در همان آغاز حمله، سه خودروی نظامی اسرائیلی به غنیمت گرفته و یک تانک هم منهدم شد. در شهرک سدیروت نبرد سختی میان نیروهای حماس و اسرائیل درگرفت. «محمد الضیف» فرمانده گردان‌های القسام، شاخه نظامی حماس دیروز شنبه 15مهر آغاز عملیات گسترده نظامی علیه اسرائیل با نام «طوفان الاقصی» را اعلام کرد. «اوموت اوراس»، «مرسیها گادزو» و «مریم حمید» در گزارش 7اکتبر در الجزیره که به سرعت به‌روزرسانی می‌شد، نوشتند که «تصاویر اولیه نشان می‌دهد که فلسطینی‌ها در حال به اسارت بردن صهیونیست‌ها هستند.» به نوشته این گزارشگران، وزیر جنگ اسرائیل با فراخواندن هزاران نیروی ذخیره اعلام کرد که «جنگ» ما علیه حماس آغاز شده است. به گفته سخنگوی ارتش اسرائیل، حملات حماس «ترکیبی» بود و از زمین و هوا و دریا آغاز شد.
برآیند گزارش‌های رسانه‌های عربی، انگلیسی و عبری نشان می‌دهد که اسرائیل «کاملا غافلگیر» شد. بر اساس آمارها دست‌کم 100اسرائیلی از سوی نیروهای حماس کشته و بیش از 900نفر دیگر زخمی شدند. به‌طور نمونه، در شهرک سدیروت در آغاز درگیری نبرد تن به تن و سختی بین نیروهای طرفین درگرفته بود. در طرف فلسطینی هم دست‌کم 200نفر شهید و بیش از هزار نفر مجروح شدند. این تلفات طی ساعت‌های آینده احتمالا افزایش خواهد یافت.در عین حال50 اسرائیلی در شهرک یئیری به گروگان گرفته شدند. به نوشته گزارشگران الجزیره، در همان لحظات آغازین درگیری، سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان اعلام کرد که وضعیت غزه را از نزدیک رصد می‌کند و «در تماس مستقیم با رهبران مقاومت فلسطین است.»
وی گفت که رویدادهای اخیر «پاسخی قاطع به تداوم اشغال اسرائیل و پیامی به کسانی است که به دنبال عادی‌سازی رابطه با اسرائیل هستند.» گزارش رسانه‌هایی مانند «الیوم السابع»، «فلسطین الیوم»، «المیادین» و غیره نشان می‌دهد که نیروهای فلسطینی از نیروهای خود در سراسر منطقه خواسته‌اند که به «نبرد مقدس» ملحق شوند. در سرزمین‌های اشغالی هم از مساجد فریاد پیوستن به مبارزان در «نبرد مقدس» سر داده می‌شد. سرایا القدس، شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی فلسطین اعلام کرد که در کنار حماس در عملیات طوفان الاقصی علیه دشمن صهیونیستی شرکت می‌کنند. گردان‌های شهدای الاقصی، شاخه نظامی جنبش فتح نیز به تمام نیروهایش برای پیوستن به «طوفان الاقصی» وضعیت جنگی نامحدود اعلام کرد.
گروه عرین الاسود هم ملت فلسطین را به آماده‌باش سراسری و مقاومت در برابر اشغالگران صهیونیست دعوت کرد.رادیو رژیم صهیونیستی از ورود نیروهای مقاومت به داخل شهرک‌های اطراف غزه و تیراندازی در این شهرک‌ها از جمله منطقه موسوم به «غلاف غزه» خبر داد. به دنبال رگبار موشک‌های نیروهای مقاومت، سامانه گنبد آهنین اسرائیل هم فعال شد. تعدادی از موشک‌ها هم به تل‌آویو اصابت کرد. غیر از کشته و زخمی شدن سربازان و شهرک‌نشین‌های اسرائیلی، اخباری هم از اسارت سربازان اسرائیلی و انتقالشان به نوار غزه منتشر شد.
