وام خرد در بانک‌های بزرگ

طرح مهربانی بانک ملی

گزارشگر «دنیای‌اقتصاد» با مراجعه به یکی از شعب بانک ملی در تهران از مسوول اعتبارات شرایط دریافت و بازپرداخت تسهیلات طرح مهربانی را جویا شد که نتایج این گفت‌وگو تشریح شده است. مسوول اعتبارات این بانک در پاسخ به جزئیات این طرح تاکید کرد: «اعطای وام قرض‌الحسنه تا سقف 300 میلیون با سود 4‌درصد نیازمند یک ضامن کسر از حقوق است. برای اخذ این وام باید از یک تا 12 ماه در یکی از شعب بانک ملی سپرده‌گذاری کنید و باتوجه به سپرده شما و جدول ارائه‌شده به شما تسهیلات تعلق می‌گیرد.» او در پاسخ به شرایط ضامنان افزود: «ضامن بازنشسته تا سن 60 سال قبول است. اما ضامن نباید دارای چک برگشتی و وام معوقه باشد. تفاوت این طرح با سایر تسهیلات با سپرده‌گذاری این است که به جز بانک پارسیان که مشابه این وام را با سود 10‌درصد ارائه می‌کند، سود وام با سپرده‌گذاری در سایر بانک‌ها از 18 تا 23‌درصد است (که رقم دقیق آن بسته به رتبه اعتباری، مبلغ و مدت زمان بازپرداخت متفاوت است).

مبلغ مورد نظر در حساب مسدود نخواهد شد و مسوول اعتبارات با توجه به میانگین حساب شما بسته به زمانی که شما قصد دریافت تسهیلات را دارید ( از یک تا 12 ماه) به شما وام می‌دهد.» همچنین در پاسخ به مدت زمان بازپرداخت آن اعلام کرد: «از 6 ماه تا 60 ماه قابل تغییر است. اگر مبلغ وام شما 300 میلیون تومان باشد برای دوره بازپرداخت 6 ماهه اقساط هر ماه شما 50584950 تومان و کل سود وام 3509705 تومان و جمع اصل وام و سود آن پس از 6 ماه 303509705 تومان است. اگر این وام را در اقساط 60 ماهه قسط‌بندی کنید مبلغ قسط هر ماه شما 5524956 تومان و کل سود وام بعد از 5 سال 31497396 تومان و جمع اصل وام و سود آن 331497396 تومان می‌شود.»

با 50 میلیون کجا وام بگیریم؟

در این گزارش سعی بر آن است تا با مقایسه اخذ انواع تسهیلات با سپرده‌گذاری بهترین گزینه برای مراجعان آشکار شود. در آغاز این کار قصد بر آن است تا مبلغ50 میلیون تومان سپرده را در چند بانک از جمله ملی، شهر و کشاورزی به مدت 6 ماه در حساب بگذاریم تا مبلغ دریافتی از هریک از بانک‌های مذکور، مدت بازپرداخت و سود آنها را مقایسه کنیم. در طرح مهربانی اگر مراجعه‌کننده این مبلغ را سه ماه در حساب خود نگه دارد، از طریق مانده‌گیری مبلغی معادل 95 میلیون تومان به اشخاص تسهیلات تعلق خواهد گرفت. این رقم در بانک شهر 100 میلیون تومان، در بانک کشاورزی 150 میلیون تومان و در سایر بانک‌ها از جمله پارسیان، پاسارگاد و... با سپرده‌گذاری 50 میلیون تومان در مدت 6 ماه سه برابر مانده حساب می‌توان تسهیلات دریافت کرد (البته باید گفت که در شعب مختلف شرایط یکسان نیست).

