احیای یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت

رشد دوبرابری صادرات نفت

خجسته‌مهر با اشاره به اینکه در زمان شروع دولت سیزدهم تلاش کردیم تصمیم‌ها و برنامه‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌ها را در کمترین زمان ممکن انجام دهیم، اظهار کرد: برخی دستاوردهای امروز ما همچون افزایش دوبرابری در صادرات نفت به سبب همان تصمیم‌ها در شروع کار بوده‌است. معاون وزیر نفت تصریح کرد: 20 ماه پیش صادرات نفت به روزانه کمتر از 300‌هزار بشکه هم رسیده بود و وجود حدود 80‌میلیون بشکه میعانات گازی روی آب در خلیج‌فارس در حال تبدیل‌شدن به پاشنه آشیل صنعت نفت بود. راهکار دولت قبل برای حل این موضوع افزایش تعداد نفتکش‌های اجاره‌‌‌‌‌ای و هزینه 450‌میلیون دلاری سالانه در این زمینه بود تا جایی‌که بیش از سه سال‌میعانات گازی تولید کشور را روی آب ذخیره کرده بودند. خجسته‌‌‌‌‌مهر با تاکید بر اینکه صادرات نفت کشور را در سخت‌‌‌‌‌ترین شرایط ممکن نسبت به سال‌1401 دو‌برابر کرده‌‌‌‌‌ایم، افزود: در ابتدای آغاز به‌‌‌‌‌کار دولت سیزدهم بیش از 480‌هزار‌ میلیارد‌تومان کسری‌بودجه وجود داشت که با افزایش فروش نفت و وصول مطالبات نفتی این کسری را جبران کردیم. 

وی احیای دیپلماسی انرژی را رمز موفقیت شرکت ملی نفت ایران در زمینه صادرات نفت دانست و اظهار کرد: درآمد نفتی کشور در سال‌1401 نسبت به 1400 بیش از 79‌درصد افزایش داشته‌است که این موضوع اقتدار صنعت نفت را می‌رساند.  خجسته‌‌‌‌‌مهر با بیان اینکه ظرفیت تولید نفت ایران در ابتدای شروع به‌‌‌‌‌کار دولت سیزدهم حدود 2/ 2‌میلیون بشکه بود و امروز به 3‌میلیون و 100‌هزار بشکه در روز رسیده‌است، افزود: حدود 86‌درصد از منابع نفتی مشترک ایران در حوزه کاری شرکت نفت و گاز اروندان قرار دارد. تولید نفت سنتزی (مخلوطی از میعانات گازی و نفت سنگین ایران) از عوامل مهم در افزایش صادرات و مشتریان جدید است. در20ماه اخیر یک‌میلیون بشکه به تولید و صادرات نفت کشور افزوده‌‌‌‌‌ایم.  مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: در 20ماه اخیر شاهد امضای حجم زیادی از قراردادها و تفاهم‌نامه‌‌‌‌‌های داخلی و خارجی در صنعت نفت بوده‌‌‌‌‌ایم، برای نمونه با توجه به ناترازی گاز در کشور، در طرح توسعه فاز11 پارس‌‌‌‌‌جنوبی به‌‌‌‌‌صورت زودهنگام قرار است تولید را با چهار حلقه چاه در این فاز آغاز کنیم.

همچنین راه‌اندازی واحد شیرین‌‌‌‌‌سازی میعانات گازی فازهای2 و 3پارس‌جنوبی، اختصاص بودجه ‌و دکل حفاری برای توسعه میدان بلال، نهایی‌شدن قرارداد توسعه لایه نفتی پارس‌جنوبی، آغاز ساخت جکت میدان فرزاد B، تسریع در طرح افزایش تولید میدان فروزان، حل مشکلات محیط‌زیستی میدان سهراب، حفاری و تولیدی‌کردن 40 حلقه چاه در میدان آزادگان و افزایش تعداد دکل‌‌‌‌‌های حفاری در این میدان، از جمله اقدام‌های مهم 20 ماهه اخیر در شرکت ملی نفت ایران به‌حساب می‌آیند.  خجسته‌‌‌‌‌مهر ابتدایی‌‌‌‌‌ترین و مهم‌ترین لازمه تحقق اهداف صنعت نفت را حفاری دانست و اظهار کرد: حدود 50‌درصد هزینه‌های توسعه‌‌‌‌‌ای میدان‌‌‌‌‌های نفت و گاز مربوط به بحث حفاری است، از این‌رو رفع چالش‌های این صنعت می‌تواند بهره‌‌‌‌‌وری در اقتصاد کلان کشور را افزایش دهد. وی ذخایر قابل‌برداشت نفتی ایران را حدود 160‌میلیارد بشکه اعلام کرد و گفت: برای افزایش تولید نفت و گاز در کشور باید برنامه‌‌‌‌‌ریزی مدونی داشته باشیم.