دلیل آغاز حمله چیست؟
«خالد قدومی» سخنگوی حماس به الجزیره گفت که عملیات ما در واکنش به تمام خشونت‌ها و جنایاتی است که در دهه گذشته علیه فلسطینیان اعمال شده است. او گفت: «ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که خشونت و جنایت در غزه را علیه فلسطینیان و علیه مراکز مقدسمان پایان دهند.» وی در پاسخ به پرسش الجزیره درباره به گروگان گرفتن نیروهای اسرائیلی گفت: «آنها گروگان نیستند، بلکه اسرای جنگی هستند.» او افزود که شهرک‌نشینان اسرائیلی هم «اشغالگر» هستند و بر اساس حقوق بین‌الملل «آنها هم مهاجم هستند». بنابراین «وضعیت فعلی جنگ علیه مهاجمان است».
در عین حال، نتانیاهو هم کابینه جنگی خود را تشکیل داد. به نوشته الجزیره، او برای اولین‌بار در بیانیه‌اش از کلمه «جنگ» استفاده کرد. «ندا ابراهیم» گزارشگر دیگر الجزیره هم که از رام‌الله گزارش می‌داد، اعلام کرد که در اراضی غربی اشغالی «یک جشن بزرگ» در آغاز این حمله برپا بود. او گفت: «در رام‌الله مردم را می‌دیدم که از شوق و شعف فریاد شادی و الله‌اکبر در حمایت از این عملیات سرمی‌دادند. همین احساس را در دیگر مناطق اشغالی هم دیدیم.» این خبرنگار به نقل از فلسطینی‌ها نوشت: «فلسطینی‌های فعال در فضای مجازی و در خیابان‌ها می‌گویند این اولین باری است که ما دست به حمله می‌زنیم و اقداممان دیگر واکنشی نیست. بنابراین حسی از قدرت در اراضی غربی اشغالی وجود دارد.»
«قاضی حمد» یکی دیگر از سخنگویان حماس و وزیر خارجه سابق این گروه هم گفت که این حمله پیامی به کشورهای عربی است. او گفت: «این شرم‌آور است. من از کشورهای عربی خواسته بودم که روابط خود را با اسرائیل قطع کنند؛ زیرا اسرائیل دولتی نیست که اعتقادی به صلح یا همزیستی داشته باشد یا باوری به حسن همجواری داشته باشد.» او افزود: «اسرائیل یک دولت دشمن است و ما باید آنها را متوقف کنیم.» «ناصر ابوشریف» نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در تهران تاکید کرد که رژیم صهیونیستی طی روزهای گذشته و در اعیاد صهیونیستی از تمام خطوط قرمز تجاوز کرد. این درحالی است که گروه‌های فلسطینی قبل از آن تاکید کرده بودند که عبور از این خطوط منجر به جنگ واقعی و دینی نه سیاسی در تمام سرزمین‌های اشغالی و منطقه خواهد شد.
وی گفت که مسجدالاقصی از مهم‌ترین مقدسات مسلمانان است و هتاکی به آن بازی با آتش است. ابوشریف در ادامه گفت: «ما اکنون در ابتدای یک عملیات گسترده قرار داریم، اسرائیل از 50 سال پیش اعلام جنگ نکرده است؛ اما اکنون اعلام جنگ کرد و این امر نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی عملیات امروز است.» وی گفت که ورود به مراکز ارتش و مراکز پلیس رژیم صهیونیستی در شهرک‌های صهیونیستی نزدیک به نوار غزه نشان می‌دهد که نبرد بزرگ است و در یک یا دو روز متوقف نخواهد شد و احتمال آن وجود دارد که طرف‌های دیگر نیز وارد نبرد شوند.
