به گزارش «ایرنا»، گذرگاه ریلی شمال - جنوب یکی از مسیرهای اصلی ترانزیت کالا از جنوب آسیا به شمال اروپا به شمار می‌رود که احداث و تکمیل آن از 23 سال پیش دستور کار بوده و در دولت سیزدهم با شتاب بیشتری برای فعال‌سازی این ظرفیت ریلی تلاش شده است؛ به‌طوری که روسای جمهور ایران و روسیه در ماه‌های گذشته در تماس‌های تلفنی و گفت‌وگوهای دوجانبه بر این موضوع تاکید داشته‌اند. مسیر غربی کریدور شمال - جنوب که کشورهای روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را شامل می‌شود، از نظر ریلی دارای یک حلقه مفقوده‌ای به مسافت 162 کیلومتر بین رشت و آستارا بود که با امضای این توافق و احداث این مسیر ریلی عملا جنوب آسیا از طریق ارتباط ریلی بین سن‌پترزبورگ و خلیج فارس به شمال اروپا متصل خواهد شد.
درهمین حال به گزارش خبرگزاری تسنیم، با امضای قرارداد تکمیل حلقه مفقوده ریلی کریدور شمال ـ جنوب، «شاهراه ایرانی» زمینه حذف کانال سوئز از مبادلات تجاری شرق و غرب را با کاهش حداقل 50درصدی هزینه‌ها فراهم می‌کند و سالانه 20میلیارد دلار برای ایران درآمدزایی دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس، توافق‌نامه این کریدور در سپتامبر سال 2000 میلادی بین 3 کشور یاد شده به‌‌عنوان مؤسسان کریدور شمال- جنوب پترزبورگ به امضا رسید، سپس با پذیرفتن یازده کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان، خود را به عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رساند. با توجه به اینکه برخی از همسایگان نظیر قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان به نحوی محصور در خشکی هستند، برای رسیدن به دریا باید از طریق ایران کالاهای خود را حمل کنند، بهره‌مندی ایران از کریدورها ازجمله کریدور شمال- جنوب از این منظر، بسیار حائز اهمیت است. ابراهیم رئیسی روز گذشته در مراسم امضای توافق‌نامه احداث راه‌آهن رشت- آستارا که به صورت ویدئو کنفرانس و با حضور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برگزار شد، این توافق را گامی مهم و راهبردی در جهت همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه عنوان کرد. به گزارش «ایسنا»، وی با بیان اینکه «امضای این توافق‌نامه محدود به همکاری ایران و روسیه نیست و کشورهایی که در مسیر گذرگاه ریلی شمال- جنوب قرار دارند، از آن بهره‌مند خواهند شد»، اظهار کرد: کریدور شمال-جنوب نه تنها برای ایران و روسیه، بلکه برای همه کشورهایی که در مسیر آن قرار دارند، فواید فراوانی خواهد داشت. وی تصریح کرد: این مسیر از آسیای شرقی و جنوبی گرفته تا قفقاز و شمال اروپا را به‌هم متصل کرده و جلوه‌ای از همکاری و همگرایی تجاری و اقتصادی بین همه این کشورها خواهد بود و این همکاری‌ها بیش از پیش توسعه خواهد یافت.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه «مذاکرات اولیه این توافق مربوط به دو دهه پیش است که باید در زمان خود اجرا می‌شد، اما به دلایلی به تعویق افتاد»، اظهار کرد: امروز با اراده‌ای که بین مسوولان عالی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و روسیه وجود دارد، این رویداد بزرگ میان دو کشور در حال انجام است و قطعا نقش و تاثیر بسزایی در تقویت تجارت، اقتصاد و ترانزیت منطقه خواهد داشت. وی در تشریح وضعیت کریدور شمال-جنوب، گفت: در این کریدور ریلی 3 بخش مورد توجه است، بخش نخست بخش شرقی این مسیر شامل روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران است که با تلاش‌هایی که انجام شده، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. بخش مرکزی نیز شامل دریای خزر است که باید در جهت تقویت بنادر و ناوگان دریایی در آن اقدامات جدی صورت گیرد و نقصان بخش غربی این مسیر بین رشت و آستارا نیز با این توافق برطرف می‌شود و کریدور شمال- جنوب می‌تواند به صورت همه‌جانبه مورد استفاده قرار گیرد. رئیسی با قدردانی از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در راستای احیای ظرفیت‌های اقتصادی و ترانزیتی منطقه افزود: این توافق حتما در جهت توسعه بیشتر روابط میان دو کشور و کشورهای منطقه موثر خواهد بود و گام بعدی که در اوراسیا به زودی رقم خواهد خورد، حذف تعرفه میان 6 کشور است که اقدام مهمی بین ایران، روسیه و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا محسوب می‌شود.
