معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران اعلام کرد که تجارت خارجی کشور از ابتدای امسال تا پایان مهر ماه با 6.2درصد افزایش در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته به رقم 64میلیارد و 400میلیون دلار رسید.
میزان وزنی مجموع مبادلات تجاری کشور در این مدت 100میلیون و 400هزار‌تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل 23.71درصد افزایش یافت. میزان صادرات غیرنفتی به استثنای نفت‌خام، نفت‌کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی، در این مدت 79میلیون و 500هزار‌تن انواع کالا به ارزش 28میلیارد و 300میلیون دلار ثبت شد که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش 29.32درصدی در وزن و کاهش کمتر از یک‌درصدی در ارزش داشته‌است. همچنین در این مدت 20میلیون و 900هزار‌تن کالا به ارزش 36میلیارد دلار وارد کشور شد که به لحاظ وزن 6.21درصد و از حیث ارزش 12.61درصد در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش نشان می‌دهد. آنچه در آمارهای گمرک قابل‌تامل است روند کاهش ارزش قیمت صادرات ایران در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد و از طرف واردات نیز حجم واردات همچنان در حال افزایش است، در نتیجه تراز کشور در حال منفی‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن است، درحالی‌که هنوز 5 ماه به پایان سال‌جاری باقی‌مانده، تراز تجاری به رقم منفی 7.7میلیارد دلار رسیده‌است، این در حالی است که در مدت مشابه سال‌گذشته تراز تجاری کشور رقمی معادل منفی 3میلیارد و 369میلیون دلار بوده‌است، در نتیجه می‌توان گفت ادامه روند 7 ماه گذشته باعث خواهد شد که منفی‌‌‌‌‌‌‌ترین نرخ تراز تجاری نسبت به سال‌های گذشته را شاهد باشیم.
از سوی دیگر افزایش قابل‌توجه آمار واردات را می‌توان ناشی از افزایش صادرات نفتی کشور دانست. به‌نظر می‌رسد ایران در ماه‌های اخیر برای فروش نفت آزادی بیشتری داشته‌است و درآمد حاصل از آن را برای واردات بیشتر و کنترل قیمت‌ها در بازار داخلی صرف کرده‌است. از دیگر نکات قابل‌توجه این آمار، افزایش قابل‌توجه در وزن صادرات کشور است. وزن صادرات در مهر ماه امسال نسبت به مهر سال‌گذشته 32درصد رشد داشته‌است. با این روند پیش‌بینی می‌شود که وزن صادرات در سال‌جاری نسبت به سال‌های 1401 و 1400 افزایش قابل‌توجهی داشته‌باشد، هرچند به دلیل افت قیمت کالاها رسیدن به رقم ارزش دلاری سال‌های مذکور در هاله‌‌‌‌‌‌‌ای از ابهام قرار دارد.
آمارهای مهر ماه
بر اساس این آمارها در مهر ماه امسال بیش از 11.7میلیون‌تن کالا به ارزش 4میلیارد 156میلیون دلار کالا از کشور صادرشده و از سایر کشورها 3.3میلیون‌تن کالا به ارزش 5میلیارد و 557میلیون دلار کالا به کشور واردشده‌که به‌معنای تجارت 9میلیارد و 713میلیون دلاری در ماه گذشته است. همچنین تراز تجاری ایران در مهر ماه رقمی معادل منفی 1.4میلیارد دلار بوده‌است.
آمارهای تجارت در مهر با شهریور سال‌جاری تفاوت عمده‌ای نداشته‌است. میزان صادرات از نظر وزنی 3درصد افزایش داشته و از نظر ارزش دلاری یک‌درصد کاهش یافته‌است. همچنین وزن واردات در مهر نسبت به ماه قبل 8درصد افزایش یافته، هرچند ارزش واردات تنها در حدود 0.6درصد افزایش داشته‌است.
