عصر ایران - احتمالا تا به حال نمایش های هیپنوتیزم افراد را دیده اید. هیپنوتیزم در انسان ها به عنوان شرایطی شامل توجه متمرکز، کاهش آگاهی محیطی و ظرفیت افزایش یافته برای پاسخ به پیشنهاد تعریف می شود.
اما آیا می دانستید که می توانید مرغ ها را هم هیپنوتیزم کنید؟ البته قرار نیست برای این کار از یک ساعت جیبی که در هوا نوسان می کند و زمزمه آرام چشمهایت در حال سنگین شدن است و احساس خواب آلودگی می کنید، استفاده شود.
یکی از روش هایی که می توان برای هیپنوتیزم کردن مرغ یا خروس استفاده کرد، نگه داشتن سر حیوان نزدیک به زمین و کشیدن یک خط صاف در مقابل آن است. شاید عجیب به نظر برسد اما با انجام این کار مرغ انگار وارد دنیای دیگری می شود. البته برای تعریف این شرایط از واژه هیپنوتیزم استفاده نمی شود و در واقع پرنده "مرده نمایی" یا "بی حرکتی تونیک" (Tonic immobility) را تجربه می کند.
بی حرکتی تونیک یا مرده نمایی در مرغ
هنگامی که یک حیوان با تهدیدی مواجه می شود، بدن آن به سرعت و به صورت ناخودآگاه برای محافظت در برابر خطر واکنش نشان می دهد. حیوان در ابتدا بی حرکت خواهد شد، حتی اگر این شرایط برای کسری از ثانیه طول بکشد، تا وضعیت را ارزیابی کند. به طور معمول، اقدام بعدی جنگ یا گریز است، اما یک احتمال سوم نیز وجود دارد.
حیوان ممکن است خود را به مردن بزند. این رفتار که به نام تاناتوز (Thanatosis) نیز شناخته می شود، یک اقدام ضد شکار است که توسط برخی حیوانات از جمله صاریغ ها، عنکبوت ها، مارها و البته مرغ ها استفاده می شود.
تاناتوز نوعی مرده نمایی است. این یک وضعیت فلج غیر ارادی اما برگشت پذیر است که به واسطه محدودیت فیزیکی ایجاد می شود. حیوان ممکن است دچار اختلال حرکتی به نظر برسد، در شرایطی که بین چند ثانیه تا نیم ساعت آرام و هوشیار باقی می ماند. زمانی که یک حیوان با خطر مواجه شده و دیگر اقدامات دفاعی امکان پذیر نیستند، مرده نمایی آخرین گزینه در یک سری از راهبردهای ضد شکارچی به نظر می رسد. دانشمندان بر این باورند که بدن زمانی که دویدن یا مقاومت موجب افزایش خطر درد یا آسیب می شود، وارد وضعیت مرده نمایی می شود.
این که پرندگانی مانند مرغ ها از دست ما فرار می کنند دلیل ساده ای دارد زیرا برای آنها شبیه به شکارچیانی بزرگ به نظر می رسیم. مرده نمایی یک واکنش مبتنی بر ترس است. به بیان دیگر، مرغ متقاعد شده است که می میرد و بر همین اساس بی حرکت می شود.
البته مرغ ها در مرده نمایی به اندازه حیواناتی مانند صاریغ ها خوب عمل نمی کنند. ثبت این شرایط در مرغ ها برای نخستین بار به سال 1646 باز می گردد که در کتاب "Ars Magna Lucis et Umbrae" به قلم پژوهشگر آلمانی آتاناسیوس کرچر (Athanasius Kircher) به آن اشاره شده است.
برای این که مرغ از این وضعیت خارج شود، کف زدن یا هل دادن آرام حیوان کفایت می کند. به هر ترتیب این کار نوعی حیوان آزاری است که با نام هیپنوتیزم وایرال شده و نباید به هیچ عنوان برای تفریح حیوان را در این وضعیت قرار داد.
