تحریم‏‏‏‏‌شکنی نفت ایران

اعتراف آمریکا به ناکارآمدی تحریم‌ها

لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه آمریکا، در ماه مه سال‌جاری اعلام کرد تحریم‌های یک‌‌‌‌‌جانبه اعمال‌‌‌‌‌شده علیه ایران بی‌‌‌‌‌اثر بوده‌است. به گفته تحلیلگران حوزه انرژی به نقل از بلومبرگ، صادرات نفت ایران پس از اعمال دوباره تحریم‌ها علیه این کشور هرگز به این اندازه بالا نبوده‌است. هرچند نباید از نظر دور داشت که انتشار چنین آمار و ارقامی از سوی ایالات‌‌‌‌‌‌متحده ممکن است به دلایلی که هم‌‌‌‌‌اکنون روشن نیست، با چاشنی بزرگنمایی همراه باشد.

تولید نفت ایران از نگاه آمار

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران درمیان اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، بالاترین افزایش تولید نفت را داشته‌است، درحالی‌که دیگر اعضا شاهد تثبیت یا حتی کاهش سطح تولید خود بوده‌‌‌‌‌اند.  در همین حال، دبیرخانه اوپک در تازه‌‌‌‌‌ترین گزارش ماهانه خود به نقل از منابع ثانویه اعلام کرد تولید نفت‌خام ایران در ژوئیه به 2‌میلیون و 754‌هزار بشکه در روز رسیده است که در مقایسه با ثبت رقم روزانه 2‌میلیون و 679‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در ماه مه، افزایش روزانه 56‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای را نشان می‌دهد. گزارش‌های سه ماه اخیر دبیرخانه اوپک به نقل از منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت‌خام ایران در آوریل، مه و ژوئن سال‌جاری میلادی روندی افزایشی را طی کرده است، به‌‌‌‌‌طوری که ایران از ماه مه امسال توانسته است جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت در اوپک را که برای سال‌ها از آن دور شده بود، دوباره به‌‌‌‌‌دست آورده و تثبیت کند.

راهبرد بازیابی بازارنفت ایران

روند رشد تولید و صادرات نفت ایران در سال‌1401 هم تداوم داشت و در همین زمینه جواد اوجی، وزیر نفت با تایید افزایش صادرات نفت ایران پیش از این گفته بود در سال‌1401، 190‌میلیون بشکه نفت بیشتر از سال‌1399 و 83‌میلیون بشکه بیشتر از سال‌1400 صادر شد و پیش‌بینی می‌شود امسال رکوردی تازه در صادرات نفت ثبت شود. اوجی به‌‌‌‌‌تازگی در هشتمین سمینار بین‌المللی اوپک در وین با اشاره به ظرفیت تولید روزانه 3‌میلیون و 800‌هزار بشکه نفت‌خام و میعانات گازی و بیش از یک‌میلیارد مترمکعب گاز غنی (ترش) در ایران گفته بود: با توجه به‌وجود ظرفیت بالا در تولید نفت و گاز، دولت سیزدهم برنامه‌‌‌‌‌ریزی مدونی برای افزایش توان تولید درنظر گرفته‌است.

به صفر رساندن ذخایر گازی شناور

اوجی همچنین پیش‌‌‌‌‌تر درباره به صفر رسیدن میعانات گازی شناور در سواحل نیز یادآور شده بود: در شهریور1400،  میزان 87‌میلیون بشکه میعانات گازی شناور روی آب از چالش‌های مهم و پاشنه‌آشیل دولت بود و مشتری‌‌‌‌‌یابی برای این میعانات گازی که تغییر رنگ هم داده بودند، کاری بسیار سخت بود تا جایی‌که همه مخازن در خشکی و دریا پر شده بود. وزیر نفت گفته بود: با تولید روزانه نزدیک به 800‌هزار بشکه میعانات گازی و با‌ همت دولت سیزدهم ‌اکنون نه‌‌‌‌‌تنها میعانات تولیدشده، فروخته شده‌است و بشکه‌‌‌‌‌ای به ذخیره‌‌‌‌‌سازی‌‌‌‌‌های روی آب اضافه نمی‌شود، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیره‌‌‌‌‌شده هم با وجود سختگیرانه‌‌‌‌‌ترین تحریم‌ها، فروخته و میعانات گازی روی آب صفر شده‌است.