طرف اسرائیلی چه می‌گوید؟
با این حال، سربازان اسرائیلی هم عملیات خود را «شمشیر آهنین» نامیده و حمله متقابل به غزه را آغاز کردند. سه‌ساعت پس از حمله غافلگیرانه حماس، نتانیاهو در توییتر (ایکس) اعلام کرد که «ما در وضعیت جنگ هستیم نه عملیات.» نخست‌وزیر اسرائیل هم در پیامی توئیتری خود به «حمله غافلگیرانه» اذعان کرد. «میدل‌ایست‌ای» هم در گزارش زنده خود که پیوسته به‌روزرسانی می‌شد نوشت، فلسطینی‌های ساکن غزه با تشدید حملات هوایی اسرائیل خانه‌های خود را ترک کرده و به پناهگاه‌ها می‌روند. این در حالی است که الجزیره خبر داده بود که صف‌های طویل نان در بخشی از مناطق غزه تشکیل شده است. «ابوقاضی» از شمال غزه به «میدل‌ایست‌آی» می‌گوید: «برای ما که نزدیک مناطق اسرائیلی هستیم وضعیت نگران‌کننده‌تر است. به ما گفته شده است در مدارس، پناهگاه‌ها و هر جا می‌توانیم پناه بگیریم.» از سوی دیگر «فریال العطار» 60ساله هم می‌گوید: «باید خانه‌های خود را ترک کنیم و از ترس حملات هوایی اسرائیل به جایی امن برویم. این چهارمین باری است که خانه‌هایمان را ترک می‌کنیم.»
او می‌گوید: «ما نمی‌دانیم آیا زنده می‌مانیم یا نه؟» یک شهروند دیگر می‌گوید: «برای در امان ماندن از حملات اسرائیل به مدارس می‌رویم و در آنجا پناه می‌گیریم.» «میدل‌ایست‌آی» همچنین در بخش دیگری از گزارش خود افزود که مقر لشکر ارتش اسرائیل در غزه به کنترل یگان‌های القسام درآمد. درگیری‌های سختی میان طرفین برای بازپس‌گیری آن جریان دارد. «میدل‌ایست‌آی» به نقل از «وای نت» از قول یکی از سخنگویان ارتش اسرائیل نوشت که مبارزان فلسطینی با قایق‌های کوچک از دریا، پاراگلایدر از هوا و ده‌ها مبارز در خودروهای سبک از زمین سر و کله‌شان پیدا شد. این سخنگو این احتمال را رد نکرد که ممکن است برخی از آنها از طریق تونل‌های زیرزمینی حفاری‌شده وارد اسرائیل شده باشند.
تاریخ تکرار شد
شرایط امروز سرزمین‌های اشغالی را می‌توان به قبل و بعد از حمله اکتبر تقسیم کرد. حملات دیروز به لحاظ وسعت، گستردگی و عمق را شاید بتوان با برخی جنبه‌های جنگ یوم کیپور در سال1973 مقایسه کرد.
الف) مشابهت‌ها
یک تشابه بین «طوفان الاقصی» و جنگ «یوم کیپور» عنصر «غافلگیری» است. اگر در سال1973 این مصر و سوریه بودند که دست به حمله‌ای غافلگیرانه علیه مواضع نیروهای اسرائیلی در شرق کانال سوئز و ارتفاعات جولان زدند (مناطقی که 6سال قبل در جنگ 6روزه به تصرف قوای اسرائیل درآمده بود)، این‌بار هم عنصر غافلگیری باعث شد نیروهای حماس از زمین و هوا و دریا اسرائیل را غافلگیر کنند؛ به‌گونه‌ای که در همان دقایق اول تلفات قابل توجه و ضربه روانی شدیدی به طرف اسرائیلی وارد آمد که زخم آن بر روح و روان اسرائیلی‌ها تا سال‌ها باقی خواهد ماند. دومین تشابه این است که جنگ یوم کیپور در 2بعدازظهر 6اکتبر رخ داد و تا 25 همان ماه به طول انجامید؛ روزی که از غروب 9مهر ماه آغاز شد و یهودیان در آن روزه‌دار بودند. ازآنجاکه این جنگ در ماه اکتبر و ماه رمضان رخ می‌داد به جنگ اکتبر و جنگ رمضان نیز معروف شده است. در سال2023 هم باز آغاز جنگ در (7) اکتبر یا (15) مهرماه است. در این روزها هم بیشتر اسرائیلی‌ها درگیر مراسم سال نویشان بود که با حمله حماس مواجه شدند.
