سرویس سیاست مشرق- غارت فروشگاه‌ها، آتش زدن اتوبوس‌ها، پرتاب کوکتل مولوتف و اسلحه‌کشی خیابانی نمایی عجیب از وضعیت این روزهای شهر پاریس است. این روزها در بسیاری از شهرهای فرانسه اعتراض‌ها به کشته شدن نوجوان 17 ساله به نام «نائل» به دست پلیس فرانسه روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
شامگاه شنبه حدود 45 هزار پلیس ازجمله نیروهای یگان‌های ویژه و خودروهای زرهی از مقر خود بیرون زده و در میادین اصلی شهرهایی نظیر پاریس، لیون و مارسی بالگردهایی استقرار یافتند. اگرچه سرویس اطلاعات داخلی فرانسه در همان لحظات اولیه آغاز اعتراضات اعلام کرد که نبض تحولات را در دست دارد اما تنش‌ها و درگیری‌ها به‌سرعت افزایش‌یافته تا جایی که خانه یک شهردار فرانسوی در حومه پاریس هم به دست معترضان به آتش کشیده شد.
اما بزرگ‌ترین مرکز بحران در شهر مارسی بود. در این شهر توریستی، پلیس گاز بارها اشک‌آور شلیک کرد و درگیری‌های خیابانی میان جوانان و نیروهای پلیس تا اواخر شب ادامه داشت.
در حال حاضر مقامات محلی در سرتاسر فرانسه محدودیت‌هایی را علیه تجمعات وضع کردند و به حمل‌ونقل عمومی دستور دادند فعالیت خود را در عصر متوقف کند و مقرراتی را برای آمدوشد اعمال کردند. وزیر کشور فرانسه در توئیتی اعلام کرد که پلیس 427 شورشی را از روز شنبه تا یک‌شنبه دستگیر کرده است.
بیشتر بخوانید:
فرانسه روی خط ناآرامی/ بازداشت معترضان ادامه دارد
طبق اطلاعیه وزارت کشور فرانسه، هزار و 300 معترض به خشونت‌های پلیس طی ناآرامی‌های دو روز جمعه و شنبه در شهرهای مختلف این کشور بازداشت شدند. وزیر دادگستری فرانسه اعلام کرد که 30 درصد از بازداشت‌شدگان زیر 18 سال سن دارند. برخی افراد در شهرهای گرونوبل، لیون، مارسی و سنت‌اتین فروشگاه‌های بزرگ را غارت کردند. مقامات فرانسوی اطلاعات دقیقی از شمار زخمی‌های معترضان ارائه نمی‌دهند. دفتر امور کنسولی چین دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد که سرکنسولگری چین در مارسی به فرانسه شکایت کرده است که شیشه‌های اتوبوس حامل یک گروه توریستی چینی در این شهر شکسته شده و شماری زخمی شده‌اند.
لیزابت بورن، نخست‌وزیر فرانسه در توصیف حجم آشوب‌ها به خبرنگاران گفته است: «ما از هیچ‌چیز نخواهیم گذشت و دولت هیچ خشونتی را رها نخواهد کرد». وی به شهرداران اطمینان داد: «ما اجازه نمی‌دهیم چیزی از بین برود و در کنار شهرداران خواهیم بود.»
اریک زمور، رهبر حزب دست راستی «تسخیر مجدد» به‌صراحت درباره خطر جنگ داخلی هشدار داد و گفت: «ما در آستانه یک جنگ داخلی هستیم. این‌یک جنگ قومی و نژادی است، ما به‌وضوح می‌توانیم نیروهای درگیر را ببینیم.» او که معتقد است، ماکرون ضعف نشان داده، می‌گوید: «شما به فردی مصمم و محکم نیاز دارید. اگر من در قدرت بودم، اول‌ازهمه جلوی مهاجرت را می‌گرفتم. اعطای تابعیت با محل تولد و جمع شدن خانواده به‌واسطه شهروندی را حذف می‌کردم، ورود دانشجویان را به نزدیکی صفر می‌رساندم و افراد شرور، مجرمان بعد از سپری کردن محکومیتشان و بیکاران بیش از شش ماه را اخراج می‌کردم.»