افزایش صادرات نفت

 محسن خجسته‌‌‌‌‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، چندی پیش با اشاره به افزایش خیره‌‌‌‌‌کننده صادرات نفت در دولت سیزدهم در مقایسه با دولت گذشته گفت: مجموعه صنعت نفت در دولت سیزدهم با درایت وزیر نفت و به‌‌‌‌‌کارگیری دیپلماسی موفق انرژی، توانست صادرات نفت را به مقدار قابل‌‌‌‌‌توجهی افزایش دهد. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه تولید روزانه نفت‌خام ایران در آغاز به‌‌‌‌‌کار دولت سیزدهم حدود 2‌میلیون و 200‌هزار بشکه بود و امروز به 3‌میلیون و 100‌هزار بشکه در روز رسیده است، تصریح کرده بود: تولید نفت سنتزی (مخلوطی از میعانات گازی و نفت سنگین ایران) از عوامل مهم در افزایش صادرات و مشتریان تازه است و در 20ماه اخیر یک‌میلیون بشکه به تولید و صادرات نفت کشور افزوده‌‌‌‌‌ایم.

با بررسی داده‌های هفتادودومین نسخه گزارش «بررسی آماری انرژی جهان» که به بررسی عملکرد صنعت انرژی جهان در سال‌2022 میلادی می‌پردازد، متوسط تولید روزانه نفت‌خام و میعانات گازی ایران در سال‌2022 میلادی 3‌میلیون و 313‌هزار بشکه ثبت شده‌است، درحالی‌که این رقم نسبت به سال‌2021 میلادی 1/  4‌درصد (روزانه 129‌هزار بشکه) افزایش نشان می‌دهد. میانگین تولید نفت‌خام و میعانات گازی ایران در سال‌2021 میلادی 3‌میلیون و 184‌هزار بشکه در روز ثبت‌شده بود.گفتنی است اداره اطلاعات انرژی آمریکا وابسته به وزارت انرژی این کشور نیز در تازه‌‌‌‌‌ترین گزارش خود از مجموعه گزارش‌های چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی در جهان، از افزایش 240‌هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت ایران تنها در طول نیمه نخست سال‌جاری میلادی خبر داده‌است.

تسنیم می‌نویسد: بر اساس این گزارش در سال‌2023 تولید نفت ایران به‌طور پیوسته روندی صعودی را طی کرده و از 55/  2‌میلیون بشکه در روز در ژانویه به 6/  2‌میلیون بشکه در روز در فوریه، 65/  2‌میلیون بشکه در روز در مارس، 68/  2‌میلیون بشکه در روز در آوریل، 75/  2‌میلیون بشکه در روز در ماه مه و 78/  2‌میلیون بشکه در روز در ژوئن افزایش یافته‌است.  بر اساس این گزارش، ایران با این افزایش تولید توانسته است با کنار زدن کویت در جایگاه چهارمین تولیدکننده بزرگ اوپک قرار گیرد و فاصله خود با امارات به‌عنوان سومین تولیدکننده بزرگ اوپک را به حداقل برساند. نباید از نظر دور داشت که احتمال می‌رود ایران در زمینه صادرات نفت، از نفت وارداتی از سایر کشورها نیز استفاده کند مانند نفت عراق که در صورت تهاتر با گاز ایران و در صورت صادرات مجدد، ذیل فهرست آمار صادراتی ایران قرار خواهد گرفت.

واکنش آمریکا به رشد صادرات نفت ایران

روند صعودی تولید نفت ایران به‌رغم خواست مقامات آمریکایی و با وجود حفظ تحریم‌های غیرقانونی این کشور علیه ایران محقق شده‌است. در جدیدترین تلاش‌های ضد‌ایرانی مقامات آمریکایی علیه ایران، یک گروه از سناتورهای جمهوری‌خواه با ابراز نگرانی از تداوم فروش نفت ایران به‌رغم تحریم‌های ایالات‌متحده از دولت جو بایدن خواستند کار بیشتری برای توقف صادرات انرژی ایران به‌ویژه به چین انجام دهد.

این 8‌تن از سناتورهای آمریکایی در نامه‌‌‌‌‌ای به آنتونی بلینکن وزیرخارجه و جنت یلن وزیر خزانه‌داری دولت آمریکا خواستند تحریم‌های بیشتری علیه اشخاص و نهادهای چینی که در تجارت نفت و پتروشیمی ایران دخیل هستند، اعمال کند. آمریکا با خروج از برجام و تحریم صنعت نفت ایران به‌دنبال به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود اما نه‌تنها صادرات نفت ایران به صفر نرسید‌بلکه با روی کار آمدن دولت سیزدهم، شاهد رشد و احیای تولید و صادرات نفت ایران بوده‌ایم.