از سوی دیگر با وجود کیفیت بسیار مطلوب لاستیکهای داخلی، صنعت لاستیک شاهد واردات بیرویه و بدون هماهنگی با نیاز بازار داخلی است که علاوه بر نبود خدمات پس از فروش، از کیفیت لازم برخوردار نیستند تا شرایط در کنار چالشهایی مانند تخصیص ارز، سیستم انقباضی بانکها در ارائه تسهیلات و... برای تولید به سختی پیش برود. در این میان شرکت «گروهصنعتیبارز» با وجود اینکه نیازمند ماهانه 10 میلیون یورو تخصیص ارز بوده و در 5 ماه گذشته کمتر از 25 میلیون یورو دریافت کرده و حتی همین امر باعث کاهش موجودی مواد اولیه و بدهی به شرکتهای خارجی نیز شده، اما با برنامهریزی بر اساس نیاز بازار و همچنین ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه برای ارتقای کیفیت توانسته ظرف مدت کوتاهی رکوردهای بسیار چشمگیری ثبت کند. از این رو شرکت گروه صنعتی بارز در سال 1400 در رده آخر سود سازی و پیشرفت گروه تایرسازان قرار گرفته و حتی در سال 1401 توانسته به صدر گروه برسد.
مدیر عامل گروه صنعتی بارز به «دنیای اقتصاد» میگوید: در سال 1401 به لحاظ تولیدی و حجم تناژ رشد 11درصدی در بارز کردستان و رشد 4 درصدی در بارز کرمان داشتیم و در مجموع با تولید 130 هزار تن در سال 1401 یک رکورد را به ثبت رساندیم؛ در بخش میزان فروش ریالی نیز با وجود اینکه در خرداد ماه 30درصد افزایش نرخ گرفتیم اما در مجموع حدود 50درصد افزایش نرخ فروش را نسبت به سال 1400 شاهد بودیم که این اتفاق به خاطر افزایش تناژ و همچنین ترکیب محصول و نحوه فروش اتفاق افتاد. نکته دیگر اینکه ما در سال 1401 علاوه بر کاهش ضایعات و کاهش قیمت تمام شده، بهبود کیفیت محصولات را رقم زدیم. جمال میرزایی ضمن اشاره به این مطلب، افزود: ما سایزهای جدید لاستیک را به سبد تولیدی اضافه کردیم و در حوزه تولید تایرهای S.U.V و اسپرت حدود 2200 درصد رشد داشتیم و مجموع عوامل مذکور باعث شد تا شاخص های اقتصادی بهتری را در سال 1401 داشته باشیم. بنابراین در حالی که سال 1400 ما در انتهای لیست جدول تولید کنندگان صنعت تایر قرار داشتیم، در یک سال با 285درصد افزایش سود عملیاتی، در صدر گروه تایر سازانی که در بورس اعلام اطلاعات میکنند، قرار گرفتیم که رضایت سهامداران را به همراه داشت.
نگاه دوگانه دولت به هزینه و قیمت تایر
وی با اشاره به تبعات نرخ گذاری دستوری در صنعت تایر خاطر نشان میکند: زمانی که قیمتگذاری دستوری و تثبیتی را شاهدیم، انتظار ما این است که سایر مولفههای تولید هم برای تولید کننده ثابت بماند اما متاسفانه در سال گذشته تحت تاثیر نرخ ارز، نفت و انتظارات تورمی مولفههای تولید افزایش چشمگیری داشتند که به این هزینهها باید افزایش بهای انرژی، خدمات عمومی و حقوق و دستمزد را هم اضافه کنیم اما در زمینه قیمت لاستیک شاهد قیمتگذاری دستوری بودیم.وی ادامه داد: از ابتدای 1400 دلار حدود 22 هزار تومان بود و امروز برای تامین مواد اولیه تا 40 هزارتومان افزایش پیدا کرده و همین امر روی قیمت تمام شده تاثیرگذار است و طبیعی است که باید دولت اجازه افزایش قیمتها را به میزان افزایش مولفهها صادر میکرد؛ اما این اتفاق نیفتاد.
افزایش 110 هزار تنی لاستیک رادیال باری - اتوبوسی
مدیر عامل گروه صنعتی بارز در مورد برنامه های توسعه در سال جاری می گوید: ما در حال حاضر شاهد واردات بیش از 100 هزار تن لاستیک در کشور هستیم که عمدتا در حوزه رادیال باری - اتوبوسی انجام میشود. در این بخش حدود 1 میلیون و 100 هزار حلقه مصرف داخلی کشور است وشرکت بارز توانسته با 450 هزار تن حدود 30درصد این نیاز را تولید کند و بر این اساس ایجاد ظرفیت 110 هزار تن ظرفیت جدید در حوزه تایرهای وارداتی را برای سال جاری تعریف کردهایم.وی با بیان اینکه جلوگیری از واردات می تواند منجر به فدا کردن کیفیت شود، میافزاید: باید هر دو بخش واردات و صادرات مورد توجه قرار بگیرند؛ البته واردات باید در چارچوب مشخصی انجام شود نه اینکه به مانند امروز این کار توسط شرکتهای بی نام و نشان و بدون خدمات پس از فروش انجام شود. در حوزه واردات اگر قرار است از تولید کننده داخلی حمایت شود باید واردات با تعرفه معقولی صورت بگیرد تا تولید کنندگان داخلی بتوانند ضمن تلاش در زمینه کاهش قیمت، با رقابت درست کیفیت را ارتقا دهند.