ب) تفاوت‌ها
اما نکته مهم در این میان این است که در جنگ یوم کیپور این «کشور»های عربی بودند که وارد جنگ تمام‌عیار با اسرائیل شدند؛ اما در سال2023 یک جنبش شبه‌نظامی وارد جنگی تمام‌عیار با اسرائیل شد. در سال1967 ارتش‌های عربی طی جنگ 6روزه با اسرائیل شکست سختی خوردند و بخش‌هایی از مصر، سوریه و اردن جدا و به اسرائیل ملحق شد. جنگ 1973 در حقیقت جبران تحقیر 1967 بود. این جنگ موجب تقویت ناسیونالیسم عربی شد.
با این حال، اسرائیل پیش از این چندین نبرد هم در غزه انجام داده بود که دو مورد از آنها در تاریخ غزه ماندگار شد: اولی، جنگ 22روزه است که از یکشنبه 27دسامبر2008 (7دی1387) تا 18ژانویه2009 (29دی1387) ادامه یافت و براثر آن حدود 1500فلسطینی به شهادت رسیدند که بیش از 400نفر آنها کودک و 111نفر نیز زن بودند و قریب 4هزار و 500فلسطینی نیز زخمی شدند. روز آغازین این جنگ، خونین‌ترین روز در تاریخ فلسطین محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای‌که بیش از 200فلسطینی بر اثر حملات هوایی رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند و بیش از 700 نفر نیز مجروح شدند تا جایی که این روز را یکشنبه سیاه نامیدند. در این جنگ دست‌کم 100سرباز صهیونیست به هلاکت رسید و حدود 1000نفر از صهیونیست‌ها نیز زخمی شدند. دومی، هم جنگ2014 که از 8ژوئیه تا 26اوت2014 ادامه یافت. این عملیات که به رهبری حماس انجام گرفت، در طرف فلسطینی عملیات «بنیاد استوار» نام گرفته و در اسرائیل عملیات «تیغه حفاظتی» نامیده شده است.
این عملیات در پی ربایش و قتل سه نوجوان اسرائیلی در 12ژوئن2014 (میلادی) آغاز شد.در پی این آدم‌ربایی نیروهای اسرائیلی 10 فلسطینی زیر 18سال را به قتل رساندند و بین 350 تا 600تن از فلسطینان را بازداشت کردند و 6 رزمنده حماس هم به شهادت رسیدند. حماس در پاسخ به این اقدام 100موشک را از غزه به سمت سرزمین اسرائیل پرتاب کرد و نیروی هوایی اسرائیل نیز 50هدف را در نوار غره مورد حمله قرار داد.آخرین مورد هم در سال 2021 به وقوع پیوست. در این سال درگیری‌های خشونت‌باری بین معترضان فلسطینی و پلیس اسرائیل بر سر حکم دادگاه عالی اسرائیل درخصوص بیرون راندن فلسطینیان از شیخ جراح، بیت‌المقدس شرقی درگرفت. اعتراضات از 6مه آغاز شد و 4روز بعد به یک جنگ تمام‌عیار تبدیل شد که به مدت 11روز تا تاریخ 21مه ادامه یافت و با آتش‌بس پایان یافت.
تبعات منطقه‌ای جنگ
با توجه به اینکه طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر اخباری دال بر عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل در رسانه‌ها منتشر شده بود و نخست‌وزیر اسرائیل هم در صحن سازمان ملل نقشه‌ای را نشان داد که در آن اسرائیل سال1948 (سال تاسیس این رژیم) در محاصره دولت‌های عربی خصم بود و سال2023 که به قول او دیگر «خصمی» وجود نداشت، اما این جنگ نشان داد که مساله فلسطین می‌تواند بار دیگر از زیر به سطح بیاید. پس از شکل‌گیری «پیمان ابراهیم» و عادی‌سازی رابطه میان اعراب با اسرائیل، مساله فلسطین می‌رفت که به فراموشی سپرده شود؛ اما «طوفان الاقصی» می‌تواند بار دیگر مساله فلسطین را در صدر اخبار بین‌المللی قرار دهد. برخی اهل نظر بر این باورند که با شدت یافتن جنگ ممکن است مساله عادی‌سازی به‌طور موقت به حاشیه برود.
