یک هفته پیش بود که روزنامه نیویورکتایمز اعلام کرد پنج زندانی آمریکایی در ایران در ازای آزادی چند زندانی ایران و دسترسی تهران به 6 میلیارد دلار از داراییهای مسدودشده خود در کرهجنوبی آزاد خواهند شد؛ خبری که به سرعت توسط ایران تایید شد و نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد که توافقی با ایالات متحده بر سر آزادی زندانیان حاصل شده است. این توافق موافقان و مخالفان خود را دارد؛ عدهای آن را به عنوان دستاوردی برای کشور قلمداد کرده و برخی فعالان سیاسی و جناحها نیز انتقاداتی به این توافق وارد آورده و آن را منافی و مغایر با مصلحت کشور برآورد میکنند.
در چنین فضایی روز چهارشنبه هم رئیسدولت و هم رئیس دستگاه دیپلماسی به دفاع از عملکرد دولت در نیل به توافق محدود با آمریکا در راستای تبادل زندانیان و آزادسازی 6 میلیارد دلار از پولهای بلوکهشده کشور پرداختند. ابراهیم رئیسی صبح روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت، آزادسازی بخشی از منابع ارزی بلوکهشده کشورمان را جلوهای از دستاوردهای دیپلماسی عزتمندانه در مقابل دیپلماسی ملتمسانه توصیف و تصریح کرد: «این اقدامی ارزشمند، مایه افتخار و در راستای تامین منافع ملی بود.» رئیس جمهور با تاکید بر اینکه دستاوردهای مرتبط با امنیت و منافع ملی را نباید به تحلیلهای حزبی و جناحی تقلیل داد، افزود: «امروز موضوع مهم درباره این منابع، نحوه هزینهکرد آنهاست که دولت عطف به تاکید رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولید، تلاش خواهد کرد همه این منابع در راستای پشتیبانی از تولید و طرحهای دارای توجیه اقتصادی در زمینه رشد تولید هزینه شود.»
دیپلماسی عزتمندانه
همزمان حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز در شبکه اجتماعی ایکس خود نوشت: «آزادسازی و انتقال داراییهای کشورمان از کره جنوبی، بخشی از تحقق دیپلماسی عزتمندانه مورد تاکید مقام معظم رهبری است.»
به گزارش ایسنا، وی تاکید کرد: « البته این مرحله از توافق، آزمون مجدد آمریکا نیز هست.» امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: «در جهت درست دیپلماسی، تلاشها برای رفع تحریم و بازگشت همه طرفها به تعهدات بینالمللی در قبال ایران ادامه دارد.» اما آیا به واقع این توافق، منافی و مغایر با عزت و مصلحت بوده یا در راستای منافع ملی است؟ حسن بهشتیپور، کارشناس مسائل بینالملل در پاسخ به روزنامه «دنیایاقتصاد» گفت: «افراد گوناگون از منظرهای متفاوتی با موضوع توافق ایران و آمریکا برخورد میکنند. اما من به عنوان یک پژوهشگر معتقد هستم هر اقدامی که کمک کند تا عدهای از زندانیان ایرانی از آمریکا یا هر جای دیگر آزاد شوند، اقدام خوب و مثبتی است.» وی ادامه داد: «همچنین ما یکسری دارایی در کره جنوبی داشتیم که نزدیک به 6 سال است بلوکه شده است. این 7 میلیارد دلار دارایی ما در آنجا در این سالها نهتنها سودی شاملش نشده بلکه به دلیل تغییر ارز یک میلیارد هم ضرر کردیم.» بهشتیپور معتقد است که در شرایط فعلی کشور ما نباید شعار بدهیم که این توافق به نفع ما نبود[یا بگوییم] نباید ذلت را قبول میکردیم. این کارشناس تاکید کرد: «به اعتقاد من جلوی ضرر را هر جا بگیری منفعت است و همینقدر که دولت سیزدهم با رایزنیها توانست این بخش از داراییهای ایران را آزاد کند، جلوگیری از گسترش ضرر است.» بهشتیپور ادامه داد: «اگر بخواهیم این مساله را ریشهیابی کنیم باید به این سمت برویم که چه اقداماتی انجام دهیم که کشور دیگر به این شرایط دچار نشود. یعنی چارهای بیندیشیم که در شرایطی قرار نگیریم که نتوانیم پول حاصل از صادرات را به کشور وارد کنیم.»
وی توضیح داد: «باید به گونهای برنامهریزی کنیم که بعد از این در شرایطی نباشیم که نتوانیم پولهای خودمان را به کشور وارد کنیم. اما اصل این توافق در خصوص تبادل زندانیان و آزادسازی پولهای ایران، اقدام صحیحی بود و در راستای منافع ملی کشور انجام شد. زیرا ما توانستیم جلوی یک ضرر را بگیریم و بخشی از نیاز کشور از محل این منابع آزاد شده ولو در چارچوب دارو و غذا تامین خواهد شد.» بهشتیپور با تاکید بر اینکه نباید در خصوص این گونه مسائل شعار داد بلکه باید واقعبینانه برخورد کرد، افزود: «این توافق و آزادسازی بخشی از داراییهای کشور یک خدمت به ملت بود و امیدوار هستیم که باقی داراییهای ایران در هند، چین، ژاپن و عراق هم به زودی آزاد شود.»
این کارشناس در پایان گفت: «همانطور که گفتم اقدام ریشهایتر این است که موانع رفع شود تا وقتی که صادراتی انجام میدهیم بتوانیم پول آن را وارد کشور کنیم و عزت ایرانی حکم میکند که ایرانیها بتوانند صادرات انجام دهند و پول آن نیز به کشور بازگردد.» وی تاکید کرد با وجود این نباید کل توافق را زیر سوال برد زیرا این توافق خدمتی به ملت ایران است.