به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، با توسعه دکترین نبرد نامتقارن، موشک های ضد زره بخش مهمی از توان رزم زمینی کشورمان را تشکیل داده‌اند. البته تجربیات سخت دوران دفاع مقدس باعث شد تا در دوره بازسازی پس از جنگ تا به امروز، بخش ضد زره از جمله حوزه های خاص مورد توجه بوده و طیف گسترده ای از محصولات در این بخش در صنایع دفاعی کشور ساخته و به نیروهای مسلح تحویل داده شود.
خانواده سلاح های ضدزره در کشورمان بسیار متنوع بوده و از شمار انگشتان دو دست نیز فراتر می رود اما در جریان نمایشگاه بزرگ صنعت دفاعی که به مناسب 31 مردادماه با حضور رییس جمهور افتتاح شد، چند سلاح ضد زره خاص و جدید به نمایش درآمد که با ورود آنها به سازمان رزم نیروهای مسلح کشورمان، توان ضد زره این نیروها به شکل قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد و کلاس جدیدی از محصولات مدرن و فناورانه را پیش چشم دشمنان این مرز و بوم، نمایان می کند.
بیشتر بخوانید:
تذکر مهم موشکی سپاه به آمریکا با حمله به رادار «AN/TPY-2» / چشم و گوش پدافندی ایالات متحده در تیررس نسل جدید خانواده فاتح +عکس
موشکهای بالستیک «شهاب 3 و قدر» به خاطره‌ها می‌پیوندند/ اتفاقات مهمی که با ورود «حاج قاسم» به صنعت موشکی ایران رخ داد +عکس
آخرین گام‌های «غزه» برای ورود ایران به باشگاه دارندگان پهپادهای HALE/ تاثیرات مهم دستیابی سپاه به پرنده مجهز به موتور توربوپراپ +عکس
تاپ اتک؛ نسل مرگبار موشکهای ضدزره
موشک های ضد زره با قابلیت حمله از بالا و اصطلاحا "شلیک کن- فراموش کن"، امروز جزو پیشرفته ترین سلاح های موشکی ضد زره در جهان شناخته می شوند و در حدود 10 کشور پیشرفته جهان، توانایی تولید بومی این نوع از سلاح ها را دارند. چند سالی است با توجه به ویژگی های اعلام شده از برخی محصولات تولیدی در صنایع دفاعی کشورمان، مشخص شده جمهوری اسلامی ایران نیز جدیدترین عضو باشگاه موشکی از نوع حمله از بالا یا اصطلاحا top attack weapon است.
"شلیک کن _ فراموش کن" نیز به معنای این است که بعد از شلیک کاربر نیازی به هدایت موشک به سمت هدف ندارد و اطمینان از اصابت به محل مورد نظر، به کاربران آن در زمان هر عملیات و اقدام نظامی، کمک شایانی می کند. اگرچه سالهاست خبرهای مربوط به دستیابی صنایع دفاعی کشورمان به فناوری طراحی و ساخت موشک ضدزره تاپ اتک مطرح می شود اما از اواسط دهه 90 شمسی و اعلام جزییات و مشخصات برخی موشکهای خانواده "طوفان"، این موضوع عیان تر از قبل شد.
موشک ضدزره توفان 3 ام
طبق توضیحات منتشره در خصوص "موشک ضد زره توفان 3 ام" که نسل جدید موشکهای ضدزره توفان 3 محسوب می شود، مشخص شد این دو موشک، تاپ اتک هستند و به این شکل عمل می‌کنند که پس از شلیک، موشک بالاتر از خط دید مستقیم خود را به بالای سر هدف رسانده و از طریق حسگرهای مغناطیسی و لیزری، هدف را شناسایی کرده و سر جنگی خود را بالای هدف منفجر می‌کند. با رونمایی از توفان 3 ام، مشخص شد در آن زمان جمهوری اسلامی حداقل دو نوع موشک تاپ اتک (حمله از بالا) در اختیار دارد. البته در مباحث مربوط به طراحی و ساخت موشک های حمله از بالا نیز، دو مدل محصول وجود دارد.