از سوی دیگر بازپرداخت تسهیلات طرح مهربانی بانک ملی از 6 تا 60 ماه قابل تغییر بوده، در صورتی که بازپرداخت وام‌گیری از طریق سپرده‌گذاری در سایر بانک‌ها 36 ماهه است. سود دریافتی آنها نیز به ترتیب در بانک ملی 4‌درصد و سایر بانک‌ها از 18 تا 23درصد است. شرایط ضامنان هم در بانک ملی و طرح جدید مهربانی یک ضامن با گواهی کسر از حقوق لازم دارد (که شرایط آن در گفت‌وگو با مسوول شعبه ذکر شد) و در سایر بخش‌ها برای تسهیلات زیر 100 میلیون تومان یک ضامن و برای مبالغ بیشتر از 100 میلیون تومان دو ضامن با گواهی کسر از حقوق الزامی است. در پیرامون این بحث، مسوول اعتبارات بانک شهر گفت: «درخواست دو ضامن از مراجعان برای تسهیل کار خودشان است؛ زیرا در صورتی که برای تسهیلات 150 میلیون تومانی یک ضامن کسر از حقوق طلب کنیم، ضامن حتما باید فیش کسر از حقوق، رتبه اعتباری بالا، فاقد چک برگشتی، در صورت بازنشسته بودن حتما باید از ارگان قابل قبول و حداکثر تا سن 60 سال باشد. اما وجود ضامن دوم به عنوان پوشش برخی از نواقص ضامن اول به شمار می‌رود. به نظرم این امر به نفع مراجعان خواهد بود تا روند وام‌گیری خود را تسهیل ببخشند.»

چه اشخاصی از این طرح استقبال می‌کنند؟

در راستای این نوع وام نظر دو دسته از افراد پرسیده شد. گروه اول اشخاصی که در شغل‌های دولتی مشغول به کار هستند و دسته دوم نیز اشخاصی که در شغل‌های آزاد مشغول فعالیت هستند. دسته اول معتقد بودند که از طریق مزایای شغلی خود می‌توانند در مدت زمان سریع‌تر و سود 8 تا 10‌درصد مبلغ 100 میلیون تومان را در بازه‌های مشخص وام بگیرند و نیازی به سپرده‌گذاری‌های چندماهه ندارند. البته برخی از آنها نیز افزودند که از این طرح استقبال کرده و درکنار وامی که از طریق امتیاز شغلی خود دریافت می‌کنند، می‌توانند سالی دو بار از این طرح نیز بهره‌مند شوند. در مقابل، اکثر افراد در دسته دوم با اشاره به سود 4 درصدی و همچنین ارائه یک ضامن به بانک از این طرح استقبال کردند.

اما عده‌ای از آنها گرچه رضایت خود را از طرح جدید بانک ملی اعلام کردند اما در ادامه گفتند: «بانک ملی طرحی را ایجاد کرده که افراد در سریع‌ترین زمان و بدون دردسرهای قبلی به تسهیلات خرد دست پیدا کنند، اما باید توجه کرد که برخی از اشخاص از جمله خودم این وام را برای ایجاد کسب و کار، پاس کردن چک، خرید خانه و... انتخاب می‌کنیم و برای من تفاوت حدودا 60 میلیونی اهمیت زیادی دارد و اگر قصد گرفتن وام با مانده‌گیری را داشته باشم بدون در نظر گرفتن سود، بانکی را انتخاب می‌کنم که مبلغ بیشتری وام بدهد.» گرچه بانک ملی با رونمایی از طرح جدید اعطای وام قرض‌الحسنه (طرح مهربانی) رضایت اکثر افراد جامعه به‌ویژه کسب و کار آزاد را به دست آورده؛ اما قابل ذکر است که ما‌به‌التفاوت اعطای وام پس از مانده‌گیری در این بانک از سایر بانک‌ها کمتر بوده و این امر سبب شده تا برخی از متقاضیان در دوراهی قرار گیرند. البته از ذکر این نکته نیز نباید غافل شد که با وجود تسهیل روند وام‌گیری در این بانک، همچنان سختگیری‌های لازم در خصوص ضامنان وجود دارد و به نظر می‌رسد که متقاضیان در این طرح همچنان با مشکل عدم‌تایید و سخت‌گیری‌های شرایط ضامنان مواجه شوند.