انتظار میرود تقاضای جهانی نفت در میانمدت حدود 10میلیون و 600هزار بشکه در روز افزایش یابد و از 99میلیون و 600هزار بشکه در روز در سال2022 طی 6 سالبه سطح 110میلیون و 200هزار بشکه در روز در سال2028 برسد. با استناد بهنظرات قابلاعتمادترین پیشبینیکنندگان صنعت انرژی در جهان، تقاضا و مصرف نفتخام دنیا در مقایسه با روند سریع گذشته، با شیبی بسیار ملایم در حال افزایش است.پیشبینی شدهاست جمع کل تجارت نفتخام و میعانات گازی جهان، از 36میلیون بشکه در روز در سال2022 به 45.3میلیون بشکه در روز تا سال2045 افزایش یابد. حجم صادرات نفتخام خاورمیانه طی این مدت از 18.3 به 26میلیون بشکه در روز میرسد. با توجه به رشد تقاضای بینالمللی و کاهش عرضه داخلی، جریان نفتخام و میعانات گازی به کشورهای واقع در حوزه آسیا ـ اقیانوسیه بهشدت افزایش مییابد و از 23میلیون بشکه در روز در سال2022 (سهم 64درصدی) به 32میلیون و 600هزار بشکه در روز در سال2045 (سهم 72درصدی) میرسد.
به گزارش واشنگتنپست، آژانس بینالمللی انرژی در تازهترین گزارش خود اعلام کرد مصرف نفت در 2023 به رکورد 102میلیون و 200هزار بشکه در روز خواهد رسید. در عین حال، آخرین چشمانداز انرژی منتشر شده توسط شرکت اکسونموبیل حکایت از آن داشت که تقاضا برای نفت بین سالهای 2021 تا 2040، تا تقریبا 7میلیون و پانصدهزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت.با این همه، این تمامی آن چیزی نیست که در بازار اتفاق میافتد. عربستانسعودی در اوایل ماه اوت اعلام کرد که کاهش تولید 2میلیون بشکهای در روز خود را تا سپتامبر تمدید خواهد کرد، ضمن آنکه کاهش بیشتر تولید را درنظر خواهد گرفت.گفتنی است عربستان و روسیه بهتازگی اعلام کردهاند بهرغم افزایش قیمت نفت در بازار و انتظار کمبود عرضه در سهماهه پایانی سالجاری میلادی، کاهش تولید داوطلبانه خود را تا پایان 2023 ادامه خواهند داد.قیمت نفت پس از اعلام این خبر بهشدت افزایش یافت و برای اولینبار از نوامبر سالگذشته به بیش از 90 دلار در هر بشکه رسید.
آمریکا متاثر از تصمیم عربستان و روسیه
تصمیم کاهش تولید بزرگان نفتی ضربه دیگری به جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا وارد کرد، چراکه کاهش بیشتر عرضه نفت قیمتها را قبل از انتخابات سالآینده در آمریکا بالا خواهد برد. ایالاتمتحده اصرار دارد دنیا به قیمتهای پایینتر نفت برای حمایت از رشد اقتصاد و جلوگیری از تامین مالی روسیه برای جنگ با اوکراین نیاز دارد. بایدن در سالگذشته میلادی به عربستان سفر کرد اما نتوانست مقامات این کشور را برای افزایش تولید متقاعد کند. در عوض، عربستان و روسیه در ائتلاف اوپکپلاس، یکبار در ماه اکتبر و یکبار هم در آوریل بازار را با کاهش تولید شگفتزده کردند.ایالاتمتحده و متحدان غربی این کشور از اوپکپلاس میخواهند تولید را افزایش دهند تا قیمت انرژی پایین بیاید و به رشد اقتصاد دنیا کمک شود اما تولیدکنندگان این ائتلاف عقیده دارند کاهش تولید برای حفظ ثبات بازار ضروری است.
تزریق نقدینگی بدون پشتوانه
چاپ اضافی و بدون پشتوانه پول توسط بانکهای مرکزی غرب طی یک دههگذشته باعث پایینآمدن ارزش نفت صادراتی تولیدکنندگان نفت اوپکپلاس شده که سهم بزرگی از سبد درآمدی آنها را به خود اختصاص میدهد.کاهش تولید داوطلبانه عربستان و روسیه علاوهبر کاهش تولید جمعی تولیدکنندگان اوپکپلاس است که قرار است تا پایان 2024 ادامه داشتهباشد.طبق گفته یکی از مقامات وزارت انرژی عربستان، این کشور کاهش تولید داوطلبانه یکمیلیون بشکهای خود را دو ماه دیگر و تا پایان سالجاری میلادی ادامه خواهد داد. الکساندر نواک، معاون نخستوزیر روسیه نیز اخیرا اعلام کرده صادرات این کشور 300هزار بشکه در روز تا پایان 2023 پایین میآید.عربستانسعودی و روسیه قرار است بهصورت ماهانه تصمیم خود برای کاهش تولید را بررسی کرده و در صورت لزوم و با توجه به شرایط بازار، کاهش بیشتر یا افزایش تولید را اعمال کنند.
