عصر ایران ؛ نهال موسوی - شب گذشته برنامه شیوه مناظره بین موسی غنی نژاد اقتصاددان از داخل ایران و علی علیزاده سیاست پژوه از لندن را به شکل زنده بر روی آنتن فرستاد.
پخش این مناظره اقدام بسیار خوبی بود برای خاطر این که می‌بینیم کسانی چون علیزاده با استناد به اسامی و حرف های افراد مختلف و شلوغ کاری به هر شکلی می خواهند بگویند که حرف آنها درست است اما وقتی طرف مقابل یک استاد دانشگاه و اقتصاد دان است مدام به او یادآوری می کند که شناخت او در حد مسائل ابتدایی این حوزه‌ها هم نیست.
هر مخاطبی که حتی اگر در زمینه مورد بحث هم اطلاعات و دانشی نداشته باشد از برآیند حرف ها و اتفاقات رخ داده و همچنین زبان بدن و واکنش هر دو طرف به سادگی متوجه می‌شد که چه کسی دارد چه می‌گوید و تا چه حد به بحث اشراف دارد و کدام طرف هم مدام در حال فرار رو به جلو ، شلوغ کردن و التقاط بحث‌ها با همدیگر است.
علیزاده مدام حرف می‌زند با جملات شعاری، گل درشت در مقابل غنی نژاد که به آرامی گوش می‌دهد و با متانت جواب می‌دهد. استدلال های علیزاده پراکنده و کلی گویی است اما جواب‌های غنی نژاد منطبق بر اتفاقات واقعی رخ داده و منطبق بر جامعه ایران.
برای مثال آن وقتی که علیزاده درباره کسانی گفت که سرمایه‌ها را به کانادا برده‌اند ولی غنی نژاد به او یاداوری کرد: «آقای علیزاده آدرس غلط ندهید. کسی که کانادا رفت سرمایه دار نبود، رانت خوار بود و رییس بانکی بود که 6 ماه قبل از آن جایزه مدیر ارزشی را گرفت و بعد پول های بانک ملی را به کانادا برد. 99 درصد اختلاس در مملکت ما کار مدیران دولتی است. همه دزدان، مدیران دولتی اند.»
وقتی علیزاده گزاره یا حرفی را در دهان اشخاص مختلف می گذارد و دکتر غنی نژاد او را تصحیح می‌کند تازه علیزاده می‌فهمد که اینجا دیگر اینستاگرام یا کانال یوتیوب خودش نیست که متکلم وحده باشد یا اگر مهمانی هم دارد با اتکا به حق صاحب جلسه بودن بتواند هر حرفی را بزند.
اینجا اتاق‌های کلاب هاوس نیست که با کمک دوستان همراهش بیشترین زمان حرف زدن را داشته باشد و اگر کسی هم مخالف او بود چند نفری به طرف مخالف علیزاده حمله کنند و نهایتا او را خسته کنند یا از اتاق حذفش کنند.
با دیدن چند دقیقه هر شخصی متوجه می‌شود که علیزاده چگونه به شخص مقابل حمله می‌کند و سعی می‌کند با هجمه به شخصیت طرف مقابل به اثبات حرف‌های خود برسد دیگر بسیار ساده است که پی برد او به دنبال چیست.
در بیشتر زمان علیزاده فقط آنچه دوست دارد بگوید را می‌گوید حتی بدون توجه به امتداد بحث، غنی نژاد هم مدام یادآوری می کند که این چه ربطی به بحث دارد. مثل این بخش از حرف ها:
علیزاده: من از شما کلمه لیبرالیسم اقتصادی را نمی پذیرم.
غنی نژاد: پس برای چه می گویید لیبرالیسم همه چیز را خراب کرده است؟
علیزاده: لیبرالیسم نه، نئولیبرالیسم.
غنی نژاد: نئولیبرالیسم چیست؟
علیزاده: نئولیبرالیسم یعنی آن چیزی که هایک می گوید. هایک می گوید دو نوع آزادی داریم. آزادی های مثبت و منفی.
غنی نژاد: هایک چنین حرفی نزده است. آزادی مثبت و منفی حرف هایک نیست، حرف آیزایا برلین است.
مجری برنامه عطالله بیگدلی، هم به علیزاده یاداوری می کند که اشتباه دارد می‌گوید ولی علیزاده باز با استفاده از تاکتیک فرار به جلو بدون پذیرفتن یا اشاره‌ای به اشتباهش بحث را به جایی دیگر می‌برد!
در نهایت می‌توان گفت علیزاده اگرچه حسب ظاهر نقطه مقابل لندن نشینان مخالف است اما مثل آنها از واقعیت‌های جامعه ایران دور است. مشکل اینجاست که علیزاده نمی‌داند که نمی‌داند و فکر می‌کند که می‌داند!
صدا را ببندید و ببینید
جدای از مباحث مطرح شده در بحث که سیاسی، اقتصادی، فلسفی است پیشنهاد می‌کنم که برای چند دقیقه صدا را ببندید و فقط تصویر این مناظره را نگاه کنید، وجود صدا برخی اوقات در چنین بحث‌هایی گول زننده خواهد شد و ناخودآگاه مخاطب را از دیدن بعضی اتفاقات دور می‌کند ولی بدون صدا دیدن چنین بحث‌هایی لطف دیگری دارد. یک وجه دیگری از آدم های جلوی دوربین بیرون می‌زند که شاید با وجود صدا تشخیص آن کمی سخت است.
چه خوب است که صداوسیما برنامه شیوه را با همین شکل و سیاق ادامه دهد تا عیار آدم ها مخصوصا آن هایی که شبانه روزی در همه جا در حال حرف زدن هستند مشخص شود.
باید به عطالله بیگدلی (مجری برنامه) یک دستمریزاد گفت چون هم بحث را به خوبی پیش برد هم بی طرفانه گوش داد و نخواست کفه ترازو را به سمتی متمایل کند. بهرحال ما در بسیاری موارد منتقد عملکرد صداوسیما بوده‌ایم اما این بار واقعا باید گفت: صداوسیما متشکریم.
