یکی از اتفاقات مهم و موردتوجه خودرویی در سال 1401، عرضه خودرو در بورس کالا بود. روشی که البته با ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو منتفی شد، اما مروری بر آمار نشان می‌دهد که عرضه خودرو در تالار شیشه‌ای سود قابل‌قبولی را عاید خودروسازان کرده است که اگر سطح عرضه گسترده‌تر بود در روند تولید می‌توانست تاثیرات بسیار مثبتی بگذارد. این اتفاق البته با مستندات ارائه‌شده از سوی وزارت صمت نیز اثبات شده است.
بر این اساس وزارت صمت در گزارش سالانه اهداف، برنامه‌ها و دستاوردهای سال 1401 در بخشی به جزئیات خودروهای عرضه‌شده در بورس کالا پرداخته است. طبق این گزارش در مجموع 68هزار و 125 دستگاه خودرو در سال گذشته در بورس کالا عرضه شده که درآمد خودروسازان از ما‌به‌التفاوت قیمت فروش کارخانه و قیمت فروش در بورس کالا در مجموع 17هزار و 447 میلیارد تومان بوده است.
گرچه میزان خودروهای عرضه‌شده در بورس کالا و به تبع آن سود حاصل از آن چندان قابل‌توجه نبوده که بتواند تاثیر معناداری بر تولید بگذارد، اما آنچه مسلم است این است که در شرایطی که خودروسازان بزرگ با زیان انبوه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، فروش خودرو در بورس که با مکانیزم عرضه و تقاضا نیز بوده، راهی است که می‌توانست زیان خودروسازی را کاهش دهد یا حتی تولید را با سود همراه کند. کما اینکه آمار نشان می‌دهد همین عرضه محدود نیز از میزان زیان شرکت‌های تولیدکننده خودرو کاسته است. از طرف دیگر این روش می‌توانست به کمک مصرف‌کننده نیز بیاید، چراکه قیمت خودرو در بورس کالا به طور میانگین حدود 15درصد کمتر از بازار بوده است. بنابراین مکانیزم بورس کالا با خلق قیمتی بین قیمت بازار و قیمت کارخانه توانست به نفع هر دو ذی‌نفع اصلی، یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده، عمل کند.
اما طبق آماری که وزارت صمت منتشر کرده، بیشترین عرضه خودرو در بورس کالا متعلق به ایران‌خودرو است. این شرکت از تابستان تا زمستان 1401 که مجوز ورود خودرو به تالار شیشه‌ای وجود داشت، 53هزار و 275 دستگاه از محصولات خود را از این طریق به فروش رساند که درآمد حاصل از تفاوت قیمت کارخانه و بورس کالا برای خودروساز 12هزار و 7میلیارد تومان بوده است. گرچه ایران‌خودرو در رتبه ابتدایی این آمار قرار گرفته اما خودروهای عرضه‌شده این شرکت در بورس کالا در نسبت کل عرضه آبی‌پوشان جاده‌مخصوص که 662هزار دستگاه بوده، تنها هشت درصد بوده است.
بعد از ایران‌خودرو گروه بهمن در رده دوم فروش خودرو در بورس قرار دارد. این خودروساز خصوصی 9هزار و 58 دستگاه خودرو به تالار خودروی بورس فرستاد تا درآمدی معادل سه‌هزار و 942میلیارد تومانی از فاصله قیمتی کارخانه و بورس داشته باشد. بعد از بهمن، آرین پارس موتور قرار دارد که هزار و 976 دستگاه از محصولات خود را وارد سیستم حراج بورس کالا کرد. درآمد این شرکت از فاصله قیمتی ذکرشده هزار و 390میلیارد تومان بوده است. اما دومین شرکت بزرگ خودروساز کشور از حیث عرضه محصولات در بورس کالا در رده چهارم قرار دارد. سایپا در مدت مذکور سه‌هزار و 606 دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه کرد که درآمد حاصل از تفاوت قیمت دستوری کارخانه و قیمت کشف‌شده در بورس برای محصولات این شرکت، 108میلیارد تومان بوده است.
کرمان‌موتور نیز 137 دستگاه خودرو راهی بورس کالا کرده بود که درآمد حاصل از تفاوت قیمتی مذکور برای این شرکت تنها یک‌میلیارد تومان بوده است. خودروسازی فردا نیز در رده پایانی این آمار قرار دارد و تنها 73 دستگاه از محصولات خود را در بورس کالا به فروش رساند که درآمد حاصل از تفاوت قیمت کارخانه و بورس کالا برای این شرکت حتی به یک‌میلیارد تومان نیز نرسید.
