۳ دلیل فرار کشورها از دلار آمریکا

نشریه آمریکایی" بیزنس اینسایدر" در گزارشی دلیل فرار کشورهای مختلف دنیا از دلار آمریکا را تشریح کرده است.

به گزارش عصرایران و به نقل از این گزارش: دلار از زمان جنگ جهانی دوم، ارز ذخیره جهان بوده است، اما ترکیبی از دلایل سیاسی و اقتصادی به آرامی در حال فرسایش تدریجی و از بین بردن برتری دلار آمریکاست. 

به گفته صندوق بین‌المللی پول، نزدیک به 60 درصد ذخایر بین‌المللی در دارایی‌های دلاری نگهداری می‌شود. دلارهمچنین پرکاربردترین ارز برای تجارت جهانی است.

اما اکنون تحریم‌های غرب علیه روسیه در ارتباط با تهاجم این کشور به اوکراین، دیگر کشورها را نسبت به پیامدهای احتمالی عبور از واشنگتن نگران کرده است.

برخی مانند برزیل، آرژانتین، بنگلادش و هند، ارزها و دارایی‌های پشتیبان - مانند یوان چین و بیت کوین - را برای تجارت و پرداخت جمع‌آوری می‌کنند.

در حالی که محیط ژئوپلیتیک کنونی جهان، کشورها را به جستجوی ارزهای جایگزین تشویق می کند، اما بحث دلارزدایی از اقتصاد بین الملل، موضوعی تازه ای نیست ومدت هاست که نسبت به تسلط بیش از حد دلار در تجارت و امور مالی جهانی نگرانی وجود دارد.

بحث دلارزدایی حداقل از دهه 1970 هر چند سال یک بار به صورت موجی مطرح شده است.

3 دلیل دیگر وجود دارد که کشورهای سراسر جهان را تشویق کرده تا برنامه‌هایی را برای دور شدن از دنیای تحت سلطه دلار ترتیب دهند.

1- سیاست پولی ایالات متحده تاثیر زیادی بر سایر نقاط جهان دارد

ایالات متحده صادر کننده ارز ذخیره جهان است؛ همچنین این کشور ارز غالب در تجارت بین المللی و سیستم های پرداخت را هم تامین می کند.

پیامد این وضعیت بنا به گزارش اندیشکده مرکز ویلسون در ماه می امسال : قدرت و سلطه بی حد و حصر آمریکا بر اقتصاد جهانی و ارزش گذاری بیش از حد و کاذب روی دلار است. 

این موقعیت بی بدیل، چیزی را برای ایالات متحده به ارمغان آورد که والری ژیسکاردستن، رئیس جمهوری فرانسه از سال 1974 تا 1981 آن را "امتیاز گزاف" نامید. 

یکی از جنبه های این مزیت و امتیاز این است که آمریکا هیچ گاه دچار بحران اقتصادی ناشی از بدهی نخواهد شد مادامی که به سادگی می تواند پول بیشتری خلق کند.

همچنین این سلطه دلاری به این معنی است که کشورهای جهان باید سیاست های اقتصادی و پولی ایالات متحده را از نزدیک دنبال کنند تا خود را از تاثیرات سوء سیاست های پولی آمریکا در امان نگه دارند. 

برخی کشورها، از جمله هند، گفته‌اند که از سیاست‌های پولی ایالات متحده که آنها را گروگان نگه می‌دارد خسته شده‌اند - تا جایی که می‌گویند ایالات متحده صادرکننده غیرمسئول ارز ذخیره جهان بوده است.

یک گروه کاری در بانک مرکزی هند اکنون در حال تلاش برای استفاده از روپیه هند برای تجارت است - موضعی که با دیدگاه نارندرا مودی نخست وزیر هند مطابقت دارد.

2- دلار قوی برای اقتصادهای نوظهور بسیار گران می شود

افزایش ارزش دلار در برابر اکثر ارزها در سراسر جهان، واردات را برای اقتصادهای نوظهور گران تر می کند.

در آرژانتین، فشار سیاسی و کاهش صادرات منجر به کاهش ذخایر دلار آمریکا و فشار بر "پزو" (واحد پول آرژانتین) شده که به نوبه خود باعث افزایش تورم شده است.

به گزارش رویترز، وزیر اقتصاد این کشور روز چهارشنبه گفت که این امر باعث شده آرژانتین شروع به پرداخت برای واردات چینی با استفاده از یوان به جای دلار آمریکا کند.

اقتصاددانان موسسه "آلیانز" یک شرکت خدمات مالی بین‌المللی، در گزارشی در 29 ژوئن نوشتند: " قدرتمندتر شدن دلار آمریکا نقش آن را به عنوان ارز ذخیره ضعیف می‌کند اگر دسترسی به دلار گران‌تر شود، وام‌گیرندگان به دنبال گزینه‌های جایگزین خواهند بود."

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل نیز یکی از سرسخت‌ترین حامیان راه‌اندازی ارزهای جایگزین تسویه تجاری بوده است، تا جایی که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی (اعضای بریکس) از دلار آمریکا دور شوند.

3- تجارت جهانی و تقاضای نفت در حال تنوع است - دلار نفت را در معرض خطر قرار می دهد

یکی از دلایل کلیدی تبدیل شدن دلار آمریکا به ارز ذخیره جهانی این است که کشورهای عربی نفت خیز خلیج فارس از دلار آمریکا برای تجارت نفت استفاده می کردند.

این توافق در سال 1945 زمانی که کشور غول نفتی عربستان سعودی و ایالات متحده به توافقی تاریخی دست یافتند، و قرار شد عربستان سعودی تنها به دلار آمریکا نفت خود را بفروشد.

در مقابل، عربستان سعودی متعهد شد ذخایر مازاد دلار را مجددا در خزانه‌ها و شرکت‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند. در قالب این توافق، آمریکا مسئولیت تامین امنیت عربستان سعودی را تضمین کرد. 

اما دهه ها بعد با ظهور صنعت نفت "شیل"، ایالات متحده در تامین نفت خود مستقل شد و خود تبدیل به یک صادر کننده نفت و گاز و رقیب کشورهای نفت خیز در بازار جهانی شد. 

اقتصاددانان موسسه آلیانز گزارش دادند: " تغییر ساختاری در بازار نفت که توسط انقلاب نفت شیل ایجاد شد، می‌تواند به طور متناقضی به نقش دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی لطمه بزند، زیرا صادرکنندگان نفت که نقش مهمی در پایداری موقعیت دلار دارند، باید خود را به سمت دیگر کشورها و ارزهایشان تغییر دهند."

و البته این تغییر تنها با توجه به عامل نفت نیست.

رابطه بین ایالات متحده و عربستان سعودی در سال های اخیر در مورد چندین موضوع مورد آزمایش قرار گرفته است، مانند زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا شکایت کرد که عربستان سعودی بهای منصفانه ای را برای تامین امنیتش از سوی ایالات متحده نمی پردازد، و زمانی که جو بایدن، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به خاطر قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار روزنامه واشنگتن پست، مورد نکوهش قرار داد.

سارا میلر، سردبیر شرکت اطلاعات انرژی، در نوامبر سال گذشته نوشت: چنین تنش‌هایی، در پس‌زمینه‌ی انقلاب انرژی شیل، این احتمال را افزایش می‌دهد که عربستان سعودی روزی قیمت‌گذاری نفت خود را به دلار آمریکا کنار بگذارد.