعلام کردیم. این نماینده مجلس گفت: به نظر می‌رسد به زودی مذاکرات برجام در یک نشستی با میزبانی یک کشور ثالث برگزار می‌شود؛ چون طرفین به ادامه مذاکرات تمایل دارند و این موضوع را بارها اعلام کرده‌اند. پیام‌ها و مکاتباتی که آمریکایی‌ها و طرف‌های برجامی به وزارت امور خارجه منعکس کردند حکایت از تمایل برای ادامه مذاکرات دارد.
استقبال از توافق منطقه‌ای
حیدری در خصوص اینکه آیا ایران از طرح توافق منطقه‌ای استقبال می‌کند، گفت: راهبرد و اولویت جمهوری اسلامی همیشه و همواره ارتباط با کشورهای منطقه است و در این راستا ما برای ارتباط پیشرو بودیم و این موضوع دلیل منطقه‌ای و سیاسی دارد. برخی از کشورهای منطقه تحت تاثیر القائات آمریکا و رژیم صهیونیستی بودند. این کشورها در حال حاضر متوجه شدند رویکرد جمهوری اسلامی منطقی است. بنابراین در حال حاضر ارتباطات جمهوری اسلامی با عربستان و کشورهای منطقه‌ای به خوبی پیش می‌رود. او ادامه داد: در حال حاضر کدورت‌ها و مسائلی که در گذشته ایجاد شده بود، رفع شده است. این ارتباطات و تفاهماتی که در حال انجام است منجر به امنیت پایدار و ثبات منطقه‌ای است و دیگر بهانه‌ای برای حضور کشورهای غربی در منطقه نیست و این به مصلحت تمام کشورهای منطقه است. او تاکید کرد: ایران از توافق منطقه‌ای استقبال می‌کند در صورتی‌که پشت آن کشورهای فرا منطقه‌ای نباشند و تنها کشورهای منطقه حضور داشته باشند.