قدردانی پوتین از رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در مراسم امضای سند احداث خط ریلی راهبردی رشت آستارا با بیان اینکه ایجاد مسیر مستقل و بدون وقفه در حمل‌ونقل در مسیر شمال-جنوب برای ما مهم است، گفت: طرح اتصال بنادر روسیه در حاشیه دریای بالتیک به بنادر ایرانی در حاشیه دریای خلیج‌فارس، بعد از 20 سال عملی می‌شود و کالاهای تجاری از طریق این مسیر ظرف 10 روز منتقل می‌شود در صورتی‌که در حالحاضر بین 30 تا 45 روز زمان می‌برد.
پوتین ادامه داد: من یادآور می‌شوم که تصمیم اصولی در خصوص کار مشترک روسیه و ایران در طی مذاکرات در سطح عالی در تهران در جولای 2022 اتخاذ شده بود. امروز، این ایده که سابقه‌ای 20ساله دارد، عملی می‌شود. در این شهرهای ایرانی، یعنی رشت و آستارا یک راه‌آهن با فاصله 162 کیلومتر احداث خواهد شد. این یک هدف کوچک است، اما بالاخره رسیدن به آن به ما فرصتی می‌دهد که در طی مسیر شمال-جنوب حمل‌ونقل بی‌وقفه داشته باشیم. او تاکید کرد که این مسیر ریلی که خط راه‌آهن رشت-آستارا بخشی از آن خواهد بود، فرصتی برای ایجاد تنوع در مسیرهای بین‌المللی حمل‌ونقل ایجاد می‌کند.
پوتین تاکید کرد که با اجرای این طرح، «لجستیک بهتری خواهیم داشت، وضعیت اشتغال بهتر می‌شود و جذابیت سرمایه‌گذاری استان‌های روسیه با ایران بیشتر می‌شود. » به گزارش «ایسنا»، او با اشاره به اینکه مسیرهای دیگری نیز برای توسعه منطقه‌ای این طرح وجود دارد، بیان کرد: «امیدوار هستیم که در اسرع وقت در فرمت سه‌جانبه یعنی با شرکت طرف آذربایجانی، متن موافقت‌نامه همکاری در خصوص توسعه زیرساخت‌های راه‌آهن برای ارسال کالاها از طریق شمال به جنوب را نهایی کنیم.» پوتین همچنین تصریح کرد: مسیر خط آهن رشت - آستارا به ما فرصتی می‌دهد که مسیرهای جهانی حمل‌ونقل را متحول و متنوع کنیم و سبب سیاست رقابتی برای تقویت ظرفیت بخش ترانزیت می‌شود. رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به تعاملات تهران-مسکو در این باره گفت: من مایلم از جنابعالی، آقای رئیسی و جناب آقای علی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری بابت آنکه توجه دائمی به همکاری‌های دو کشور دارید، قدردانی کنم. این موقعیت را مغتنم شمرده و خواهش می‌کنم خدمت مقام معظم رهبری(بهترین) آرزوهای من را ابلاغ کنید.
