حفره رونق صنعتی اردیبهشت

 گزارش‌‌‌ اتاق بازرگانی به‌وضوح از عبور موجودی مواد اولیه به سطوح بالاتر از 50 در 9صنعت مختلف خبر می‌دهد. مساله وفور مواد اولیه گویا در حدی است که برخی از صنایع سطح آن را در بنگاه خود حدود 80 اعلام کرده‌‌‌اند. پیرامون «موجودی انبار» نیز که به کالای ساخته‌شده و کالای نهایی به فروش نرفته اشاره دارد، وضعیت مشابه است و در هشت‌صنعت وضعیت بالاتر از سطح میانه یا عدد 50 است. جالب اینکه عمده صنایعی را که با این دو موضوع روبه‌رو هستند، صنایع مصرفی تشکیل می‌دهند. برای نمونه صنایعی نظیر «چوب، مبلمان و کاغذ»، «لوازم‌خانگی و ماشین‌‌‌سازی» و «لاستیک و پلاستیک»، با مشکل مواد اولیه زیاد روبه‌رو هستند که به معنی توانایی تولید بیشتر در صورت وجود تقاضای موثر است. این را می‌‌‌توان از موجودی انبار بالای این صنایع فهمید. این شاخص نشان می‌دهد که بنگاه‌‌‌های فعال در صنایع «چوب، مبلمان و کاغذ»، «لوازم‌خانگی و ماشین‌‌‌سازی» و «پوشاک و چرم» به همراه برخی دیگر از صنایع نیاز دارند محصول بیشتری بفروشند و به‌ویژه از ناحیه صادرات و فروش خارجی تحرک بیشتری داشته باشند. با این تحلیل، بسیاری معتقدند که سیاست دولت، به‌ویژه بعد از روی کار آمدن وزیر جدید صمت و محقق‌شدن توافق موقت اتمی، حرکت به سمت افزایش صادرات و ورود به بازارهای خارجی از مسیر فروش کالاهای مصرفی باکیفیت بالا و قیمت مناسب است. در واقع توصیه بسیاری از اقتصاددانان این است که ایران با جدا شدن از استراتژی جایگزینی واردات، پا در جاده ساخت محصولات پیچیده‌‌‌تر برای مشتریان خارجی بگذارد تا علاوه بر افزایش مقیاس تولید بنگاه‌‌‌های صنعتی کشور، ارزآوری بخش صنعت ارتقا یابد. بهترین گزینه برای این کار نیز صنایعی نظیر لوازم‌خانگی، لاستیک و پلاستیک، پوشاک و چرم، کاغذ، مبلمان و چوب، خودرو و قطعه و نیز صنایع غذایی است که ایران در ساخت آنها کماکان مزیت‌‌‌های مشخصی دارد. تنها از این طریق است که مشکلات بخش صنعت که از طریق گزارش مدیران خرید هویدا می‌شود، امکان برطرف شدن پیدا می‌کند. در این مسیر توجه به صنایعی که کمترین سطح از صادرات را در این ماه به ثبت رسانده‌‌‌اند (پوشاک و چرم با نرخ 40 و سایر صنایع با نرخ 5/ 37) و بررسی دلایل ناکامی این بخش‌‌‌ها در صادرات صنعتی می‌‌‌تواند گام اول تغییر مسیر صادرات صنعتی کشور باشد.

جزئیات وضعیت 12رشته‌فعالیت صنعتی

شاخص صنعتی مدیران خرید، پس از گذراندن تعطیلات فروردین‌ماه و سقوط به کمترین نقطه ممکن خود، در اردیبهشت‌‌‌ماه رونق یافت. براساس داده‌‌‌های به دست آمده از بنگاه‌‌‌های بخش صنعت، شاخص مدیران در اردیبهشت‌‌‌ماه در سطح عدد 96/ 66 بوده که این عدد طی یک‌دوره زمانی 56ماهه (یعنی حدودا 6ساله)، بیشترین مقدار خود را ثبت کرده است. در این ماه، همه مولفه‌‌‌های اصلی بیشتر از 50 موردگزارش شده‌‌‌اند. نکته دیگر آنکه مولفه تولید محصولات، بیشترین رقم را در میان مولفه‌‌‌های اصلی داشته است. به‌جز این، همه رشته‌فعالیت‌‌‌های صنعتی در شاخص کل افزایش داشته‌‌‌اند. صنایع «چوب، کاغذ و مبلمان» و «نساجی» بیشترین افزایش شاخص را در میان 12رشته‌فعالیت صنعتی، ثبت کرده‌‌‌اند. از آن سو «صنایع فلزی» با شامخ کل 6/ 62واحد، «پوشاک و چرم» با 3/ 64واحد و صنایع «لاستیک و پلاستیک» با ثبت رقم 9/ 65واحد، رونق کمتری نسبت به بقیه صنایع داشته‌‌‌اند. لازم به توضیح است که با تقویت تقاضا در اردیبهشت، شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان با ثبت عدد 09/ 70 به بیشترین مقدار 56ماهه خود رسیده است. این شاخص در فروردین‌ماه، یکی از کمترین مقادیر خود را طی 12ماه گذشته ثبت و به محدوده 35 تنزل پیدا کرده بود. همچنین شاخص میزان صادرات کالا در اردیبهشت‌‌‌ماه با عدد 92/ 52، بعد از افت شدیدی که در فروردین‌‌‌ماه داشت، بهبود یافت که خبر کاهش کسری تجاری کشور در این‌ماه را تایید می‌کند. شاخص میزان فروش محصولات هم با عدد 85/ 71 بعد از کاهش شدید فروش که همه صنایع در فروردین‌‌‌ماه داشته‌‌‌اند، رشد کرد و به یکی از بالاترین ارقام ممکن طی سالیان اخیر رسید. در مجموع، تمام شاخص‌‌‌ها در رشته‌فعالیت‌های صنعتی، با اتمام تعطیلات رشد کردند، با این حال انتظار نمی‌‌‌رفت ابعاد این رشد تا این حد بالا و چشمگیر باشد. وضعیت صنایع به تفکیک رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ها در ادامه شرح داده شده است.

