عصر ایران - مادر طبیعت به روش های مرموزی کار می کند. چگونگی انطباق حیوانات با محیط خود به واقع دیدنی است. به عنوان نمونه، زرافه ها دارای گردن های بسیار بلندی هستند که به آنها در رسیدن به برگ های درختان مرتفع کمک می کند یا شترها دارای مژه های بلند برای محافظت از چشم های خود در برابر شرایط سخت بیابان هستند...
اما همه انطباق ها منطقی نبوده و برخی آنقدر عجیب هستند که همانند یک نقص به نظر می رسند!
یکی از عجیب ترین موارد در این زمینه به نام "مارپیچ مرگ مورچه" (Ant death spiral) یا "آسیاب مورچه" (Ant mill) شناخته می شود. این زمانی رخ می دهد که مورچه های ارتشی در مسیر فِرومونی گم می شوند. این رویداد یک اتفاق طبیعی عجیب است.
"کورکورانه چیزی را دنبال کنید تا بهای آن را بپردازید."
این ضرب المثل به خوبی با شرایط مارپیچ مرگ مورچه همخوانی دارد. این حشرات کوچک به دلیل پیروی از غریزه خود ممکن است در نهایت با از دست دادن جانشان بهای آن را بپردازند.
مارپیچ مرگ مورچه چیست؟
مارپیچ مرگ مورچه یک پدیده طبیعی عجیب است که در آن یک کلنی از مورچه ها با دنبال کردن تا سر حد مرگ یکدیگر در یک دایره بی پایان خودکشی می کنند. مورچه های ارتشی (Army Ants) نابینا هستند، از این رو، از فِرومون های یک مورچه رهبر پیروی می کنند. اگر این مورچه از مسیر خارج شود یا در نهایت آرایش را بشکند، مورچه ها ممکن است در یک مارپیچ مرگ بی پایان گرفتار شوند.
چرا مارپیچ مرگ مورچه رخ می دهد؟
مورچه های ارتشی به صورت گروهی بسیار خوب کار می کنند. در حقیقت، یک مورچه به تنهایی نمی تواند زنده بماند، اما در یک تلاش جمعی، مورچه ها کل کلنی را تغذیه کرده و می توانند سامانه های تونلی پیچیده بسازند.
مورچه های ارتشی نابینا هستند، اما می توانند با دنبال کردن بوی یکدیگر غذا پیدا کرده و آزادانه حرکت کنند. توانایی آنها در همکاری و دنبال کردن یکدیگر به روشی تقریبا رباتیک به لطف فِرومون هایی است که مورچه ها تولید می کنند تا مورچه های دیگر را به دنبال خود جذب کنند.
این فِرومون ها تقریبا یک جامعه "ذهن جمعی" ایجاد می کنند. مورچه ها کورکورانه یکدیگر را دنبال می کنند تا برای تغذیه ملکه و کلنی غذا پیدا کنند.
اگر مورچه رهبر با یک مانع یا شکارچی مواجه شود، باید دور زده یا مسیر دیگری پیدا کند. گاهی اوقات این تغییر مسیر موجب گیج شدن مورچه های دیگر می شود و آنها به شکلی دیوانه وار در یک مسیر دایره ای مشغول دنبال کردن بوی یکدیگر می شوند. مورچه رهبر سپس بوی مورچه دیگری را دنبال کرده و کل کلنی گرفتار یک مارپیچ بی پایان خواهند شد.
مارپیچ مرگ در کدام نوع از مورچه ها دیده می شود؟
چندین گونه از مورچه های ارتشی در سراسر آمریکا شمالی و جنوبی وجود دارند، اما همه آنها حداقل در یک چیز مشترک هستند: "مارپیچ مرگ".
مورچه های ارتشی یا Labidus praedator به طور کامل نابینا هستند و مانند بیشتر مورچه های دیگر به طور دائم در تپه های مورچه ای زندگی نمی کنند. در عوض، مورچه های ارتشی همواره در حال حرکت هستند و گروه های بزرگ از آنها با دنبال کردن مورچه رهبر به دنبال غذا می روند. هر کلنی ممکن است تا یک میلیون مورچه را شامل شود و گروه های بزرگی از هر کلنی به طور همزمان برای جستجوی غذا عازم می شوند.
مارپیچ مرگ مورچه چگونه کشف شد؟
مارپیچ مرگ مورچه در سال 1936 کشف شد، زمانی که دانشمند تئودور کریستین اشنیرلا (Theodore Christian Schneirla) با صدها مورچه روبرو شد که در یک مارپیچ بی انتها دور می زدند. دانشمندان از این رفتار گیج شده بودند. از آن زمان، بسیاری از حشره شناسان و زیست شناسان تکاملی مورچه های ارتشی را مورد مطالعه قرار داده تا درباره این رفتار و ذهنیت گله ای که از فِرومون های قوی آنها ناشی می شود، اطلاعات بیشتری کسب کنند.
دانشمندان هنوز مشخص نکرده اند که چرا این مورچه ها در طول سال ها چنین رفتاری را کنار نگذاشته اند. اما فرضیه کلی این است که جمعیت مورچه های ارتشی وقتی 1000 یا حتی 5000 مورچه را به واسطه مارپیچ مرگ از دست می دهد، تحت تاثیر قرار نمی گیرد. هر کلنی می تواند تا یک میلیون مورچه داشته باشد، از این رو، مارپیچ مرگ بیشتر به عنوان عاملی برای کنترل جمعیت عمل می کند.