فراخوان شبانه جوانان محلات پاریس فیک نیست!
یکی از معضلات بزرگ پلیس فرانسه در جمع‌کردن شورش خیابانی فراخوان‌های متعددی است که این روزها در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. در پاریس پس‌ازآنکه در شبکه‌های اجتماعی فراخوانی برای تجمعات در خیابان شانزلیزه منتشر شد، پلیس این کشور تمهیدات امنیتی را در این خیابان افزایش داد. خیابان اصلی که اغلب مملو از توریست‌ها بود، این بار با نیروهای امنیتی و ایست‌های بازرسی پر شد. فابین روسل، رهبر حزب کمونیست فرانسه روز شنبه گفت که دسترسی به شبکه‌های اجتماعی باید تحت قوانین کشور محدود شود. وی تصریح کرد: «ما باید نقش شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنیم. وقتی‌که شرایط در کشور متشنج است، این شبکه‌های اجتماعی باید متوقف شوند. من ترجیح می‌دهم که وضعیت اضطراری در شبکه‌های اجتماعی اعلام شود.»
در لیون و مارسی بدترین ناآرامی‌ها رخ‌داده است. کافه‌ها، کیوسک‌ها و خرده‌فروشان موردحمله قرارگرفته‌اند، ویترین‌ها شکسته، اجناس غارت‌شده و اثاثیه ویران‌شده است. در همین زمینه روزنامه گاردین نوشت: روش‌های خشونت‌آمیز و گاه وحشیانه پلیس فرانسه مشکل اساسی و بزرگی تلقی می‌شود. این مساله در اعتراضات خیابانی معترضان موسوم به «جلیقه‌زردها» در سال‌های 2018 و 2019 برجسته شد؛ هنگامی‌که هزاران نفر از معترضان زخمی شدند.
سال گذشته نیز مشکل مشابهی در اعتراضات به اصلاحیه و افزایش قانون بازنشستگی در فرانسه رخ داد. نهادهای حقوق بشری و همچنین دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل به اعتراضات اخیر واکنش تندی نشان دادند و با اشاره به قتل نائل 17 ساله گفتند اکنون برای فرانسه وقت آن رسیده به‌طورجدی به مشکلات عمیق مربوط به نژادپرستی رسیدگی کند. این وضعیت باعث شده است که یکی از واحدهای ویژه امنیتی که مخصوصاً برای مقابله با خشونت در شهر آموزش‌دیده است (CRS8) برای حمایت از پلیس در لیون مستقر شود.
جوکرها خیابان‌های پاریس را تسخیر می‌کنند؟
درباره تیپولوژی معترضان نیز آمارهای جالبی منتشرشده است بر اساس گزارش اولیه و تفکیک‌شده از سوی پلیس فرانسه بازداشت‌شدگان، عمدتاً با میانگین سنی 17 سال، نگرانی‌ها را در مورد دخالت جوانان در این اعمال خشونت‌آمیز افزایش داده‌اند. برخی از کودکان 13 ساله به‌عنوان شرکت‌کنندگان در اعتراضات شناسایی شدند که سؤالات جدی در مورد دلایل اصلی خشم و نارضایتی آن‌ها ایجاد کرد.
ماکرون پیش‌ازاین در پی تشدید آشوب‌ها از والدین خواسته بود فرزندانشان را در خانه نگه‌دارند. او گفته بود: «شبکه‌های اجتماعی نقش عمده‌ای در به وجود آمدن شرایط داشته‌اند. ما مشاهده کرده‌ایم که شبکه‌های اجتماعی مانند اسنپ‌چت و تیک‌تاک بستری برای شکل‌گیری و سازمان‌دهی تجمعات خشونت‌آمیز بوده‌اند.»
