ساز ناکوک بورس

بررسی روند معاملات سهامی حاکی از آن است که شدت عقبگرد بورس در ماه پایانی بهار به بهانه‌هایی همچون اخبار متناقض از مذاکرات هسته‌ای کشور و تضعیف انتظارات تورمی از مهم‌ترین دلایل این روند بوده که منجر به خروج گسترده سرمایه از گردونه معاملات بورس تهران شده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد روند خروج پول از نیمه‌های اردیبهشت وارد فاز افزایشی شده است. به این ترتیب خروج 3287میلیارد تومان پول حقیقی از بورس در نخستین فصل 1402 نگرانی کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه را به دنبال داشته است. اما بورس تیرماه را نیز نزولی آغاز کرد. افت 52/ 0درصدی شاخص کل این بازار در روز شنبه به چالشی جدی در میان سرمایه‌گذاران تبدیل شده و واکنش‌های متفاوتی را از سوی کارشناسان به‌ همراه داشته است.

به اعتقاد آنها آنچه در روز گذشته در کشور روسیه به سبب اختلافات و تنش‌های داخلی رخ داده است، به دلیل گستره روابط این کشور با ایران، اثر منفی بر بازار سهام داشته است. به سبب این انتظار بورس نتوانست همگام با دیگر بازارهای دارایی خود را بالا بکشد. به هر روی اغلب تحلیلگران وضعیت بازار سهام را وضعیتی رو به تعادل می‌خوانند و بر این باورند که انتشار عملکرد فصلی بنگاه‌های بورسی از یک سو و از طرفی تغییرات اعمال‌شده در نرخ ارز فرآورده‌های نفتی به مرور بورس را وارد مدار افزایشی خواهد کرد. این در حالی است که به نظر می‌رسد تداوم کاهش ارزش معاملات روزانه منجر به از دست ‌رفتن کارآیی بورس در هفته‌های آتی شود.

واکنش بورس به متغیرهای اثرگذار

روز گذشته بازار سهام در مواجهه با تحولات ارزی پتروشیمی‌ها رفتاری خنثی نشان داد؛ اما گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد تغییرات جدید منجر به افزایش بازدهی پالایشی‌ها خواهد شد. بر اساس آنچه منتشر شده است، نرخ ارز محاسباتی برای فرآورده‌های ویژه پالایشگاهی که در بورس کالا فروخته می‌شود به 38000تومان تغییر یافته است. به این ترتیب به عنوان مثال قیمت پایه «لوب‌کات» که حدود 12هزار تومان برای هر کیلو بوده است هم‌اکنون به حدود 16500تومان برای هر کیلو افزایش پیدا می‌کند.اگرچه در خبر مذکور در مورد نرخ برخی از فرآورده‌ها به‌ویژه بنزین اشاره‌ای نشده است، اما آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد می‌‌‌توان گفت پالایشگاه‌ها نفت را با دلار 28500تومان دریافت می‌کنند و 80‌درصد محصول را با نرخ 28500تومان و 20‌درصد را با نرخ 38000تومان به فروش می‌‌‌رسانند.

این تحولات امکان بهبود وضعیت بازار سهام را افزایش خواهد بخشید. در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه، گفت: از مصوبه جدید نرخ ارز محاسباتی فرآورده‌های پالایشگاهی برداشت‌های متفاوتی می‌‌‌توان داشت. به این صورت که کشف قیمت فرآورده‌های فرعی که با نرخ 38هزار و 500تومان انجام خواهد شد که یک معنا دارد و آن هم خداحافظی با نرخ 28500 سابق خواهد بود. محصولات فرعی پالایشگاه‌ها از جمله لوب‌کات، گوگرد، وکیوم باتوم و حلال‌ها معمولا در حدود 20درصد با توجه به نوع پالایشگاه تولید می‌شوند که مقرر شده این 20درصد با ارز 38000تومان فروخته شوند. این امر منجر به افزایش سودآوری پالایشگاه‌ها خواهد شد. اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که محاسبه نرخ ارز فروش پنج فرآورده اصلی یعنی بنزین، نفت کوره، نفت‌سفید، گاز مایع و گازوئیل همان رقم 28500 خواهد بود.

حال اگر نرخ نفت تحویلی پالایشگاهی‌ها با نرخ 28500تومان محاسبه شود، به دلیل افزایش نرخ آن به 20درصد با افزایش سود‌آوری روبه‌رو می‌‌‌شوند. این در حالی است که اگر این گروه نفت را با دلار 38000تومان دریافت کنند به تبع آن هم‌زمان با بزرگ‌تر شدن عدد مذکور، حتی با فرض ثابت بودن مارجین (حاشیه سود)، باز هم این گروه‌ها رشد سودآوری را به ارمغان خواهند آورد. به گفته این کارشناس، افزایش نرخ محاسباتی پالایشگاهی‌ها از 28000 به 38500تومان در هر شرایطی منجر به افزایش سود‌آوری پالایشگاه‌ها می‌شود. درنتیجه بر کلیت جو حاکم بر بازار اثرات مثبتی خواهد گذاشت و می‌تواند امیدواری به رونق را تحقق بخشد.

گشایش‌های احتمالی

 بااین‌حال ابهامات موجود در خصوص پنج فرآورده اصلی پالایشگاهی از ابهامات این خبر است که سیاستگذار باید در این مورد شفاف‌سازی کند. اما آنچه محتمل است این که تالار شیشه‌ای نسبت به افزایش نرخ فروش آن 20درصد مذکور واکنش مثبت نشان خواهد داد. اگرچه روز گذشته شاخص کل بورس با ریزش بیش از 11هزار واحدی در سطح 2‌میلیون و 162هزار واحدی ناشی از بروز تنش‌های رخ‌داده در روسیه قرار گرفت، اما مصوبه جدید به‌مرور روند بازار را به سمت تعادلی خواهد کشاند. او در ادامه با اشاره به وضعیت بازار سهام در ابتدای تیرماه اظهار کرد: بررسی روند داد‌وستدهای روز شنبه حاکی از آن است که در این روز بازار، معاملات خود را در نقاط تعادلی به پایان برده است. اکثر سهام در روز گذشته تا منفی 1 و مثبت 2 معامله شده است.

به نظر می‌رسد با توجه به این مهم که بازار با فقدان نقدینگی دست به گریبان است، روند کنونی تا حدودی طبیعی محسوب می‌شود و جای نگرانی وجود ندارد.شواهد نشان می‌دهد بازار در ریل نوسانی حرکت کند. اگر دلار در روزهای آینده بتواند به کانال 50هزار تومان سرک بکشد بورس متاثر از این موضوع می‌‌‌تواند از نوسانات کاهشی فاصله بگیرد. پیش‌بینی کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد با انتشار گزارش فصلی شرکت‌ها، تالار شیشه‌ای سمت‌و‌سوی مثبتی به خود خواهد گرفت. برخی ازگمانه‌زنی‌ها نیز از یک مساله مهم خبر می‌دهد؛ دو هفته پایانی تیرماه می‌‌‌تواند زمانی باشد که بورس وارد روند مثبت و افزایشی شود. به طور کلی قیمت اغلب سهام در وضعیت کنونی نباید نگرانی سهامداران را در پی داشته باشد. از منظر وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بورس نیز باید به این نکته اشاره کرد که وضعیت خنثی این متغیرها خود از عواملی است که رشد محدود و تدریجی بازارها را رقم خواهد زد.