شاید برای شما هم تعجب‌برانگیز باشد؛ ولی نمونه دیگری از ماسوله در غرب ایران نیز وجود دارد. در سفر به کردستان و روستای اورامان یا اورمانات، نمای خانه‌ها به شکل ماسوله در گیلان است. اینجا یکی از روستاهای توابع کردستان به حساب می‌آید که آب‌وهوای بسیار خنکی دارد و یکی از بهترین مقصدها برای سفر در فصل تابستان است. در این مطلب همراه ما باشید تا هر آنچه که باید درباره روستای اورامانات و معماری شگفت‌انگیز این منطقه بدانید را توضیح دهیم.
روستای اورامانات را بیش‌تر بشناسید!
اورامان در اصطلاح میان مردم محلی به نام‌های اورامان تخت، هورامان تخت و هه ورامان نیز مشهور است که جایگاه خورشید معنی می‌دهد. در بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان، روستایی به نام اورامانات وجود دارد که منطقه‌ای مشترک میان ایران و عراق است. مناطقی مانند پارک جنگلی ششدار ایلام و روستای اورامانات، بهترین منطقه برای فرار از شلوغی شهر هستند.
روستای اورامانات در دل کوه‌های زاگرس قرار گرفته و معماری شگفت‌انگیزی دارد که در هر فصل از سال، گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. خانه‌ها در این روستا به‌گونه‌ای ساخته شدند که حیاط یک خانه، پشت‌بام خانه دیگری است. مردم در این منطقه با زبان اورامی صحبت می‌کنند. این روستا از شمال به کردستان، از جنوب به جوانرود و از غرب به عراق محدود می‌شود و تقریبا در فاصله 65 کیلومتری از مریوان قرار دارد.
بناهای روستای اورامانات و معماری آن
همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم، بعضی افراد روستای اورامانات را به‌عنوان اورامانات تخت می‌شناسند. در صورتی که این روستا اصلا تخت نیست؛ بلکه در دل کوه‌های زاگرس و منطقه‌ای ناهموار قرار دارد. خانه‌های اورامانات نیز مطابق شیب کوه به‌صورت پلکانی ساخته شدند. از ساخت بعضی خانه‌های این روستا حدود 900 سال می‌گذرد؛ ولی هیچ آسیبی به آن‌ها وارد نشده است.
در ساخت و ساز این خانه‌ها از سنگ استفاده شده و آن‌ها را به‌صورت خشکه چین ساختند. یعنی در ساخت خانه‌های اورامانات از ملات استفاده نمی‌شود. آنچه که نمای این خانه‌ها را زیباتر نشان می‌دهد، پنجره‌های آبی، گل و گلدان و سقف‌های چوبی است. طبقه همکف این خانه‌ها به‌عنوان انبار یا محلی برای نگهداری گله مورد استفاده قرار می‌گیرد و طبقه بالایی همکف، فضای مسکونی و اصلی خانه‌ها است که بخش‌های مختلفی هم دارند. علت اصلی این موضوع مربوط به اهمیت دام‌ها و سرمای هوا به‌خصوص در فصل زمستان است.
بیش‌تر خانه‌ها در این روستا به‌صورت دو طبقه‌ای ساخته شدند و شغل سرپرست خانواده بر نوع ساخت خانه و فضای آن تاثیر می‌گذارد. برای مثال خانه شخص باغ‌دار، کشاورز و دامدار تا حدودی با یکدیگر تفاوت دارند. معماری و ساخت این خانه‌ها به‌گونه‌ای است که در کنار چشمه‌های پر آب قرار گرفتند و به دلیل پلکانی بودن و شیب‌دار بودن، خانه‌ها رو به آفتاب جنوب ساخته شدند تا گرمای بیش‌تری جذب کنند.
سنگ و چوب، اصلی‌ترین مصالح ساختمانی بناهای این روستا هستند. برای ساخت خانه‌ها از این مصالح استفاده می‌کنند و آن‌ها را بدون استفاده از ملات، می‌سازند. ساخت خانه‌ها با این مصالح به‌صورت خشکه چین و پلکانی باعث شده بعضی افراد این شهر را به‌عنوان هزار ماسوله نیز بشناسند. تمام مصالح به کار گرفته شده در بناهای این روستا، از طبیعت همین منطقه به دست می‌آیند.
دشت لاله های واژگون در اورامانات
چند سالی است که از ثبت جهانی روستای اورامانات در دل کوه‌های زاگرس می‌گذرد. یکی از دلایلی که باعث بیش‌تر دیده شدن این روستا و ثبت جهانی آن شده، دشت لاله های واژگون در چکاد یا قله شاهو است. این کوه، گنج عظیمی از زیست‌بوم‌های ایران محسوب می‌شود که محصولات گیاهی فراوانی در دل آن رشد کردند.
شاهو، کوهی با ارتفاع 3000 متر است که دو استان کردستان و کرمانشاه را از یکدیگر جدا می‌کند. روستای شمشیر به‌عنوان نزدیک‌ترین آبادی در نزدیکی همین کوه قرار دارد و رود سیروان نیز به همین کوه محدود می‌شود. رودی که اورامانات را به دو بخش تقسیم کرده و زمین‌های آن را سیراب می‌کند.
در شاهو، پوشش‌های گیاهی متنوعی وجود دارند که شامل گیاه چنور، بومادران یا بوژانه، آویشن کوهی، تره، پیاز، گیاه گنور مشابه ریواس، پیچک، هاله کوک، قارچ هستند. دشت لاله های واژگون نیز بخش مهمی از شاهو است که در زبان کردی به این لاله‌های واژگون، هلاله برم می‌گویند. برخی از گیاهان موجود در این کوه، خاصیت دارویی و درمانی دارند.
بنابراین دیگر شما هم می‌دانید که ماسوله فقط در گیلان وجود ندارد و شما می‌توانید در روستای اورامانات نیز معماری خانه‌ها را به‌صورت پلکانی ببینید. طبیعت این روستا مانند پارک جنگلی ششدار ایلام، زیبا است. پس پیشنهاد می‌کنیم فرصت تماشای این روستا را از دست ندهید. معماری و ساخت‌وساز خانه‌ها در اورامانات اصول خاصی دارد و حتی هر یک از مصالح ساختمانی آن به دلایل خاصی به کار گرفته می‌شوند که در این مطلب به طور خلاصه توضیح دادیم.
