لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز که 5آذرماه سال گذشته به مجلس ارسال شد، در هفته جاری در کمیسیون اجتماعی به تصویب رسید و برای بررسی به صحن علنی مجلس ارجاع شد. اگرچه دولت در این لایحه به دنبال تعطیلی پنج‌شنبه‌ها بود، اما نمایندگان مجلس با نگاه کارشناسی پنجشنبه را به شنبه تغییر دادند و مهم‌ترین دلیل تعطیلی شنبه‌ها، هماهنگی با دنیا و عقب نیفتادن در روابط اقتصادی بود. درحالی‌که کمیسیون اجتماعی روز شنبه را به‌عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته به تصویب رسانده، اما میثم لطیفی، رئیس سازمان اداری و استخدامی روز گذشته اعلام کرد که اختیار اینکه پنجشنبه تعطیل باشد یا شنبه با دولت است. هنوز تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده و فعلا بنای ما تعطیلی در پنجشنبه است.
مجلس به تعطیلی شنبه‌ها رای می‌دهد
ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه تعطیلی شنبه‌ها در کمیسیون اجتماعی به تصویب رسیده است، گفت: روز یکشنبه در کمیسیون اجتماعی لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته بررسی و پیشنهاد شد که انتخاب روز تعطیلی بر عهده دولت باشد؛ اما این پیشنهاد رای نیاورد و روز شنبه به‌عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته به تصویب رسید. او ادامه داد: بر این اساس در هفته 5روز کاری داریم که از یکشنبه تا پنجشنبه است. همچنین در جلسات قبل کمیسیون نیز تصویب شد که ساعت کاری در هفته 40ساعت باشد. این در حالی است که پیشنهاد دولت 42ساعت کاری در هفته بود.
از سوی دیگر بر اساس لایحه تنها کارمندان دولت در آخر هفته دو روز تعطیل می‌شدند؛ اما با توجه به آنچه در کمیسیون اجتماعی به تصویب رسید تعطیلات دو روزه آخر هفته تعطیل رسمی است. رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس تاکید کرد: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از جمله عربستان هم شنبه‌ها را به‌عنوان دومین روز تعطیلات خود انتخاب کردند. در صورت تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در عمل نمی‌توانیم با همسایه‌های خودمان 4روز در ارتباط باشیم؛ چون پنجشنبه و جمعه ما تعطیل هستیم و شنبه و یکشنبه هم آنها تعطیل هستند. برنامه دولت بالابردن مناسبات تجاری است و در صورت تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در عمل 4 روز تعطیل هستیم و این استدلال موافقان تعطیلی شنبه‌ها بود. اما مخالفان این دید را دارند که شنبه‌ها تعطیلات یهودی‌ها است و از سوی دیگر در عرف ما مردم پنج‌شنبه‌ها به صله رحم می‌پردازند. بنابراین باید پنج‌شنبه‌ها را تعطیل کنیم. اما تصمیم‌گیرنده نهایی، صحن علنی مجلس خواهد بود. او خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد تعطیلی روز شنبه در صحن علنی مجلس به تصویب می‌رسد.
چرا شنبه‌ها باید تعطیل شود؟
محسن پیرهادی، نماینده تهران و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی و پیشنهاد‌دهنده تعطیلی شنبه‌ها به جای پنج‌شنبه‌ها در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به ضرورت افزایش تعطیلات پایان هفته و همراهی با الگوهای جهانی و منطقه‌ای اشاره کرد و گفت: ایران با 79روز تعطیلی (52روز تعطیلی جمعه و 27روز تعطیلی رسمی-مناسبتی) جزو 10کشور دنیا با کمترین شمارتعطیلات است. ایران و جیبوتی تنها کشورهایی هستند که تعطیلات پایان هفته یک‌روزه دارند. عمده کشورهای جهان دو روز در هفته تعطیلی دارند و میانگین تعطیلات کشورهای دنیا (جمع تعطیلات پایان هفته و رسمی) از 115 تا 126روز است. اگرچه ایران بیشترین تعطیلی مناسبتی را دارد، اما به‌دلیل یک‌روزه بودن تعطیلات هفتگی‌اش همچنان نسبت به بسیاری از کشورها، حدود 40روز کمتر، تعطیلی دارد.
او ادامه داد: بانک‌ها و موسسات ایرانی، روزهای پنجشنبه (نیمه‌تعطیل) و جمعه‌ها تعطیل هستند؛ اما بازارهای جهانی روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند و به‌دلیل تفاوت تعطیلات ایران با بازار جهانی تقریبا 4روز مفید هر هفته برای انجام معاملات و دادوستدها از دست می‌رود و همه اتفاقات باید در 3روز باقی‌مانده صورت بگیرد. با جابه‌جایی روز تعطیلی از پنجشنبه به شنبه، یک روز کاری مفید دیگر برای ارتباط با دنیا ایجاد می‌شود. این عضو هیات‌رئیسه مجلس تاکید کرد: برای هماهنگی با بازارهای جهانی تعطیلی شنبه منطبق با الگوی جهانی است، بر خلاف برخی ابراز نگرانی‌ها ما در روز پنجشنبه تعطیلی مذهبی نداریم. برعکس روز جمعه برای ما مقدس است و تعطیلی جمعه به هیچ عنوان جابه‌جا نخواهد شد. برای تعطیلی روز جمعه آیات قرآنی وجود دارد که کسب‌وکار را رها کنید و نمازجمعه برپا کنید.
در همین راستا کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در سال2008 تصمیم به تغییر تعطیلات پایان هفته خود گرفتند و روز شنبه جایگزین تعطیلی پنجشنبه شد. در حال حاضر پانزده سال است که در کشورهای اسلامی و عربی حوزه خلیج‌فارس جمعه و شنبه دو روز تعطیلی آخر هفته است. پیرهادی خاطرنشان کرد: عامل اصلی تصمیم کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای اعلام اینکه پنجشنبه روز کاری و شنبه تعطیل باشد، هماهنگی با عرصه بین‌المللی و ایجاد مدت زمان بیشتری برای ارتباط و کار و هماهنگی بین‌المللی و رشد تجارت و اقتصاد اعلام شده است. در همین راستا افغانستان نیز در سال89 جزو کشورهای مسلمان بوده که روز شنبه را جایگزین تعطیلی پنجشنبه کرده است.
رابطه ساعت کاری و بهره‌وری
او به رابطه ساعت کاری و بهره‌وری اشاره و اظهار کرد: بررسی‌ها و تحقیقات علمی روز دنیا نشان داده است که میزان بهره‌وری کشورها با ساعت کار نسبت معکوس دارد. کشورهای دنیا همزمان به سوی افزایش بهره‌روی نیروی کار و کاهش ساعت کار با هدف زندگی با کیفیت‌تر پیش می‌روند. سازمان جهانی کار نیز (ILO) درتازه‌ترین گزارش خود با طرح مباحثی پیرامون ارتقای شاخص کیفیت زندگی افراد و بهره‌وری نیروی کار از لزوم کم کردن روزهای کاری هفته و کاهش روزهای کاری هفته به 4روز، دفاع کرده است. بنا به تحقیقات سازمان کار جهانی (ILO) در قالب هفته کاری کوتاه‌تر می‌توان مشاغل با کیفیت‌تر و بهتری را انجام داد. این نماینده مجلس تاکید کرد: افزایش ساعات کاری و هفته طولانی شغلی می‌تواند منجر به استرس و اضطراب در خانه شود. بنابراین یک مطالعه نشان داده است هفته کاری کوتاه‌تر می‌تواند ارتباط مستقیمی با میزان افزایش رضایت کلی از زندگی و آرامش در خانواده داشته باشد.
همچنین افزایش تعطیلات می‌تواند در مواردی از هزینه‌های اضافی بکاهد؛ به عنوان‌مثال، برآورد شده است که تعطیلی یک روز می‌تواند از برخی هزینه‌های غیرمستقیم مثل آلودگی در کلان‌شهرها بکاهد. صرفه‌جویی در مصرف انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و در نهایت حرکت در مسیر اقتصاد سبز، مباحثی است که در زمینه کاهش روزهای کاری هفته و تاثیر آن بر سلامت محیط زیست مطرح است. پیرهادی در پایان یادآور شد: بیماری‌های قلبی عروقی، مشکلات گوارشی و تولید مثل، اختلالات اسکلتی عضلانی، عفونت‌های مزمن، مشکلات روحی و روانی و نرخ بالای مرگ و میر از مخاطراتی است که افراد را بر اثر کار زیاد تهدید می‌کند