راههای توزیع لاستیک برای کاهش التهابات بازار
میرزایی در مورد روشهای توزیع شرکت بارز عنوان میکند: بخشی از توزیع ما از طریق نمایندگان فروش صورت میگیرد که 450 شرکت در شبکه عضو هستند. بخش دیگر توزیع ما تامین لاستیک مورد نظر خودروسازان است که تایرهای جدید را بر اساس نیاز آنها تولید میکنیم و میتوان گفت در حوزه لاستیک اولین گزینه خودروسازان هستیم. بخشی از توزیع هم به طور مستقیم نیاز مصرفکننده را برای کاهش التهابات بازار دنبال میکند که این کار از دو طریق صورت می گیرد؛ یک راه عرضه مستقیم از طریق 20 فروشگاه مستقیم عرضه است و راه دیگر فروش تایر از طریق سایت و ارسال از طریق پست است و از این طریق 400 هزار حلقه از ابتدای امسال تا به امروز توزیع شده که رشد نامتعارف قیمتها که در بازار آزاد به بیش از دو برابر کارخانه رسیده بود، به نحو محسوسی کاهش پیدا کرد. وی با بیان اینکه کسب استانداردهای اروپایی را همواره در دستور کار داریم، می گوید: بهترین راهکار برای توسعه صنعت لاستیک این است که با آزاد شدن نرخ مواد اولیه و ارز و همچنین قیمتهای فروش رانت از بین برود؛ در این صورت علاوه بر کاهش قیمتها در بازار، زمینه برای توسعه شرکتهای تایرسازی فراهم می شود و هر شرکت به تناسب توانمندی میتواند بهرهمند شود اما چنانچه فراهم کردن این شرایط امکان پذیر نیست، حداقل انتظار ما این است که تدابیر لازم برای تخصیص ارز به تولید اتخاذ شود؛ به طور مثال ما امکان خرید ارز آزاد نداریم و از طرفی ارز مورد نیاز را به ما پرداخت نمیکنند. در واقع شرکت بارز نیازمند ماهانه 10میلیون یورو است اما در 5 ماهه گذشته کمتر از 25 میلیون یورو دریافت کردهایم و همین امر باعث کاهش موجودی مواد اولیه و بدهی به شرکتهای خارجی شده است.
ضرورت همکاری بانکها با بخش تولید
وی ادامه میدهد: ما با صرف هزینه نه چندان بالایی میتوانیم ظرف مدت 5/ 1 سال ، ظرفیت 30 هزار تن را به بهرهبرداری برسانیم اما تسهیلات بانکی به دلیل شرایط انقباضی از ما دریغ میشود. در حالی که باید دولت و بانکها بخش تولید را متفاوت ببینند. ما این قابلیت را داریم که در حوزه تولید رادیال باری - اتوبوسی بیش از نیاز کشور تولید کنیم چرا که هم مواد اولیه و نیروی انسانی در دسترس ما قرار دارد اما در این باره همکاری لازم صورت نمیگیرد. مدیر عامل گروه بارز میگوید: صنعت لاستیک صنعتی اشتغال زا به شمار می رود و امروز در گروه بارز به صورت مستقیم 4هزار نفر اشتغال مستقیم دارند و در صورت اجرای طرحهای توسعه ای 2 هزار نفر دیگر به کار گرفته میشوند. امروز به ازای هر یک کیلو تایر وارداتی بیش از 3 دلار هزینه می شود در حالی که تولید هر کیلو تایر در داخل کمتر از یک دلار ارز بری دارد. تمام اعتباری که ما برای توسعه 110 هزار تنی تولید لاستیک نیاز داریم، 200 میلیون یورو است در حالی که برای تامین همین میزان لاستیک، سالانه 350 میلیون یورو ارز از کشور خارج می شود. میرزایی میافزاید: امروز در حالی تایرهای بیکیفیت و فاقد خدمات پس از فروش وارد کشور میشود که ما قادریم همان محصول را با کیفیت بالا و خدمات پس از فروش ارائه کنیم. در این راستا ضمن حمایتهای دولت برای پرداخت تسهیلات بانکی، باید استانداردهای تایر مورد توجه قرار بگیرد تا تایرهای بیکیفیت توسط افراد سودجو وارد کشور نشود. همزمان با اجرای این قوانین برای واردات، قطعا صادرات تایر میتواند منجر به بهبود کیفیت شرکتها شود؛ زیرا محصولات ما باید استانداردهای اروپایی را دریافت کنند و از ماشینآلات به روز استفاده کنیم و همین اتفاق کیفیسازی در بازار داخلی هم اتفاق میافتد. اما متاسفانه از سال 97 با ابلاغ یک دستورالعمل غیرکارشناسی بازارهای صادراتی از بین رفتهاند.