ماجرای گاز ترکمنستان

در اواخر دولت دهم با وجود اعمال تحریم‌های بانکی و نبود امکان تسویه ارزی بهای گاز ترکمنستان، با این کشور توافق شد که مابه‌‌‌‌‌ازای گازبها، ایران به این کشور تجهیزات و کالاهای خود را صادر و تسویه کند و قرارداد واردات گاز از ترکمنستان ادامه یابد، اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، وزارت نفت، توافق تسویه گازبها با تجهیزات را باطل کرد و متعهد شد تسویه گازبها را به‌‌‌‌‌صورت ارزی انجام دهد. این رفتار دولتمردان پیشین ناشی از خوش‌بینی غیرواقعی به تعهدهای آمریکا برای رفع تحریم بانکی بود، اتفاقی که حتی در زمان اجرای برجام نیز رخ نداد و منجر به تجمیع بدهی حدود 6/ 1‌میلیارد دلاری ایران به ترکمنستان شد. توقف صادرات گاز ترکمنستان به ایران در سال‌95 نه‌‌‌‌‌تنها در حوزه انرژی، بلکه در همه حوزه‌های سیاسی و اقتصادی روابط دو کشور را قطع کرد و ایران در شرایط تحریم یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های خود در کشور همسایه را از دست داد.

تقریبا حدود 20 ماه طول کشید که بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزارت نفت بتواند روابط گازی ایران و ترکمنستان را به حالت عادی و همانند سابق بازگرداند. واقعیت این است به‌‌‌‌‌دلیل نبود سرمایه‌گذاری مناسب در گذشته در حوزه‌های بالادستی صنعت نفت، کشور به لحاظ مصرف داخلی گاز وضعیت نگران‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌ای دارد، به‌‌‌‌‌طوری‌‌‌‌‌‌که حتی تراز انرژی‌‌‌‌‌مان منفی شده‌است، از سوی دیگر منابع گازی ما در جنوب کشور واقع شده و برای تامین گاز موردنیاز مناطق شمالی کشور باید هزینه‌های ترانزیت زیادی بپردازیم، پس هرقدر بتوانیم گاز موردنیاز مناطق شمالی کشور را از مبادی نزدیک‌تر مانند ترکمنستان تامین کنیم، به نفع کشور خواهد بود. به‌‌‌‌‌ این‌‌‌‌‌ ترتیب، هزینه‌های تمام‌‌‌‌‌شده گاز در بخش تولید و انتقال را کاهش می‌دهیم.

اصل بدهی ایران به ترکمنستان بابت واردات گاز در دوره‌‌‌‌‌های گذشته از سوی دولت سیزدهم در سه قسط تسویه شد و مذاکرات در مورد جریمه بموقع پرداخت‌نشدن این بدهی با طرف ترکمنستانی در جریان است. ایران اکنون بر اساس این توافق‌‌‌‌‌ها روزانه 10‌میلیون مترمکعب گاز ترکمنستان را به جمهوری‌آذربایجان تحویل می‌دهد. روابط ایران و ترکمنستان اما بازهم به این قرارداد و تفاهم‌‌‌‌‌ها ختم نشد و دو کشور در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی و فرآورده‌های نفتی نیز تفاهم‌نامه امضا کردند؛ قراردادهایی که سبب بازگشایی پایانه‌‌‌‌‌های مرزی ترکمنستان شد.

تمهید مقدمات همکاری نفتی با عربستان

در ادامه راهبرد توسعه فعالیت‌های برون‌‌‌‌‌مرزی در بخش نفت، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد؛ برای همه میدان‌‌‌‌‌های مشترک بین ایران و عربستان برنامه و مصوبه‌‌‌‌‌های لازم برای افزایش تولید و نگهداشت توان تولید تدوین شده‌است. در میدان نفتی مشترک فروزان بین ایران و عربستان شرکت‌های پتروپارس و تاسیسات دریایی در دو جبهه مشغول به‌‌‌‌‌ فعالیت هستند و به‌‌‌‌‌زودی اخبار مثبتی درباره افزایش تولید این میدان اعلام خواهد شد، همچنین قرارداد ساخت جکت میدان گازی فرزاد‌B‌ نیز امضاشده و هم‌‌‌‌‌اکنون ساخت این جکت نو از سوی شرکت پتروپارس در حال انجام است.

اکنون میدان مشترکی بین ایران و عربستان وجود ندارد که تعیین‌تکلیف نشده باشد، از سوی دیگر با توجه به احیای روابط دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده‌است.  خجسته‌‌‌‌‌مهر تصریح کرد: آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌‌‌‌‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران تصویب کرده‌‌‌‌‌ایم و با آماده‌‌‌‌‌شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم.