عفونت‌های تنفسی کودکان

به قلم :  شیرین فرساد -  دانشجوی دکتری میکروبیولوژی

 

تحریریه زندگی آنلاین : عفونت‌های تنفسی در کودکان می‌توانند منشا ویروسی، باکتریایی یا قارچی داشته باشند و ممکن است علاوه بر درگیری سیستم تنفس فوقانی، سیستم تنفس تحتانی را نیز دچار مشکل کنند. عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی در حفره بینی، سینوس و گلو ایجاد می‌شوند و شامل سرماخوردگی، سینوزیت، التهاب لوزه، گلودرد و درد حنجره هستند. عفونت دستگاه تنفس تحتانی در مجاری تنفسی و ریه‌ها رخ می‌دهد و شامل برونشیت، برونشیولیت، سل و ذات‌الریه می‌باشد.

بیشتربخوانید:

این علائم نشان میدهد کودک شما کمبود ویتامین دی دارد!

علائم درگیری سیستم تنفس فوقانی

1- آبریزش بینی

2- التهاب لوزه

3- خروسک

4- التهاب سینوس

5- عفونت گوش میانی

6- گلودرد

 علائم درگیری سیستم تنفسی تحتانی

1- برونشیولیت

2- برونشیت

3- پنومونی

 

 نشانه‌هایی از عفونت‌های مکرردستگاه تنفسی

1- عفونت گوش میانی: بیش از سه بار طی 6 ماه

2- عفونت تنفسی زیر 3 سال 8 بار و یا 6 عفونت تنفسی در کودکان بالای 3 سال

3- عفونت غشای بینی 5 بار در یک سال

4- التهاب لوزه بیش از 3 بار در یک سال

5- التهاب گلو بیش از 3 بار طی یک سال

 بیشتربخوانید:

2 نکته در مورد تغذیه مادر و آلرژی‌ غذایی شیرخوار

 

 

 

 

شدت و عوارض عفونت‌های تنفسی

عفونت تنفسی از عوامل ایجاد التهاب ریه و یا بیماری انسداد مزمن ریه بوده و با تولید خلط زیادی در کودک همراه است و منجر به کاهش فعالیت ریه و عفونت تنفسی تحتانی می‌شود. در اکثر موارد پس از نسخه آنتی‌بیوتیکی برای این کودکان، فلور نرمال دستگاه گوارش نامتعادل شده و بیماری‌های دیگر نیز پس از آن ایجاد می‌شود. همچنین درصد ابتلا به بیماری آسم بالاتر رفته و باعث کم‌خوابی، بی‌حوصلگی و افت تحصیلی دانش‌آموز می‌گردد.

 

 ریسک‌فاکتورهای عفونت مکرر تنفسی

1- بچه‌های مهد کودک و بچه‌ها در خانواده‌های پر جمعیت

2- وجود حیوانات خانگی در معرض کودک

3- سوء‌تغذیه کودک

4- وجود اضطراب و استرس

5- داشتن سابقه آلرژی و اگزما

6- عدم تزریق واکسیناسیون منظم

7- سن کودک تا 5 سال

8- پسر بودن

9- عدم استفاده از شیر مادر

10-  مشکلات اقتصادی خانواده

11-  تولد زود هنگام کودک

12-  گرم و مرطوب بودن محیط زندگی

بیشتر بخوانید:

کاهش علائم سرماخوردگی در کودکان

 

 

 

 

 

انواع عفونت‌های ریوی

1- برونشیت: برونشیت عفونت راه هوایی بزرگ نایژه‌ها می‌باشد. عفونت باکتریال به عنوان عفونت ثانویه و پس از عفونت ویروسی ایجاد می‌شود.

2- برونشیولیت: در کودکان زیر 2 سال شایع‌تر بوده و می‌تواند عامل بستری نوزادان زیر 1 سال باشد. این عفونت باعث درگیری برونشیول‌ها و آلوئول‌های کوچک می‌شود. بیشتر کودکان نیاز به بستری شدن ندارند، اما دچار خس‌خس سینه و آسم‌های مکرر می‌شوند.

3- سرماخوردگی: حدود 60 - 80 درصد از غیبت‌های مدرسه‌ای کودکان  به علت ابتلا به سرماخوردگی است.

4- ویروس کرونا

5- انتروویروس‌ها: عامل عفونت تنفسی، التهاب عضله قلب، مننژیت و انسفالیت می‌شوند و این عفونت دارای علائمی مانند تب، آبریزش بینی، بدن درد و بثورات پوستی می‌باشد.

6- کروپ (خروسک): این بیماری توسط ویروس سرماخوردگی و ویروس سن‌سی‌شیال تنفسی ایجاد شده و فرد را دچار آبریزش و سرفه‌های پارسی شکل می‌کند.

7- آنفلوانزا: آنفلوانزاهای فصلی با قطرات آلوده تنفسی مانند عطسه، سرفه و صحبت کردن منتقل می‌شود.

8- سیاه سرفه: عامل ایجاد این بیماری باکتری بوردتلا پرتوسیس بوده که در نهایت باعث تورم راه‌های هوایی در سیستم تنفس فوقانی با سرفه‌های قطاری یا پرتابی می‌شود.

