دلار در بازی ارزی نمی‌بازد

تورم و توسعه

تضعیف اخیر خبر خوشایندی برای آن بخش از جهان، به‌ویژه کشورهای در حال توسعه است که به تامین مالی به ارزهای خارجی متکی هستند. انتشار اوراق قرضه دلاری در بازارهای نوظهور در سال2022 به کمترین میزان در 11سال گذشته رسید. بازار کشورهای در حال توسعه- کوچک‌ترین و اغلب فقیرترین بازارهای این‌چنینی- در سال گذشته کمتر از 10میلیارد دلار اوراق قرضه دلاری منتشر کردند که درحالی‌که این رقم در سال2021 حدود 30میلیارد دلار بوده است. شوربختانه نمی‌توانیم افت دلار را شروع دوره جدیدی از رونق برای این کشورها بدانیم. برای درک علت این اتفاق، علت افت ارزش دلار را مد نظر قرار دهید. افت اخیر به‌دلیل آمار تورم آمریکا اتفاق اقتاد که در 12ژوئیه منتشر شد، این آمار نشان داد قیمت‌های مصرف‌کننده تنها 3درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در ژوئن افزایش یافته است که هنوز بالاتر از هدف 2درصدی فدرال‌رزرو است؛ اما پایین‌ترین نرخ طی دو سال گذشته و کمتر از انتظارات تحلیلگران است.

سرمایه‌گذاران اکنون به دنبال پاسخ به این سوال هستند که آیا فدرال‌رزرو در آستانه اعلام پیروزی در مبارزه با تورم است یا نه؟ دلیل دیگر تضعیف اخیر ارزش دلار این است که تورم در خارج از آمریکا، به‌ویژه در بریتانیا و منطقه یورو، کندتر کاهش می‌یابد. حتی در کشور ژاپن که تورم پایینی دارد، قیمت‌های مصرف‌کننده در ماه مه 2/ 3درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت که بالاتر از آمار ماه بعد آمریکا بود. بانک‌های مرکزی در چنین کشورهایی ممکن است راه طولانی‌تری را در مبارزه با تورم در پیش داشته باشند. نرخ‌های بالاتر سرمایه‌گذاری را از دارایی‌های دلاری به ارزهای با بازده بالاتر می‌کشاند. سومین دلیل کاهش، رشد متوسط آمریکاست. پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی این کشور در سال جاری به میزان متوسط 3/ 1درصد افزایش یابد.

استفن جن که اکنون از شرکت یوریزیون کاپیتال، یک شرکت مدیریت دارایی است، برای اولین‌بار ایده «لبخند دلاری» را چند دهه پیش مطرح کرد. این تئوری نشان می‌دهد که وقتی آمریکا از جهان جلوتر است، دلار با سرازیر شدن سرمایه‌گذاران برای خرید دلار تقویت می‌شود. اما با این حال حتی زمانی که بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در رکود است، ارز نیز می‌تواند تقویت شود؛ زیرا رکود اقتصادی آمریکا تهدیدی برای ثبات مالی جهانی است. این مساله به‌طور متناقضی به تقاضا برای اوراق قرضه خزانه‌داری امن کشور می‌افزاید. با این حال آقای جن امروز رشد آرام اقتصاد آمریکا را که آن را در میانه لبخند قرار می‌دهد، نشانه ای از ضعف دلار در آینده می‌داند.

جهان دنباله‌رو آمریکا

در این شرایط، به وضوح مشخص است که این نیروهای محرک ادامه پیدا می‌کنند. هر یک می‌تواند ناگهان معکوس شود و باعث تقویت دلار یک‌بار دیگر شود. به‌عنوان مثال، اگر ثابت شود که تورم در آمریکا بیشتر از حد انتظار است و به سرعت کاهش پیدا کند، سیاستگذاران فدرال‌رزرو به وضوح اعلام کرده‌اند که مایلند به افزایش شدید نرخ بهره ادامه دهند. علاوه بر این، با وجود انعطاف‌پذیری قابل توجهی که تاکنون نشان داده، هنوز هم ممکن است اقتصاد آمریکا تحت فشار نرخ‌های بهره بالاتر رشد ضعیفی را تجربه کند. در واقع، ممکن است به نظر برسد که دیگر اقتصادهای ثروتمند به سادگی چند ماه از آمریکا عقب هستند. مقامات فدرال‌رزرو از اوایل دهه1980 نرخ‌ها را با سریع‌ترین سرعت افزایش داده‌اند. اقتصاددانان ضد تورم استدلال می‌کنند که برای فرونشاندن تورم، فدرال‌رزرو باید نرخ بهره را بیش از پیش افزایش دهد؛ حتی اگر این امر پیامد قطعی افزایش بیکاری را با خود داشته باشد و احتمالا باعث ایجاد رکود نیز بشود.

اقتصاددانانی که اولویت خود را رشد اقتصادی می‌دانند اما با این مساله مخالفند؛ آنها معتقدند فدرال رزرو تا اینجا نیز بیش از حد پیش رفته است و آسیب اقتصادی بیشتر غیرضروری است. احتمال سوم اما اینکه فدرال‌رزرو همین الان کارها را درست پیش می‌برد و رشد اقتصاد اگرچه کند می‌شود، اما تورم بدون رکود کاهش می‌یابد. قیمت‌های آمریکا در سال2021 با سرعت بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان افزایش یافت و فدرال‌رزرو در سال آینده زودتر از بسیاری از بانک‌های مرکزی شروع به افزایش نرخ بهره کرد. آخرین آمار تورم بریتانیا که در 19ژوئن منتشر شد، نشان داد که قیمت‌ها در ژوئن 9/ 7درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است که کمتر از 2/ 8درصد پیش‌بینی شده بود. چه یک سرمایه‌گذار معتقد باشد که افزایش تورم ناشی از انفجار گذرای عوامل طرف عرضه باشد، چه نتیجه گرانی پولی و مالی آنها این تصور را خواهند داشت که احتمال خوبی وجود دارد که تورم در جاهای دیگر روند نزولی آمریکا را دنبال کند.

درصورتی که این اتفاق بیفتد، سیاست پولی در آمریکا و سایر نقاط جهان با گذشت زمان شبیه‌تر خواهد بود. وضعیت جهانی به استثنای سال‌های اخیر نیز مشابه شرایط دوران افزایش شدید دلار در اواخر سال2014 و در سراسر سال2015 به نظر می‌رسد. اکنون، مانند آن زمان، اقتصاد آمریکا قوی‌تر از رقبای خود است و سهام آمریکا بیشتر از سایر نقاط مورد علاقه سرمایه‌گذاران است. با وجود این دو ستون قدرت، تصور یک دلار به‌طور قابل توجهی ضعیف‌تر بسیار دشوار است.