دکتر سلمان فلاح - متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی
تحریریه زندگی آنلاین : ستون فقرات از 24 قطعه استخوان به نام مهره تشکیل شده است که این مهره‌ها بر روی یکدیگر قرار گرفته و به هم متصل شده‌اند. با اتصال این قطعات به یکدیگر، یک کانالی در بین آن‌ها تشکیل می‌شود که وظیفه جای دادن و حفاظت از نخاع را بر عهده دارد. هفت مهره کوچکی که در ابتدای ستون فقرات و در قاعده جمجمه قرار می‌گیرند، ستون فقرات گردنی را تشکیل می‌دهند. آرتروز گردن عارضه‌ای است که این هفت مهره کوچک گردنی را درگیر می‌سازد. برخی از افراد مبتلا به آرتروز گردن به هیچ‌وجه علائمی ندارند. آرتروز گردن و درد دست زمانی رخ می‌دهد که بیماری در حال گسترش است و نیازمند رسیدگی سریع می‌باشد. آرتروز گردن و سر درد نیز یکی از علائم آرتروز گردن است و در موارد پیشرفته رخ می‌دهد. سردردهای حاصل از آرتروز گردن زمانی ایجاد می‌شوند که مهره‌های بالایی و نزدیک به جمجمه دچار فرسودگی و ساییدگی شده باشند و با ایجاد خارهای استخوانی در آن مهره‌ها بر عصب‌های اطراف نخاع فشار وارد شود. درمان آرتروز گردن با روش‌های طب فیزیکی برای بیمارانی که از آرتروز گردن رنج می‌برند، جهت کمک به تسکین درد، بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات گردن و تضمین نتایج بهینه از درمان بیمار، اهمیت زیادی دارد.
بیشتربخوانید:
دلایل و عوامل خطر آرتروز گردن
عواملی که در ایجاد آرتروز گردن نقش دارند، عبارتند از:
ژنتیک: بعضی از شواهد نشان می‌دهند که آرتروز گردن می‌تواند ارثی باشد که نشان می‌دهد برخی افراد از لحاظ ژنتیکی مستعد این هستند که غضروف در مفاصلشان زودتر تجزیه شود.
آسیب: اگر مفصل آسیب ببیند، مثلاً پارگی در غضروف و یا پارگی کپسول مفصل محافظ، مفصل می‌تواند بیشتر ملتهب شده و غضروف زودتر تجزیه می‌شود.
شغل: مشاغل خاص، مانند شغل‌هایی که شامل بسیاری از حرکات تکراری یا بلند کردن اجسام سنگین می‌باشند، از جمله ساخت و ساز، می‌توانند فشار بیشتری بر ستون فقرات گردنی ایجاد کنند.
وزن: افرادی که دارای اضافه وزن هستند زودتر دچار آرتروز گردن، به ویژه در گردن می‌شوند. وزن بیشتر به معنای فشار بیشتر در مفاصل است؛ اما احتمال دیگر این است که افراد دارای اضافه وزن ممکن است التهاب مضر بیشتری داشته باشند.
علائم آرتروز گردن
مهم‌ترین علائم آرتروز گردن شامل موارد زیر می‌باشد:
دردی که از گردن به سمت شانه یا بین تیغه شانه‌ها (دنده‌ها) در کمر کشیده می‌شود.
درد و گرفتگی گردن که هنگام بیدار شدن در اول صبح شدیدتر است و پس از برخاستن و حرکت کردن بهبود پیدا می‌کند.
درد گردن که در اواخر شب شدت آن بیشتر می‌شود.
درد گردن همراه با سر درد به ویژه درد در قسمت پشت سر
صدا دادن گردن در هنگام چرخاندن آن
بیشتربخوانید:
تشخیص آرتروز گردن
آرتروز گردن با مراجعه به یک پزشک تشخیص داده می‌شود. پزشک به کمک‌کارهای زیر وجود آرتروز گردن را تشخیص می‌دهد:
معاینه دامنه حرکتی گردن
تست قدرت عضلات و رفلکس آن‌ها
بررسی راه رفتن بیمار
بررسی عکس رادیولوژی گردن
آزمایش سی‌تی‌اسکن
آزمایش ام آر آی
میلوگرافی
الکترومیوگرافی
بیشتربخوانید:
درمان آرتروز گردن
پزشک با معاینه فیزیکی بیمار، روش‌های درمانی مناسب را انتخاب می‌کند. روش‌های برای درمان گردن درد یا راه‌های درمان آرتروز گردن ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشند:
فیزیوتراپی آرتروز گردن: اولین درمان توصیه شده برای آرتروز گردن ، معمولاً کشیدن و تقویت عضلات ضعیف شده و خسته، می‌باشد. فیزیوتراپی است شما همچنین ممکن است از کشش گردن و یا وضعیت درمانی (posture therapy) استفاده کند. برنامه‌های فیزیوتراپی متفاوت‌اند؛ ولی معمولاً بین 6 تا 8 هفته به طول می‌انجامند که در هر هفته 2 تا 3 جلسه برنامه‌ریزی‌شده است.