صنایع لاستیک و پلاستیک

شامخ گروه صنایع لاستیک و پلاستیک در اردیبهشت‌ماه رقم 9/ 65واحدی را ثبت کرد. میزان تولید در این صنعت 75واحد، میزان سفارش‌های جدید آن 9/ 67واحد، سرعت انجام و تحویل سفارش 6/ 78واحد و موجودی مواد اولیه آن 3/ 64واحد بوده است. رقم شامخ در میزان استخدام و به‌‌‌کارگیری نیروی انسانی در این صنعت، 9/ 42واحد بود. همچنین قیمت خرید مواد اولیه در این صنعت، رقم 3/ 89واحدی را ثبت کرد. به طور کلی به نظر می‌رسد دسترسی این صنعت به نیروی کار با مشکلاتی روبه‌روست.

صنایع نساجی

شامخ گروه صنایع نساجی در اردیبهشت‌ماه، عدد 6/ 75واحد را ثبت کرد. در این صنعت، میزان تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید، هر دو 9/ 88واحد بوده است. همچنین سرعت انجام و تحویل سفارش عدد 7/ 66واحد را ثبت کرد. موجود مواد اولیه در این صنعت، 3/ 33واحد و میزان استخدام و به‌‌‌کارگیری نیروی انسانی در صنعت نساجی 7/ 66واحد بوده است. نکته جالب توجه آن است که قیمت خرید مواد اولیه صنعت نساجی عدد 4/ 94واحد را برای اردیبهشت ثبت کرد. همچنین موجودی محصول در انبار 50واحد بوده است. میزان صادرات کالاها نیز در رقم 7/ 66واحدی قرار دارد و قیمت محصولات تولیدشده 7/ 66واحد، مصرف حامل‌‌‌های انرژی 1/ 61واحد، میزان فروش محصولات 9/ 88واحد و انتظارات تولید در ماه آینده نیز 9/ 88واحد بوده است.

ماشین‌‌‌سازی و لوازم‌خانگی

شامخ این صنعت در اردیبهشت‌ماه در محدوده 5/ 67واحدی قرار گرفت. میزان تولید محصولات در این گروه، عدد 3/ 73واحد را ثبت کرد. میزان سفارش‌های جدید هم در این گروه 2/ 68واحد بود. همچنین سرعت انجام و تحویل سفارش در گروه ماشین‌‌‌سازی و لوازم‌خانگی با ثبت رقم 2/ 68واحد عملکرد خوبی را در بین صنایع منتخب ماه نشان داد. موجودی مواد اولیه در این صنعت 1/ 59واحد، قیمت خرید مواد اولیه 8/ 81واحد، موجودی محصولات در انبار 1/ 59واحد و انتظارات تولید در ماه آینده نیز 9/ 65واحد بوده است. جای تعجب است که در ماهی که همه صنایع رونق چشمگیری داشته‌‌‌اند، بخش لوازم‌خانگی و ماشین‌‌‌آلات کمتر دستخوش هیجان تولید شده است.

صنایع کانی غیرفلزی

شامخ این گروه در اردیبهشت‌ماه رقم 3/ 68واحد و میزان تولید محصولات رقم 3/ 73واحدی را ثبت کرد. میزان سفارش‌های جدید هم در این گروه رقم 70واحد را ثبت کرد. موجودی مواد اولیه 3/ 63واحد و مصرف حامل‌‌‌های انرژی در گروه کانی غیرفلزی، 3/ 73واحد بوده است. انتظارات تولید در ماه آینده در این صنعت رقم 7/ 76واحد را به ثبت رسانده است.