کرملین بهدنبال متحد نفتی
همراهی روسیه با عربستان در ادامه کاهش تولید به کرملین کمک میکند درآمد بیشتری در بحبوحه جنگ با اوکراین و تلاش اتحادیه اروپا برای محدودکردن فروش نفت این کشور، داشتهباشد.در همین رابطه، یکی از مقامات شرکت ملی نفت چین نیز اعلام کرد تقاضای بنزین این کشور در سالجاری، دو سالزودتر از حد انتظار به اوج خود خواهد رسید. مجموع حجم تقاضای نفت اژدهای زرد ممکن است در سهماهه دوم سالجاری به اوج خود رسیده باشد؛ امری که به نوبه خود میتواند انتظارات مبنیبر افزایش واردات نفت تا پایان سال2023 را کمرنگتر کند.
دگردیسی بازار نفت
قصه بازار نفت در حدود یک قرن پیش، بسیار ساده بود. یک پالایشگاه بشکههایی از مایعی چسبناک و سیاه رنگ که از زمین استخراج میشد را میخرید و آن را به سوخت مناسب موتورها و دیگهای بخار تبدیل میکرد. با شمارش ساده بشکههایی که از پالایشگاهها خارج میشدند و پیادهسازی اعداد بر روی کاغذ، میشد به تخمینی نسبتا دقیق از «تقاضای نفت» دست پیدا کرد.این مکانیزم اما امروزه تغییر کردهاست، اگرچه هنوز هم «تقاضای نفت» را تقریبا به همین صورت محاسبه میکنیم. سوختهای زیستی، بهعلاوه مجموعهای از مواد شیمیایی فرار از چاهها (معروف به میعانات گاز طبیعی یا گازهای انجیال)، در حالحاضر تقریبا یکپنجم مواد اولیه برای تولید فرآوردههای نفتی را تشکیل میدهند. برای اکثر کشورهای جهان، مفهوم «نفت» مترادف با «نفتخام» است؛ مایع سیاه چسبندهای که عمدتا تابع تصمیمات اتخاذشده توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت بوده و قیمت آن بر اساس قراردادهای آتی برنت و وستتگزاس اینترمیدیت تعیین میشود، با این حال از منظر تحلیلگران حوزه انرژی، «نفت» مترادف با «محصولات پالایشگاهی» است که بهطور فزایندهای، مواد خام موردنیاز آن صنعت نه از میادین نفتی، بلکه از چاهها و میادین گاز تامین میشود.
مصوبه کاهش تولید
تصویب کاهش تولید از سوی اوپک از منظر بازار انرژی، تصمیمی منطقی بهنظر میرسد. طبق پیشبینیها، تولید پالایشگاهها در سالجاری و در مقایسه با اوج خود قبل از همهگیری در سال2019، حدود 1.7میلیون بشکه روزانه افزایش خواهد داشت. امری که در نوع خود، سیگنالی مثبت مبنیبر رشد بازار انرژی بهحساب میآید، با این حالدرصد بالایی از رشد تولید از انجیال و سوختهای زیستی ناشی میشود. طبق دادههای آژانس بینالمللی انرژی، عرضه نفتخام، محصول موردنظر وزرای اوپک در سالجاری بهطور متوسط حدود 200هزار بشکه در روز کمتر از سطح سال2019 و 600هزار بشکه در روز کمتر از رقم سال2018 خواهد بود.
سوال اساسی اینجاست که آیا تولید نفتخام هرگز به سطح سال2018 خود بازخواهد گشت؟ پاسخ به این سوال تا حد زیادی به میزان تقاضای جهانی برای محصولات پالایشی، سوختهای زیستی و انجیال بستگی دارد. آژانس بینالمللی انرژی از هماکنون چشمانداز سطح عرضه نفتخام را در سالآینده میلادی،برابر با اوج خود در سال2018 میبیند، البته پیش از اینکه در سال2025 تا عددی در حدود 1.7میلیون بشکه بالاتر از رکورد 2018 افزایش پیدا کند. گفتنی است، بر اساس پیشبینیهای رسمی، سطح عرضه نفتخام در سال2028، به 1.9میلیارد بشکه بالاتر از یک دههقبل خود خواهد رسید.
چه خبر از اژدهای زرد؟
حجم واردات نفتخام چین در ماه اوت و همزمان با رشد ذخیرهسازی پالایشگاههای این کشور، افزایش یافت. مطابق با آمار رسمی، پکن در ماه اوت، 52.8میلیونتن معادل 12.43میلیون بشکه در روز نفت وارد کردهاست.واردات نفت به چین در سپتامبرنسبت به ماه اوت، حدود 22درصد و نسبت به مدت مشابه سالگذشته، حدود 31درصد افزایش را ثبت کردهاست. در این میان، نکته قابلتامل آنکه سرجمع واردات نفت به چین در هشت ماه نخست سالمیلادی جاری، با 14.7درصد افزایش در مقایسه با مدت مشابه سالگذشته، به 379میلیون تن رسیده است.