قحطی برنج می‌آید

بزرگ‌ترین صادرکننده جهان

هند، بزرگ‌ترین صادرکننده برنج جهان، نزدیک به 40درصد از تجارت جهانی برنج در سال2022 را به خود اختصاص داد و 22میلیون تن به ارزش 66/ 9میلیارد دلار به 140کشور صادر کرد. این شامل 5/ 4میلیون تن برنج باسماتی، 8میلیون تن برنج سیله، 6میلیون تن برنج سفید غیرباسماتی و 5/ 3میلیون تن برنج شکسته بود. هند به صادرات برنج سیله و باسماتی ادامه می‌دهد و تعهدات بین‌المللی خود را تا حدی انجام می‌دهد؛ اما قیمت جهانی برنج از زمان ممنوعیت 15 تا 25درصد افزایش یافته است. بدترین آسیب را کشورهایی مانند بنگلادش و نپال که به برنج سفید هندی وابسته هستند، تجربه می‌کنند. همچنین کشورهای آفریقایی مانند بنین، سنگال، توگو و مالی که برنج شکسته را وارد می‌کنند -ارزان‌ترین و سیرکننده‌ترین نوع برنج- آسیب فراوانی دیده‌اند.

در این میان قیمت‌های بین‌المللی غلات به‌دلیل جنگ روسیه با اوکراین افزایش یافته بود. پس از خروج روسیه از طرح غلات دریای سیاه که به غلات اوکراین اجازه می‌داد، به بازارهای جهانی برسد، قیمت‌ها بیشتر افزایش یافت. اکنون، علاوه بر ممنوعیت برنج در هند، این نگرانی وجود دارد که تایلند، ویتنام و پاکستان - که روی هم 30درصد از فروش جهانی برنج را تشکیل می دهند - ممکن است ممنوعیت‌های مشابهی را در صورت آسیب دیدن محصولاتشان توسط ال‌نینو انجام دهند. تاجران و دانشمندان می‌گویند کمبود برنج که یکی از مواد اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان است، بر گندم، دانه‌های سویا و که به‌عنوان جایگزین برنج هم برای مصرف انسان و هم در خوراک دام استفاده می‌شوند، تاثیر خواهد گذاشت. این می‌تواند منجر به تاثیر دومینویی بر تقاضا و قیمت نه تنها سایر مواد غذایی، بلکه سوخت نیز شود.

چرا هند ممنوع کرد؟

برنج غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت هند است. این کشور سالانه حدود 135میلیون تن برنج تولید می‌کند که بیش از حد کافی برای تامین نیاز داخلی 100 تا 105میلیون تن است. این شامل برنجی است که با نرخ‌های یارانه‌ای بین 800میلیون فقیر کشور توزیع می‌کند. سامارندو موهانتی، مدیر منطقه آسیا در مرکز بین‌المللی سیب‌زمینی که قبلا کارشناس اصلی موسسه تحقیقات بین‌المللی برنج در فیلیپین بود، می‌گوید: «از سطح اطمینان خوبی ما برخوردار هستیم. ما حدود 41میلیون تن برنج در انبارهای [دولتی] داریم. ما هیچ کمبودی نداریم: اما قیمت داخلی ما، با تمام قیمت‌های مواد غذایی دیگر، در حال افزایش است.» چندین تاجر به الجزیره گفتند که با افزایش قیمت‌های جهانی به‌دلیل جنگ روسیه در اوکراین، قیمت برنج در سال گذشته بیش از 10درصد در هند افزایش یافته است.

آنها می‌گویند که آخرین ممنوعیت صادرات برای کاهش قیمت‌های داخلی و به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه درصورتی‌که ال‌نینو بر محصول برنج در حال حاضر و چرخه بعدی تاثیر بگذارد، اعمال شد. اما با ادامه بالا ماندن قیمت‌های داخلی، دولت هند هفته گذشته اعلام کرد که 5/ 2میلیون تن برنج را در بازار آزاد تخلیه خواهد کرد تا قیمت‌ها را مهار کند. با توجه به برنامه‌ریزی پنج انتخابات ایالتی قبل از انتخابات ملی در ماه مه سال آینده، پایین نگه داشتن قیمت‌ها برای دولت حاکم از نظر سیاسی بسیار مهم است. به گفته کارشناسان، در نتیجه، ممنوعیت صادرات هند احتمالا تا آن زمان به قوت خود باقی خواهد ماند.