برخی مانند سری سوم موشک توفان، با پرواز مستقیم از روی هدف و استفاده از حسگرهای خود، حضور هدف را تشخیص داده و بالا سر آن منفجر می شوند و به آن آسیب می رسانند و برخی دیگر مانند موشکی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت با تغییر زاویه شلیک، از بالا به هدف حمله ور می شوند.
اولین الماس ایرانی با پهپادها می درخشد
در جریان یکی از مراسمات تحویل انبوه پهپادها به ارتش در فروردین 1399، فیلم شلیک یک سلاح جدید و متفاوت از یکی از پرنده های تحویل شده به نام ابابیل‌ــ3 منتشر شد که نشان می داد این سلاح، یک موشک هواپرتاب دارای بالهای بازشونده از داخل بدنه به سبک موشک های ضد زره تاو است. دقت در شکل طراحی این موشک و فیلم پرواز و برخورد آن به هدف نشان می داد که یک سلاح جدید و پیشرفته به فهرست تسلیحات هواپرتاب پهپادهای سبک ایرانی افزوده شده است. این موشک که ظاهرا از جستجوگر تصویری حرارتی به عنوان سامانه هدایت خود بهره می برد شباهت هایی به یکی از نمونه های موشک ضد زره مشهور در دنیا به نام اسپایک داشت.
اولین تصاویر از موشک الماس در سال 99
خانواده موشکهای اسپایک ساخت رژیم صهیونیستی دارای انواع مختلفی هستند که قابلیت نفوذ تا بیش از 1000 میلیمتر، هدایت به کمک فیبر نوری، امکان حمله از بالا، قابلیت "شلیک کن ــ فراموش کن" و گستره وسیعی از برد در نمونه های مختلف آنها وجود دارد اما در ادامه خواهید دید که محصول تولید شده در کشورمان، تا چه حد از این نوع مشهور در دنیا، پیشرفته تر و دارای کاربری های متنوع تر است.
دقت اصابت موشک الماس به هدف به صورت تاپ اتک
تصاویر اصابت این موشک نشان می داد دقت بسیار بالایی داشته و دقیقا به مرکز هدف اصابت کرد و نکته مهم دیگر زاویه اصابت آن به هدف بود که نشان می داد سامانه های هدایت و کنترل این موشک توانایی پرواز با زاویه شیرجه زیاد را به آن داده اند. قابلیت حمله از بالا یا تاپ اتک این مزیت را دارد که برخلاف روش مرسوم موشک های ضد زره در حمله از رو به رو، از سمت بالای وسیله زرهی به آن حمله کنند. حمله از قسمت فوقانی از آن جهت اهمیت دارد که تانک‌ها و خودروهای زرهی معمولا در قسمت فوقانی خود از حفاظت زرهی ضعیف‌تری برخوردار هستند و حمله از بالا آنها را در برابر موشکهای ضدزره آسیب پذیر خواهد کرد.
الماس به جنگ اهداف دریایی می رود
پس از این تست های موفقیت آمیز علیه اهداف زمینی، به نظر می رسد گام بعدی صنایع دفاعی، استفاده از این موشک Fire-and-forget یا همان "شلیک کن _ فراموش کن" برای انهدام اهداف دریایی بوده است چراکه در چند رزمایش، شاهد استفاده از این موشک روی پهپادهای متعلق به نیروی دریایی سپاه و ارتش بوده ایم. به عنوان مثال، رزمایش پیامبر اعظم 17 در دی ماه سال 1400، یکی از نقاط اوج فعالیت و عملیات پهپاد مهاجر 6 در آبهای جنوب کشورمان بود چراکه در این رزمایش، پهپادهای انتحاری ابابیل 2 و پهپاد شناسایی-رزمی مهاجر 6 در کنار سایر پرنده ها به کارگرفته شدند و مهاجر 6 علاوه بر بمب های قائم که کم کم در حال کسب شهرت بالایی هستند، از موشک الماس هم برای انهدام هدف استفاده کرد.
