عصر ایران - آی بی ام 305 راماک (IBM 305 RAMAC) نخستین سامانه کامپیوتری تجاری بود که از یک هارد دیسک با هد متحرک (فضای ذخیره سازی دیسک مغناطیسی) بهره می برد. این سامانه در 14 سپتامبر 1956 به طور عمومی معرفی شد. پیش از این، واحدهای آزمایشی در نیروی دریایی آمریکا و شرکت های خصوصی نصب شده بودند.
راماک (RAMAC) مخفف "روش دسترسی تصادفی حسابداری و کنترل" (Random Access Method of Accounting and Control) بود. طراحی این دستگاه با توجه به نیاز به حسابداری بی درنگ در تجارت انجام شده بود. این سامانه به کسب و کارها اجازه می داد تا تراکنش ها را در لحظه وقوع ثبت کنند.
آی بی ام 305 راماک برای جایگزینی با سامانه های مبتنی بر کارت پانچ و نوارهای مغناطیسی در سامانه های حسابداری و برنامه های کنترل موجودی طراحی شده بود.
تاریخچه آی بی ام 305 راماک
نخستین دستگاه آی بی ام 305 راماک مورد استفاده در صنعت خودروی آمریکا در بخش موپار (MOPAR) شرکت کرایسلر در سال 1957 نصب شد. این جایگزین دستگاه بزرگی شد که بخشی از سامانه کنترل موجودی قطعات و پردازش سفارشات موپار محسوب می شد.
طی بازی های المپیک زمستانی 1960 در اسکوآ ولی (آمریکا)، آی بی ام نخستین سامانه های پردازش داده الکترونیکی را برای بازی ها ارائه کرد. این سامانه دارای یک کامپیوتر آی بی ام 305 راماک، مجموعه داده کارت پانچ و یک مرکز چاپ مرکزی بود.
بیش از یک هزار سامانه آی بی ام 305 راماک ساخته شد و تولید این دستگاه در سال 1961 متوقف شد. سامانه کامپیوتری 305 راماک در سال 1962 و پس از معرفی واحد ذخیره سازی آی بی ام 1405 برای دستگاه آی بی ام 1401 منسوخ شد. 305 راماک در سال 1969 به طور کامل از رده خارج شد.
بررسی کوتاه آی بی ام 305 راماک
جدا از بخش ذخیره سازی که به نام هارد دیسک 350 شناخته می شد، دیگر اجزا سامانه آی بی ام 305 راماک شامل یک کارت پانچ، واحد پردازش مرکزی، واحد منبع تغذیه، کنسول اپراتور/واحد کارت خوان و یک چاپگر می شد. همچنین یک بخش استعلام دستی وجود داشت که امکان دسترسی مستقیم به سوابق ذخیره شده را فراهم می کرد.
بخش ذخیره سازی اطلاعات این سامانه دارای پنجاه دیسک با قطر 610 میلیمتر بود. دو بازوی دسترسی مستقل برای انتخاب دیسک قابلیت حرکت به سمت بالا و پایین و جلو و عقب را داشتند. میانگین زمان برای یافتن یک داده حدود 600 میلی ثانیه بود.
سامانه کامپیوتری آی بی ام 305 راماک در اتاقی به ابعاد حدود 9 متر در 15 متر قابل استفاده بود. واحد ذخیره سازی این سامانه حدود 1.5 متر مربع بود.
305 راماک یکی از آخرین سامانه های کامپیوتری لامپ خلاء بود که توسط آی بی ام تولید شد. وزن آن بیش از یک تن بود. فضای ذخیره سازی این دستگاه معادل 3.75 مگابایت و در برخی مدل ها 5 مگابایت بود. هزینه اجاره ماهانه این سامانه کامپیوتری 3200 دلار در ماه بود. ارزش هر واحد 50 هزار دلار یا 11364 دلار برای هر مگابایت تخمین زده شد.