در مقابل، تظاهرات مردمی در کشورهای عربی در حمایت از فلسطین برگزار شود. در صورت تداوم جنگ و شدت یافتن خشونت در مناطق فلسطینی، مساله «امنیت» اسرائیل در اولویت این رژیم و غرب قرار خواهد گرفت. به هر روی، برخی تحلیلگران بر این باورند که علت اصلی غافلگیری اسرائیل دو پاره شدن صهیونیست‌ها به‌دلیل اصلاحات قضایی است که قرار بود نتانیاهو انجام دهد. افزون بر این، حماس بزرگ‌ترین تحقیر را علیه اسرائیل روا داشت. اما این تحقیرها چه بود؟
اول) حمله غافلگیرانه تمام‌عیار به اسرائیل و ورود به سرزمین‌های اسرائیلی برای اولین‌بار و تسلط بر 14نقطه در اسرائیل و موج بی‌سابقه اسرای اسرائیلی.
دوم) نیروهای القسام اعلام کردند که ژنرال «نمرود آلونی»، فرمانده لشکر ویژه ارتش اسرائیل معروف به (نیروی عمق)، در منزلش در خواب دستگیر و با پای برهنه و شورت و زیرپوش به فلسطین منتقل شد.اما صفحه توئیتری ارتش اسرائیل این خبر را تکذیب کرد.
سوم) پرتاب 7هزار موشک به اسرائیل و حمله از زمین و دریا و هوا به این رژیم. با این حال، افزایش سطح خشونت باعث می‌شود هزینه مصالحه با اسرائیل در سرزمین‌های عربی بالا برود و احتمالا تا مدتی «ترمز عادی‌سازی» کشیده شود. حماس در این میان بازی را «برده» است؛ زیرا هم اسرائیل را تحقیر می‌کند، هم مساله فلسطین را به دستور کار و گفتمان اعراب بازمی‌گرداند، هم واکنش خشونت‌آمیز اسرائیل برگ برنده‌ای برای این گروه و مساله فلسطین خواهد بود.
تماس‌های دیپلماتیک
سامح شکری، وزیر خارجه مصر تماس‌هایی را با همتایان خود و تعدادی از مسوولان بین‌المللی برای توقف درگیری‌های کنونی میان فلسطینی‌ها و صهیونیست‌ها برقرار کرد. به گزارش روسیا الیوم، وی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تماس تلفنی برقرار کرده و درباره «تحولات خطرناک تنش» میان فلسطین و رژیم صهیونیستی صحبت کرد. شکری بر اهمیت برقراری آرامش و خویشتنداری تمام طرف‌ها به خاطر «خطرات و عواقب وخیم» این تنش‌ها تاکید کرد. احمد ابوزید، سخنگوی وزارت خارجه مصر گفت: قاهره تماس‌های فشرده‌ای را در تمام سطوح برای مهار بحران کنونی برقرار کرده است. تماس‌های وزیر خارجه با طرف‌های بین‌المللی تاثیرگذار برای تضمین متحد کردن تلاش‌ها و ممانعت از تنش بیشتر در منطقه و خروج اوضاع از کنترل است.
رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز دیروز شنبه در نشستی بر حق ملت فلسطین در دفاع از خود تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری وفا فلسطین، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در نشستی فوق‌العاده که ریاست آن را بر عهده داشت و با حضور جمعی از رهبران و مسوولان غیرنظامی و امنیتی فلسطینی برگزار شد، با تاکید بر حق ملت فلسطین در دفاع از خود در برابر تروریسم شهرک‌نشین‌ها و اشغالگران، حفاظت از ملت فلسطین را ضروری دانست. اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس نیز گفت: «(عملیات) طوفان الاقصی از غزه آغاز شد و تا کرانه باختری و خارج از آن و هر جا که مردم و امت ما حضور دارند، ادامه خواهد داشت.» جنبش انصارالله یمن تاکید کرد که عملیات طوفان الاقصی ضعف رژیم صهیونیستی و ناتوانی آن را برملا کرد. به گزارش المسیره، گروه‌های مردمی یمنی برای برپایی راهپیمایی جهت حمایت از مقاومت فلسطین فراخوان دادند.
محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله، به مقاومت فلسطین درود فرستاد و گفت: «بعد از زیاده‌روی‌های این رژیم در هتک حرمت مسجد الاقصی و بازداشت اسیران و ارتکاب کشتارهای روزانه و تخریب خانه‌ها و با حمایت آمریکا و نظام‌های برقرارکننده عادی‌سازی روابط صورت می‌گیرد، ما ورود مقاومت به نبرد طوفان الاقصی در رویارویی با رژیم دشمن اسرائیلی را مبارک می‌دانیم.» به گزارش پایگاه خبری العهد، «ابو آلاء الولائی» دبیرکل گردان‌های سیدالشهدای عراق، با انتشار پیامی در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) در این باره نوشت: «به برادران دینی، خونی، شرکای جهاد و عزم از مردم مقاومت قهرمانانه فلسطین به شما لبیک می‌گوییم؛ چراکه ندای شما به ما رسید و پیروزی شما را احساس کردیم، اکنون لحظه وفای به عهد و عمل به وعده است.»
وی خاطرنشان کرد: «امکانات ما تجهیز شده و عزممان جزم شده است تا عملیات طوفان الاقصی پایانی بر دروغ‌پردازی آنها (صهیونیست‌ها) و تحقق وعده الهی مبنی بر هلاکت آنها و خلاص شدن زمین از شر این فرومایگان باشد.» ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس، در پیامی در صفحه کاربری‌اش در شبکه اجتماعی ایکس ادعا کرد: «از حمله امروز صبح [شنبه] توسط حماس علیه شهروندان اسرائیلی شوکه شده‌ام. اسرائیل، تماما، حق دارد از خود دفاع کند. با مقامات اسرائیلی در تماس هستیم و شهروندان انگلیسی باید از توصیه‌های سفر پیروی کنند.» آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، نیز در پیامی ادعا کرد: «من، قویا، حملات نوار غزه علیه اسرائیل را محکوم می‌کنم. خشونت علیه افراد بی‌گناه باید فورا متوقف شود. با اسرائیل هم‌بستگی کامل داریم.»
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، نیز با حمایت از صهیونیست‌ها گفت: «موشک‌های شلیک‌شده از غزه، عمیقا، برای ما نگران‌کننده‌اند. آلمان این حملات را توسط حماس محکوم کرده و از اسرائیل حمایت می‌کند.» اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، نیز با تکرار کردن ادعای همتایان اروپایی درباره آنچه «تروریسم» خواند، گفت: «من، صراحتا، حمله انجام‌شده توسط حماس علیه اسرائیل را محکوم می‌کنم. اسرائیل حق دارد در قبال چنین حملات فجیعی از خود دفاع کند.» خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، بیان کرد: «از طرفین می‌خواهم خویشتنداری نشان دهند و از اقدامات عجولانه‌ای که وضعیت را بدتر خواهد کرد، خودداری کنند.»
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز این حمله به رژیم صهیونیستی را محکوم کرد. پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان، نیز حملات حماس را محکوم کرد و گفت که حق اسرائیل برای دفاع از خود را به رسمیت می‌شناسد. میخاییل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، نیز در این‌باره گفت: «روسیه با اسرائیل، فلسطین و کشورهای عربی در تماس بوده و خواستار یک آتش‌بس است.» وب‌گاه خبری عبری واللا نوشت: «هنوز 22نقطه درگیری وجود دارد که ارتش بر آن کنترل نیافته است.» روزنامه عبری یدیعوت آحارونوت نیز نوشت: «50 سال پس از حمله غافلگیرانه یوم کیپور، اسرائیل دوباره غافلگیر شد.»