اریک دوپون مورتی، وزیر دادگستری فرانسه، نیز اعلام کرد که می‌تواند والدین را در قبال دخالت فرزندانشان در اعتراضات پاسخگو کند. این مقام فرانسوی در اظهارنظری عجیب گفته است که والدینی که به فرزندانشان علاقه‌ای ندارند و اجازه می‌دهند تا دیروقت در خیابان پرسه بزنند، بدانند که مقصدشان کجاست. آن‌ها با دو سال زندان و جریمه 30 هزار یورویی روبه‌رو هستند!
وزیر دادگستری فرانسه همچنین اعلام کرد که قصد داریم حساب کاربری جوانان را در شبکه‌های اجتماعی که از این سکوها برای تعیین زمان، مکان و نحوه اعتراضات استفاده می‌کنند، از بین ببریم. احتمالاً دستگاه قضایی از اپراتورها بخواهد آی‌پی آدرس‌ها را تحویل دهند.
همچنین در این بخشنامه آمده که برای ممانعت از حضور درصحنه اعتراضات و تظاهرات، تدابیری اندیشیده شده و والدین ملزم به پرداخت جریمه خسارت‌هایی که فرزندانشان به بار می‌آورند، هستند. مورتی در راستای اعمال فشار بر شبکه‌های اجتماعی ازجمله اسنپ‌چت که بین جوانان فرانسوی محبوبیت زیادی دارد، تأکید کرد: «از دادستانی عمومی می‌خواهم اسنپ‌چت و شبکه‌های اجتماعی مشابه آن را توقیف کند.» مورتی همچنین یادآور شد که مقامات قادرند هویت کاربران اینترنتی را که ویدئوی آشوب‌ها را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، شناسایی کرده و تحویل مراجع قضایی دهند.
راسل راکوسن، سخنگوی اسنپ‌چت که یکی از پلتفرم‌های اجتماعی است که ماکرون آن را به دست داشتن در آشوب‌های جاری فرانسه متهم کرده است، می‌گوید که این شرکت بر اقدامات خود برای شناسایی و نیز موارد مرتبط با شورش‌ها در فرانسه افزوده است. راکوسن تصریح کرد: خشونت پیامدهای مخربی دارد و ما محتوایی را که نفرت یا رفتار خشونت‌آمیز را در هر بخشی از اسنپ‌چت ترویج یا تحریک کند، تحمل نمی‌کنیم. ما فعالانه این نوع محتواها را تعدیل می‌کنیم و هنگامی‌که پیدا کنیم، آن‌ها را حذف کرده و اقدامات لازم را انجام می‌دهیم.
ماکرون، علاوه بر اسنپ‌چت، شبکه‌های اجتماعی دیگر نظیر تیک‌تاک و دیگر پلتفرم‌ها را هم متهم کرده که باعث تحریک و ناآرامی شده‌اند. نشریه فرانسوی Le Point در گزارشی در مورد اعتراضات فرانسه با تشبیه معترضان به جوکرها نوشته است که دولت مکرون در شش روز گذشته به‌جای پرداختن به شیوه‌های اقناعی، با برخوردهای تحکم‌آمیز و همراه با خشونت، خود، تبدیل به عاملی دیگر برای چالش‌های بیشتر شده است. رئیس دولت فرانسه در چند روز اخیر با گسیل 45 هزار نیروی پلیس به خیابان‌ها متوسل به خشونت شد، پس‌ازآن از اثرات مخرب شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای سخن گفت و حکم به فیلترینگ برخی شبکه‌ها داد و درنهایت دیروز نیز والدین نوجوانان را مقصر بروز این بحران قلمداد کرد، او راه سخن گفتن با جوکرها را نمی‌داند! شهروندان هرروز صبح به این می‌اندیشند که پایان این بحران چه خواهد بود؟ اریک زمور، رهبر حزب راست‌گرای «تسخیر مجدد» در پاسخ به سؤال رویارویی‌های پلیس و دولت با مردم را «جنگ داخلی» دانست!