9- سل: این بیماری توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکولوزیس ایجاد شده و کودک را دچار سرفه‌های مزمن، تب، خلط‌های خونی، تورم غدد لنفاوی، از دست رفتن اشتها و کمبود وزن، خستگی و بی‌حالی و عرق شبانه می‌نماید.

 بیشتر بخوانید:

اگر کودک به آنفلوآنزا دچار شد چه باید کرد؟

 

 

 

 

علائم کلی عفونت ریه

1- درد قفسه سینه

2- تب

3- سرفه

4- استفراغ

5- اسهال شیرخواران

6- بی‌قراری

7- بی‌حالی

8- کبودی پوست

9- کم‌اشتهایی

10- تندی نبض

 درمان تب

1- پاشویه

2- بدن‌شویه

3- داروی تب‌بر خوراکی

4- شیاف‌های کاهنده تب

 علائم برونشیت

1- خس‌خس سینه

2- خلط زیاد

3- سرفه‌های مداوم

4- خستگی

5- درد‌های سینه

6- تنگی‌نفس کودک

بیشتر بخوانید:

راهنمای والدین در مورد پیشگیری از آنفلوانزا در کودکان

 

 

 

 

علائم سینوزیت

1- سردرد

2- سوزش گلو و سینه

3- ترشحات شدید بینی

 

 علائم آسم

1- تنگی‌نفس شدید یا تند تند نفس کشیدن کودک

2- کبودی یا رنگ‌پریدگی کودک

3- ناله زدن کودک

4- افت سطح هوشیاری

5- کاهش دفع میزان ادرار

6- ایست تنفسی 15-20 ثانیه‌ای کودک

 

درمان آسم

1- نوشیدن مایعات فراوان

2- دوری از دود سیگار

3- دوری از مواد معطر

4- استفاده از داروی کاهنده تب

5- استفاده از دستگاه بخور سرد

6- بالا نگهداشتن سر کودک نسبت به بدن

7- شستشوی بینی کودک

بیشتر بخوانید:

درمان خانگی سرفه های شبانه کودک

 

 

 

 میکروارگانیسم‌های شایع در ایجاد عفونت مکرر تنفسی

غالبا عفونت تنفسی با عامل ویروسی آغاز شده و منجر به عفونت ثانویه باکتریایی می‌شود. این ویروس‌های عامل عفونت شامل ویروس سن‌سی‌شیال تنفسی، ویروس سرماخوردگی، ویروس آنفلوانزا، ویروس پاراآنفلوانزا و آدنو ویروس‌ها می‌شود. عفونت‌های قارچی شامل پنوموسیستیس جیروسی، هیستوپلاسما کپسولاتوم و آسپرژیلوس می‌شود. عفونت قارچی در افراد دارای ضعف سیستم ایمنی بیشتر موثر است. عوامل باکتریایی شامل استرپتوکوکوس پنومونیه، مایکوپلاسما پنومونیه، هموفیلوس آنفلوانزا و استرپتوکوکوس پایوژنز، کلبسیلا پنومونیه و استافیلوکوکوس اورئوس می‌شود.

 

پیشگیری

1- تغذیه مناسب

2- درمان عفونت‌های تنفسی به طور کامل

3- از تماس کودک با افراد مبتلا به عفونت تنفسی خودداری می‌شود.

4- ممانعت از پوشاندن لباس خیس به کودک

5- خودداری از مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای کورتون‌دار به شکل خودسرانه در منزل

6- پرهیز از غذاهای چرب

7- استفاده از مکمل‌های پروبیوتیکی

مصرف پروبیوتیک‌ها به میزان 30-40 درصد باعث کاهش عفونت‌های تنفسی و جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های گوناگون می‌شود. استفاده از پروبیوتیک‌هایی مانند لاکتوباسیل و بیفیدوباکتریوم باعث کاهش تعداد سرفه شده و زمان سرفه را کم کرده و در کاهش ابتلا به سرماخوردگی موثر بوده و باعث تقویت سیستم ایمنی کودک می‌شود. پروبیوتیک‌ها باعث تنظیم تعادل میکروفلور دستگاه گوارش شده و میزان ابتلا به بیماری‌های آلرژیک کودکان و اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک را کاهش داده و باعث پیشگیری از عفونت‌های ثانویه و کاهش نفخ و یبوست در کودکان می‌شود. پروبیوتیک‌ها باعث مهار اتصال باکتری‌های بیماریزا شده و با باکتری‌های بیماریزا رقابت اتصال دارند. پروبیوتیک‌ها باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شوند.

 

تغذیه کودکان مبتلا به عفونت تنفسی

1- برای کودکان زیر 6 ماه، دفعات شیر مادر بیشتر شود.

2- مخلوطی از حبوبات، غلات، گوشت مرغ و گوشت قرمز در کودکان بالای 6 ماه

3- مصرف غذاهای گرم مانند سوپ

4- دوری از غذاهای آلرژیک و ادویه‌دار