مقایسه آمارهای مهر ماه سال‌جاری با مدت مشابه در سال1401 نیز نکات حائزاهمیتی را نشان می‌دهد. میزان صادرات مهر سال‌جاری نسبت به همین مدت در سال‌گذشته از نظر وزنی 32درصد رشد داشته؛ درحالی‌که ارزش صادرات تنها 9درصد افزایش یافته‌است، در مقابل واردات مهرماه امسال نسبت به مهر سال‌قبل از نظر وزن 3درصد رشد کرده درحالی‌که از نظر ارزشی بیش از 18درصد افزایش را شاهد بوده‌است. این آمارها به این معناست که در وضعیتی که قیمت کالاها تحت‌تاثیر تورم در حال افزایش است اما همچنان کالاهای ایرانی در بازار جهانی با افت قیمت روبه‌رو هستند.
جزئیات اقلام صادراتی و وارداتی
بنابر آمارهایی که رئیس‌کل گمرک ایران ارائه کرده، در هفت ماهه امسال صادرات کالاهای پتروشیمی به 31میلیون‌تن و به ارزش 12میلیارد و 300میلیون دلار رسید‌که از نظر وزن 26درصد افزایش و از حیث ارزش 12درصد کاهش داشته‌است.
همچنین در این مدت گاز طبیعی مایع‌شده با 2میلیارد و 400میلیون دلار و اختصاص 8.37درصد، پروپان مایع‌شده با یک‌میلیارد و 900میلیون دلار و 6.69درصد و بوتان مایع‌شده با یک‌میلیارد و 300میلیون دلار و 4.6درصد، سه قلم عمده کالاهای صادراتی بوده‌اند.
بررسی ارزش کالاها نشان می‌دهد که در هفت ماهه امسال متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای صادراتی از 466 دلار به 357دلار رسیده که نشانگر کاهش 23.43درصدی است. در هفت ماهه 1402، ذرت دامی با 2میلیارد دلار و سهم 5.53درصدی، انواع گوشی تلفن‌همراه با یک‌میلیارد و 500میلیون دلار و سهم 4.08درصدی و دانه سویا با یک‌میلیارد و 200میلیون دلار و سهم 3.41درصدی، سه قلم عمده کالای وارداتی را به خود اختصاص دادند.
در همین رابطه معاون وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای وارداتی یک‌‌‌‌‌‌‌هزار و 721 دلار بوده که نسبت به رقم یک‌‌‌‌‌‌‌هزار و 624 دلار در هفت ماهه سال‌گذشته، 6.03درصد رشد داشته‌است، گفت: میزان واردات کالاهای اساسی در این مدت 13میلیون و 200هزار‌تن و به ارزش 10میلیارد و 900میلیون دلار بوده‌است که با اختصاص 63.32درصد از وزن و 30.34درصد از ارزش کل واردات در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش 1.08درصدی در وزن و کاهش 4.86درصدی در ارزش داشته‌است.
مقاصد عمده صادرات غیرنفتی
به گفته رضوانی‌فر، کشورهای عمده مقصد صادرات غیرنفتی کشورمان در این مدت به ترتیب شامل چین با هشت‌میلیارد دلار، عراق با 5میلیارد و 400میلیون دلار، امارات‌متحده‌عربی با سه‌میلیارد و 700میلیون دلار، ترکیه با 2میلیارد و 700میلیون دلار و هند با یک‌میلیارد و 300میلیون دلار بوده‌است.رئیس‌کل گمرک ایران گفت: پنج کشور عمده طرف معامله واردات نیز در این مدت به ترتیب شامل امارات‌متحده‌عربی با 11میلیارد دلار، چین با 10میلیارد و 400میلیون دلار، ترکیه با سه‌میلیارد و 800میلیون دلار، آلمان با یک‌میلیارد و 200میلیون دلار و هند با یک‌میلیارد و 100میلیون دلار است. او با اشاره با اینکه میزان ترانزیت خارجی کشور در هفت ماهه سال‌جاری نسبت به دوره مشابه سال‌قبل با افزایش 14.97درصدی روبه‌رو بوده‌است، افزود: میزان ترانزیت خارجی کشور در این مدت به 9میلیون و 300هزار تن رسید.