پهپاد مهاجر 6 و درگیری همزمان با دو هدف
دومین مهاجر 6 در تصویر مجهز به موشک الماس (متعلق به نیروی دریایی سپاه)
همچنین طبق بخشی از سناریو عملیاتی رزمایش مشترک ذوالفقار 1401 ارتش جمهوری اسلامی ایران که دی ماه سال گذشته برگزار شد، پهپاد تهاجمی ابابیل 5 که به تازگی به یگان پهپادی نیروی دریایی پیوسته، برای اولین بار در رزمایش سالانه ارتش شرکت کرد. این پرنده در جریان رژه روز 29 فروردین سال گذشته، در معرض دید قرار گرفت که سه عدد از آن، بر پشت یک کشنده سوار شده بودند. حداقل در یکی از پهپادها و در زیر یک بال، دو تیر موشک الماس مشاهد می شد.
ابابیل 5 از رو به رو مجهز به دو تیر الماس
به خدمت گیری یک موشک ضد زره با قابلیت حمله از بالا و "شلیک کن و فراموش کن"، یک پاسخ موثر به هرگونه اقدام شناورهای بیگانه بخصوص نسل جدید قایق های تندرو خارجی، در اطراف مرزهای آبی ایران است. در سالهای اخیر برخی نیروهای فرامنطقه ای خصوصا توسط نیروی دریایی آمریکا، تعدادی شناورهای سبک، سریع و مسلح را در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز به حرکت درآورده اند که مشخصا هزینه کردن تسلیحاتی مثل موشک های کروز یا بالستیک ضد کشتی سنگین برای این اهداف فاقد توجیه اقتصادی و منطق رزمی است اما موشک الماس یک گزینه ارزان در حوزه نبردهای دریایی و یک پاسخ خوب به افزایش سطح تهدیدات سبک دریایی به حساب می آید.
به نظر می رسد با انجام ارتقاء های مذکور، خانواده پهپادهای ایرانی همچون مهاجر 4 و 6 و همچنین ابابیل 5، همچنان تا سالها بعد در نقشی جدید به خدمت در نیروهای مسلح کشور ادامه داده و در وضعیت ماموریت دریایی به سلاحی جدید مجهز شده که توان آن را برای مقابله با کلاس خاصی از تهدیدات، افزایش می دهد.
رونمایی از نسل دوم الماس با برد 8 کیلومتر
نسخه زمین‌پایه موشک ضدزره الماس، به صورت رسمی در تیرماه سال 1400 و همزمان با الحاق تجهیزات جدید به نیروی زمینی سپاه با حضور سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه، رونمایی شد. طبق توضبحات اعلام شده در خصوص این موشک، مشخص شد که الماس نسخه زمینی، 8 کیلومتر برد دارد.
نسخه زمین پایه موشک الماس و لانچر پرتاب آن
البته بعدا مشخص شد که برد 8 کیلومتر، مربوط به نسل دوم موشک الماس است و نسل اول آن حدود 4 کیلومتر برد داشته است. در صورتی که برد نمونه زمین پایه الماس در مدل اول را فرض بگیریم، این برد بیشتر از نمونه‌های پایه موشک طوفان و قابل مقایسه با نمونه‌های جدید طوفان-5، توسن و دهلاویه است اما با این حال، موشک الماس از همه این موارد بسیار سبکتر بوده و به راحتی توسط نفر، قابل حمل و بکارگیری است.
الماس 3؛ درخشان تر از نمونه‌های مشهور جهانی
پس از آنکه تولیدکنندگان ایرانی، موشک الماس را در برخی نمایشگاه های بین المللی عرضه کردند، مشخص شد این موشک به عنوان یکی از تولیدات صنایع دفاعی ایران در نسل های متفاوتی طراحی و تولید شده است.