نسل NEET در تهران با نسل Z در پاریس چه تفاوتی باهم دارند؟
شبکه تروریستی اینترنشنال که با اندکی ملاحظه‌کاری‌های خاص اعتراضات فرانسه را پوشش می‌دهد درباره این روزهای پاریس می‌گوید: نائل با یک مرسدس بنز قلابی دستگیرشده است، پلیس او را نگه داشت که کنترلش کند، بدون گواهینامه و بیمه بوده و 12 بار سابقه دستگیری داشته است. چهار بار سابقه داشته که به حرف پلیس گوش نداده است. چندین بار برای خریدوفروش اموال دزدی دستگیرشده است. سه روز قبل از اینکه این مساله پیش بیاید بازداشت شده بود...
بی‌بی‌سی فارسی نیز بدون آنکه به تهدیدات مکرون علیه والدین فرانسوی بپردازد تنها به توصیف میدانی از غلبه پلیس بر شورشیان پرداخته است؛ در حالی این اتفاق عجیب توسط رسانه‌های فارسی‌زبان اروپایی مخابره شده است که نزدیک به یک سال قبل و با شروع چند سری آشوب‌های محله محور در تهران و برخی از شهرها ماشین خبرپراکنی به‌صورت شبانه‌روزی مشغول تولید اخباری بود که اغتشاشات را جهت‌دهی انقلابی می‌کرد.
البته این تنها تفاوت شورش پاریس با تهران نیست! درحالی‌که مقامات فرانسوی خشونت تمام‌عیار پلیس را قانون نامیده و برای خانواده‌های پاریسی خط‌ونشان می‌کشند، در ایران مدل مواجهه با عوامل آشوب بسیار متفاوت از شیوه فرانسوی بوده است.
درحالی‌که مکرون روی برخورد سلبی با شورشیان «نسل Z فرانسوی» تأکید اساسی دارد در آن‌سو «نسل نیت ایرانی» باوجود بازی در طراحی ویژه دشمن علاوه بر آنکه از رأفت اسلامی برخورد شده و عفو خورده است؛ دغدغه‌های رهبر انقلاب در دیدار با کارگران درباره این نسل سرگردان بخشی از تفاوت‌های اساسی رفتاری در این ماجراست.
رهبر انقلاب با اشاره به تلاش بیشتر مسئولین کشور برای کارآفرینی فرمودند:
اینکه یک دسته جوان‌هایی هستند که نه دنبال تحصیل‌اند، نه دنبال کارند؛ واقعاً باید صاحب‌نظران سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بنشینند برای این‌یک فکری بکنند، به دولت کمک کنند؛ به دولت کمک کنند، بشود یک فکری کرد برای این‌ها. از این قبیل هم متأسّفانِه در داخل کشور داریم؛ جوان‌هایی که کار ندارند، دنبال کار هم نیستند؛ تحصیل نمی‌کنند، دنبال تحصیل هم نیستند. ما تعداد قابل توجّهی جوانِ این‌جوری داریم؛ این هم جوان است، این هم سرمایه است، نبایستی از دست برود...
کلام الهی و هدایت‌کننده رهبر انقلاب در توجه ویژه به نسل نت به‌عنوان سرمایه اجتماعی برای سیاست‌گذاری کلان کشور بخشی از تفاوت نگاه فرهنگ اسلامی و غربی است، در حالی‌که در تهران تلاش‌ها بر آن است که با همین نسل پویا به سراغ دشمن برویم، در پاریس نسل زد به دلیل شدت بالای خشونت‌ها به سمت رادیکالیسم بیشتر سوق پیداکرده است!