صنایع فلزی

صنایع فلزی در اردیبهشت‌ماه شامخ 6/ 62واحد را به ثبت رساند. میزان تولید محصولات در این گروه 4/ 64واحد و میزان سفارش‌های جدید و سرعت انجام و تحویل سفارش 3/ 63واحد بوده است. موجودی مواد اولیه این گروه هم 8/ 57واحد بوده است. قیمت خرید مواد اولیه در این گروه نیز عدد 4/ 74واحد را ثبت کرد. شامخ موجودی محصولات در این گروه 9/ 58واحد و قیمت محصولات تولیدشده و همچنین مصرف حامل‌‌‌های انرژی 2/ 62واحد بود. انتظارات تولید در ماه آینده این گروه نیز رقم 1/ 71واحد را ثبت کرد.

صنایع غذایی

شامخ گروه صنایع غذایی در اردیبهشت‌ماه رقم 5/ 66واحد را به ثبت رساند. میزان تولید محصولات در این صنعت 3/ 73واحد، میزان سفارش‌های جدید 7/ 71واحد، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها 3/ 63واحد و موجودی مواد اولیه 7/ 51واحد بوده است. موجودی محصولات در این صنعت رقم 45واحدی، مصرف حامل‌‌‌های انرژی 7/ 66واحد و انتظارات تولید در آینده نیز 3/ 73واحد بود. وضعیت این صنعت کاملا پررونق و توام با چشم‌‌‌انداز مثبت بوده است.

صنایع شیمیایی

شامخ گروه صنایع شیمیایی در اردیبهشت‌ماه در محدوده 7/ 66واحد قرار گرفت. در این گروه شامخ میزان تولید محصولات 4/ 74واحد، میزان سفارش‌های جدید 6/ 75واحد، ‌‌‌ موجودی مواد اولیه 4/ 44واحد و قیمت خرید مواد اولیه نیز 2/ 82واحد بود. میزان صادرات کالاها در این صنعت، در محدوده 1/ 51واحد و انتظارات تولید در ماه آینده هم در محدوده 9/ 68واحد قرار گرفت.

صنایع چوب، کاغذ و مبلمان

گروه صنایع چوب، کاغذ و مبلمان در بهمن‌‌‌ماه شامخ 3/ 76واحدی را ثبت کرد. میزان تولید محصولات در این گروه، در محدوده 85واحدی قرار گرفت. شامخ میزان سفارش‌های جدید 75واحد، سرعت انجام و تحویل سفارش 70واحد، میزان استخدام و به‌‌‌کارگیری نیروی انسانی 70واحد و قیمت خرید مواد اولیه 85واحد بوده است. همچنین میزان صادرات کالاها در این گروه 60واحد و انتطارات تولید در ماه آینده 75واحد بوده است. این یکی از خیره‌‌‌کننده‌‌‌ترین افزایش‌‌‌ها در میزان تولید محصول در بین رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های صنعتی بوده که از سوی مدیران خرید این صنعت گزارش شده است.

پوشاک و چرم

شامخ گروه پوشاک و چرم در ماه گذشته، 3/ 64واحد بود. میزان تولید محصولات در این گروه 75واحد، میزان سفارش‌های جدید 60واحد و سرعت انجام و تحویل سفارش نیز 70واحد بود. موجودی مواد اولیه در این صنعت 40واحد و انتظارات تولید در ماه آینده آن شامخ 75واحدی را به ثبت رساند.

سایر صنایع

شامخ گروه سایر صنایع در اردیبهشت‌ماه، عدد 8/ 68واحد را ثبت کرد. در این صنعت، میزان تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید، به ترتیب 5/ 87واحد و 75واحد بوده است. همچنین سرعت انجام و تحویل سفارش عدد 5/ 62واحدی را ثبت کرد. موجود مواد اولیه در این صنعت، 50واحد و میزان استخدام و به‌‌‌کارگیری نیروی انسانی در سایر صنایع 50واحد بوده است. قیمت خرید مواد اولیه در سایر صنایع، عدد 5/ 62واحد را برای اردیبهشت ثبت کرد. همچنین موجودی محصول در انبار 75واحد بوده است. میزان صادرات کالاها نیز در رقم 5/ 37واحدی قرار دارد و قیمت محصولات تولیدشده 75واحد، مصرف حامل‌‌‌های انرژی 5/ 87واحد، میزان فروش محصولات هم مانند شاخص مصرف حامل‌‌‌های انرژی 5/ 87واحد بوده است. همچنین انتظارات تولید در ماه آینده 75واحد گزارش شده است.

صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز

صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز در اردیبهشت‌ماه شامخ 3/ 64واحد را به ثبت رساند. میزان تولید محصولات در این گروه 3/ 73واحد، میزان سفارش‌های جدید 3/ 63واحد، سرعت انجام و تحویل سفارش هم 3/ 73واحد بوده است. همچنین موجودی مواد اولیه این گروه 60واحد بوده است. قیمت خرید مواد اولیه در این گروه نیز عدد 80واحد را ثبت کرد. شامخ موجودی محصولات در این گروه 60واحد، قیمت محصولات تولیدشده 2/ 62واحد و مصرف حامل‌‌‌های انرژی هم 70واحد بود. انتظارات تولید در ماه آینده این گروه نیز رقم 70واحد را ثبت کرد.