بر اساس این مصوبه در سال 1402، واردات داروهای ضروری و تجهیزات مصرفی پزشکی که فاقد مشابه تولید داخل باشند، از پرداخت مالیات ارزش افزوده معاف بوده و نرخ مالیات بر ارزش افزوده گندم، برنج، دانه‌های روغنی، انواع روغن خام، حبوبات (شامل عدس، نخود، لوبیا و ماش)، قند، شکر، گوشت مرغ، گوشت قرمز، چای و همچنین نرخ مالیات ارزش افزوده قند و شکر تولید داخل به یک درصد تقلیل می‌یابد. اگرچه کاهش مالیات ارزش افزوده به ظاهر اقدام پسندیده‌ای است، اما این کاهش پس از تصویب لایحه بودجه 1402 مخالفانی دارد.
«دنیای اقتصاد» در گزارشی که 24 اردیبهشت ماه منتشر شد عواقب تصویب لایحه الحاق بندی به قانون بودجه منظور کاهش مالیات ارزش افزوده کالاهای اساسی را مورد بررسی قرار داد و در این گزارش تاکید شد که اگرچه دولت اعلام کرده که لایحه کاهش ارزش افزوده کالاهای اساسی ضدتورمی و در راستای شعار سال است، اما با کاهش مالیات ارزش افزوده، درآمدهای دولت در بودجه کاهش می‌یابد که موجب کسری بودجه می‌شود و کسری بودجه هم به‌طور طبیعی تورم به دنبال دارد. محسن زنگنه، نایب رئیس وقت کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در این زمینه هشدار داد که دولت در میانه راه درخواست اصلاح ارزش افزوده کالاهای اساسی را داد و مجلس هم آن را تصویب کرد؛ اما با این درخواست اصلاح، در عمل قیمت‌ها کاهش پیدا نکرد. واردکننده هوشمند عمل می‌کند و در ابتدای سال، نرخ کالا را بر اساس حقوق گمرکی 4درصد و قیمت دلار در نظر می‌گیرد. در حال حاضر اگر نرخ حقوق گمرکی را کم کنیم تنها از درآمدهای دولت کم کرده‌ایم، اما اتفاقی در کاهش قیمت‌ها نمی‌افتد.
بوی ثبات می‌آید؟
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به مصوبه مجلس مبنی بر معافیت مالیات ارزش افزوده واردات داروهای ضروری گفت: در حال حاضر در بحث واردات کالاهای اساسی و دارو مصوب کردیم که مالیات ارزش افزوده از 9درصد به یک درصد کاهش پیدا کند. اما ابهامی در این میان وجود دارد که هنوز بررسی نشده و گزارش کمیسیون هم در این رابطه مسکوت بود. بحث این است که کالا از خارج از کشور وارد می‌شود و حقوق ورودی آن یک درصد است، اما آیا در مرحله عرضه و فروش نیز مالیات ارزش افزوده یک درصد گرفته شود یا 9درصد؟ او ادامه داد: در مجموع خروجی لایحه کاهش ارزش افزوده کالاهای اساسی به نفع جامعه است. البته دولت باید تنظیم‌گری دقیقی داشته باشد و به میزانی که نیاز است واردات را انجام دهد. یعنی به نوعی نباشد که شاهد واردات بی‌رویه باشیم که از سوی دیگر تولید داخل تحت تاثیر قرار بگیرد و تولیدکنندگان متضرر شوند.
مهم است که با توجه به اختیاراتی که دولت دارد بتواند به درستی تنظیم‌گری کند. این نماینده مجلس در خصوص اینکه آیا کاهش مالیات بر ارزش افزوده دارو تاثیری در کاهش نرخ‌ها دارد، خاطرنشان کرد: قطعا کاهش مالیات بر ارزش افزوده داروهای ضروری بر کاهش قیمت این داروها تاثیر خواهد داشت و از سوی دیگر با این مجوز که مجلس به دولت داد، شاهد ثبات بازار خواهیم بود. حاجی دلیگانی اظهار کرد: کاهش مالیات ارزش افزوده دارو و کالاهای اساسی موجب ثبات و کاهش قیمت‌ها می‌شود. در شرایط کنونی بسیاری از مردم عنوان می‌کنند که ما کاهش نرخ نمی‌خواهیم شما ثبات ایجاد کنید و وضعیت موجود را نگه‌دارید. البته کاهش نرخ اگر اتفاق بیفتد، اقدام مناسبی است. از سوی دیگر باید توجه داشت که این موضوع نباید باعث رکود شود، بلکه سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های دولت باید به گونه‌ای باشد که هم رونق ایجاد شود و هم شاهد ثبات قیمت‌ها باشیم.
نرخ دارو پایین می‌آید؟
همچنین جعفر قادری، نماینده شیراز و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت: پیش از این با توجه به اینکه نرخ ارز زیاد شد و مبنای نرخ حقوق ورودی هم تغییر کرد؛ در جلسه سران قوا موضوع معافیت مالیات ارزش افزوده دارو مطرح شد و در این جلسه مصوب شد که مالیات ارزش افزوده برخی کالاهای اساسی از جمله دارو به یک درصد کاهش یابد. او تاکید کرد: بنابراین آنچه روز گذشته در صحن علنی مجلس به تصویب رسید تاثیری در قیمت دارو نخواهد داشت چون پیش از این، کاهش مالیات ارزش افزوده دارو در جلسه سران قوا به تصویب رسیده بود. تنها با مطرح شدن این موضوع در مجلس روند قانونی آن طی شد.