داروها: در طول اولین فاز درمان آرتروز گردن معمولاً چندین دارو به طور هم‌زمان و به منظور برطرف کردن درد و التهاب استفاده می‌شوند.
شل کننده‌های عضلانی: داروهایی از قبیل سیکلوبنزاپرین یا کاریزوپرودول نیز می‌توانند در موارد اسپاسم های دردناک عضلانی، استفاده شوند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): غالباً داروهای ایبوپروفن و ناپروکسن به همراه استامینوفن، اولین داروهایی هستند که برای درد مهره گردن تجویز می‌شوند. این داروها برای برطرف کردن درد و التهاب کاربرد داشته و بسته به نوع مشکل، ممکن است برای چند هفته تجویز شوند. اگر فرد موارد جدی منع مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را داشته و یا درد وی به خوبی کنترل نشود، می‌توان از انواع دیگر داروهای مسکن درد، کمک گرفت.
گردنبندهای طبی نرم: این گردن بندها، حرکات گردن را محدود کرده و به عضلات آن اجازه‌ی استراحت می‌دهند. استفاده از گردنبندهای طبی باید کوتاه مدت باشد؛ چراکه استفاده‌ی طولانی مدت از آن‌ها می‌تواند باعث تضعیف عضلات گردن شود.
گرما، سرما و دیگر روش‌ها: استفاده‌ی محتاطانه از یخ، گرما، ماساژ و دیگر درمان‌های موضعی، می‌تواند علائم آرتروز گردن را بهبود بخشد.
تزریق: بسیاری از بیماران به کمک تزریق استروئید، به طور کوتاه مدت، از درد رهایی پیدا می‌کنند. انواع زیادی از این تزریقات به سادگی انجام می‌شوند. رایج‌ترین روش‌ها برای گردن درد عبارت‌اند از:
بلوک اپیدورال گردنی: طی این عمل، استروئید و داروی بی‌حسی، به درون فضای مابین نخاع و پوشش آن (فضای اپیدورال)، تزریق می‌شوند. این روش به طور معمول برای درد گردن و یا دست که ممکن است ناشی از بیرون زدگی یک دیسک گردن باشد (رادیکولوپاتی یا پینچ عصبی) انجام می‌شود.
بلوک مفاصل فاست گردنی: استروئید و داروهای بی‌حسی در طی این عمل، به درون کپسول مفصل فاست تزریق می‌شوند. مفاصل فاست در پشت گردن قرار داشته و باعث ثابت ماندن و تحرک می‌شوند. این مفاصل ممکن است دچار آماس شده و به درد گردن کمک کند.
بلوک شاخه‌ی میانی عصب با امواج رادیویی: این روش در برخی موارد درد مزمن استفاده می‌شود. از این روش می‌توان هم برای تشخیص و هم درمان یک مفصل دردناک، استفاده کرد. در طی مرحله‌ی تشخیصی این روش، عصب مربوط به مفصل فاست به وسیله‌ی یک داروی بی‌حسی بلوک می‌شود. (مانند داروی استفاده شده توسط دندان‌پزشک‌ها) پس از آن پزشک در مورد از بین رفتن کامل درد سؤال می‌کند، اگر این طور بوده و درد به کلی از بین رفته باشد، پزشک منشأ اصلی درد گردن را مشخص کرده است. قدم بعدی، بلوک کردن عصب به طور دائمی است، به طوری که با استفاده از امواج رادیویی، به عصب آسیب وارد می‌شود.
بیشتربخوانید:
ورزش برای آرتروز گردن
ورزش یکی از مؤثرترین درمان‌های غیر دارویی است که علاوه بر کاهش درد موجب بهبود حرکات گردن در افراد مبتلا به آرتروز گردن می‌‌گردد. نکته حائز اهمیت این است که به منظور پیشگیری از درد مفاصل، انجام حرکات ورزشی مناسب آرتروز گردن باید به درستی و به دقت انجام شوند. از مزایای حرکات ورزشی آرتروز گردن می‌توان به تقویت عضلات اطراف مفاصل (رفع تنش مفاصل)، بهبود حرکات مفاصل و کاهش خشکی و درد در مفاصل اشاره کرد. مطالعات حاکی از آن است که آرتروز گردن عملکرد عضلات اکستنسور را مختل می‌کند بنابراین هدف از انجام حرکات ورزشی مناسب آرتروز گردن تمرکز بر عضلات اکستنسور می‌باشد.
تمرین کششی عضلات پشت گردن
حرکت نشسته روی زمین
حرکت کششی کبری
کج کردن گردن
چرخش گردن
تمرینات مقاومتی
گرد کردن شانه
خطرات آرتروز گردن
به‌طورکلی آرتروز گردن جزء اختلالات خطرناک در ستون فقرات به حساب نمی‌آید؛ اما به هر حال می‌تواند مسائل و مشکلاتی برای فرد مبتلا ایجاد کند. البته در موارد بسیار حاد و با بالاتر رفتن سن، آرتروز گردن ممکن است منشأ بعضی مشکلات حرکتی در سایر اندام‌ها مثل دست‌ها و یا پا‌ها شود.