یکی از نمونه‌های موشک الماس در نمایشگاه بین المللی بلاروس
در نمایشگاه روز صنعت دفاعی که روز 31 مردادماه 1402 با حضور رئیس جمهور افتتاح شد، برخی محصولات جدید دفاعی رونمایی شدند که از جمله آنها، خانواده موشکهای الماس بود که نشان داد در خصوص این محصول مدرن، یک نقشه راه و برنامه ریزی مدونی وجود دارد تا محصولات متنوعی از آن تولید و روی تجهیزات مهمی همچون پهپادها و بالگردهای ایرانی نصب شود. توضیحات اعلام شده در این نمایشگاه پیرامون خانواده موشکهای الماس به شرح زیر است:
موشک الماس 1:
موشک الماس 1 با استفاده از جستجوگر تصویری و فیبر نوری بر ضد اهداف زرهی، استحکامات و نفرات بکار گرفته می‌شود. برد حداقلی و حداکثری آن 200 متر تا 4 کیلومتر، نوع هدایت آن دو نقطه ای و سرجگی آن از نوع خرج گود- ترموباریک و ضد استحکامات است و می تواند به صورت زمین پایه، پهپادپایه و بالگردپایه شلیک شود.
موشک الماس 2:
این موشک نسل جدیدتر موشک الماس 1 بوده و دارای برد 7 کیلومتر است. این موشک جهت افزایش توان رزمی عملیاتی نیروهای مسلح برای مقابله با اهدافی که در عمق جبهه دشمن قرار گرفته و در تیررس مستقیم نیستند طراحی و ساخته شده است. موشک الماس 2 قابلیت پرتاب زمین پایه، پهپادپایه و بالگرد پایه (از بالگرد کبری) را دارد.
تصاویری از تست نسل جدید موشک الماس از پرتابگر زمینی
نسل اول (سمت چپ) تا نسل سوم موشک الماس در یک قاب
موشک الماس 3:
این موشک نسل جدیدی از موشکهای ضدزره است که با استفاده از جستجوگر تصویری و فیبر نوری، ضد اهداف زرهی بکار گرفته می‌شود. قابلیت قفل بعد از شلیک، از ویژگی‌های این سلاح است و تسلیح و شلیک موفق آن از روی پهپاد و بالگرد کبری انجام شده است. موشک الماس 3 می تواند به صورت زمین پایه، پهپاد پایه و بالگردپایه شلیک شود و بردی در حدود 10 کیلومتر دارد. این موشک دارای هدایت دو نقطه ای و سرجنگی خرج گود- ضد استحکانات و ترموباریک است.
چون الماس صرفا از فیبر نوری جهت ارسال تصویر دوربین نوک دماغه خود به نمایشگر کاربر بهره می برد تا اپراتور متوجه شود موشک در لحظات آخر به کدام هدف برخورد خواهد کرد، لذا نیازی به ادامه حضور میدانی کاربر نداشته و در عین حال، تصاویر بسیار باکیفیتی به اپراتور خود ارائه می دهد. ضمن آنکه با تجهیز نسل جدید خانواده پهپادهای مهاجر یعنی مهاجر 10 به نسل جدید موشک الماس، می توان انتظار داشت به زودی سایر پهپادهای ایرانی نیز بتوانند این موشک را حمل کنند و برد انهدام اهداف خود را خارج از محدوده حملات سامانه های پدافندی مرسوم، قرار دهند.
نصب نسل جدید موشک الماس روی پهپاد مهاجر 10
نگاهی به فهرست بالا نشان می دهد باید مجموعه ای از تکنولوژی ها و فناوری های ویژه در اختیار صنایع دفاعی یک کشور باشد تا بتواند خانواده ای از این سلاحها را طراحی و تولید کند که خوشبختانه اکنون در جمهوری اسلامی ایران به ثمر نشسته است و کشورمان را جزو حدودا 10 کشور دارنده این سلاح موثر و مدرن قرار دهد. در عین حال، مجهز شدن پهپادهای ایرانی به این سلاح، حائز اهمیت ویژه ای است که دایره مذکور را کوچکتر و دارندگان و سازندگان چنین سلاحی را محدودتر می سازد تا خانواده "الماس" گزینه ای با توانایی های بیشتر برای شرایط و نیروهای ویژه باشد.
