آیا رنگ کردن مو خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟

الهه جعفرزاده: برخی از مطالعات نشان می‌دهد که بین مواد شیمیایی موجود در رنگ مو و ابتلا به سرطان ارتباط وجود دارد. اما این یافته‌ها به طور قطع ثابت نمی‌کنند که رنگ مو مقصر اصلی این موضوع است، اما این خطر در افرادی که کمتر موهای خود را رنگ می‌کنند، پایین‌تر است. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، خطر این موضوع را متوجه آرایشگرانی می‌داند که بیشتر در تماس با رنگ مو هستند و تمام روز با این ماده شیمیایی سر و کار دارند.

رنگ موهای تولیدشده قبل از سال 1980 میلادی حاوی برخی مواد شیمیایی بود که به طور مستقیم با سرطان مرتبط بود، اما از آن زمان، شرکت‌ها مواد شیمیایی را که برای تولید رنگ‌های خود استفاده می‌کنند، تغییر داده‌اند. با این حال هنوز ممکن است موادی در ساختار این رنگ‌ها وجود داشته باشد که خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

مواد شیمیایی موجود در رنگ مو

ایجاد سرطان، به واسطه رنگ‌های دائمی که ماندگاری و غلظت بالایی دارند و برای مدت طولانی‌تری روی موها باقی می‌ماند، بیشتر است. این خطر در رنگ‌های موقتی یا فانتزی کمتر است. انواع مختلفی از رنگ مو وجود دارد و حاوی هزاران ماده شیمیایی مختلف است؛ آمین‌های معطر، آمونیاک و پراکسید هیدروژن تنها برخی از مواد شیمیایی هستند که به رنگ‌گرفتن ساقه مو کمک می‌کنند و رنگ طبیعی آن را تغییر می‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد برخی از آمین‌های معطر موجود در رنگ مو می‌توانند سلول‌های سالم را به سلول‌های سرطانی تبدیل کنند.

رنگ مو چگونه باعث ابتلا به سرطان می‌شود؟

هنگامی که موهای خود را رنگ می‌کنید، مقادیر کمی از این مواد شیمیایی را از طریق پوست سر جذب می‌کنید یا آنها را تنفس می‌کنید. افراد مشغول به کار در سالن‌ها که در تماس مداوم و استنشاق رنگ مو هستند، نسبت به مشتری، یا افرادی که خدمات رنگ مو را دریافت می‌کنند، بیشتر در معرض این مواد شیمیایی مضر قرار می‌گیرند.

برخی از مواد شیمیایی موجود در رنگ مو باعث تغییر سطح و عملکرد هورمون‌هایی مانند استروژن در بدن می‌شود. نوسانات هورمونی ممکن است منجر به رشد و گسترش برخی سرطان‌ها از جمله سرطان‌ پستان شود.

سرطان‌های ناشی از مصرف رنگ‌های شیمیایی

مطالعات گسترده‌ای در طول سال‌ها ارتباط بالقوه بین رنگ مو و بروز سرطان‌های مختلفی از جمله: سرطان مثانه، سرطان پستان، سرطان خون، سرطان پوست و سرطان رحم را بررسی کرده‌اند.

سرطان مثانه: برخی مطالعات افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های خاص، مانند سرطان مثانه را در افرادی که با رنگ مو کار می‌کنند یا از آن استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد. در واقع قوی‌ترین شواهد در این زمینه مربوط به سرطان مثانه است.

سرطان خون: برخی دیگر از مطالعات احتمال ابتلا به لوسمی یا سرطان خون را در افرادی که از رنگ مو استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد. این احتمال در افرادی که از رنگ‌های تیره‌تر استفاده می‌کنند، بالاتر است؛ زیرا رنگ‌های تیره حاوی غلظت بیشتری از مواد شیمیایی هستند و ماندگاری طولانی‌تری دارند.

سرطان پستان: بر اساس مطالعات، رنگ مو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را در برخی افراد افزایش دهد. مطالعات انجام‌شده در سال 2019 نشان می‌دهد زنانی که از رنگ موی دائمی استفاده می‌کردند، نسبت به زنانی که موهای خود را به ندرت رنگ می‌کردند، 9 درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان بودند. مطالعه دیگری نشان داد که خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که از [هر گونه] رنگ مو استفاده می‌کردند در مقایسه با زنانی که هرگز موهایشان را رنگ نکرده بودند، 23 درصد بیشتر بود.

ارتباط بین رنگ مو و سرطان هنوز به طور قطع تأیید نشده است و برای اثبات این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است. چرا که کارشناسان می‌گویند رنگ مو به‌تنهایی باعث سرطان نمی‌شود و عوامل مختلفی از جمله: سابقه خانوادگی، ژنتیک، رژیم غذایی و استعمال دخانیات نیز بر این احتمال اثرگذارند.

چند نکته:

اگر در این خصوص نگران هستید، می‌توانید از رنگ‌های گیاهی استفاده کنید. شاید رنگ‌های طبیعی به قوت و شدتِ مواد شیمیایی، رنگ موهای شما تغییر ندهند، اما حداقل خیالتان راحت است که خطر کمتری دارند.

در دوران بارداری ترجیحاً تا پایان سه ماهه‌ی اول دست نگه دارید و موهای خود را رنگ نکنید؛ زیرا مواد شیمیایی موجود در رنگ‌ها ممکن است بر روند رشد جنین تأثیر بگذارند.

برخی از افراد هنگام رنگ کردن موهای خود واکنش آلرژیک دارند. اگر به مواد شیمیایی موجود در رنگ مو حساس هستید، قبل از استفاده از هر رنگ جدید، یک آزمایش پَچ (Patch test) انجام دهید؛ رنگ را روی قسمت کوچکی از موهایتان امتحان کنید تا ببینید پوستتان واکنش نشان می‌دهد یا نه. وقتی مطمئن شدید که به رنگ حساس نیستید، بقیه موهایتان را رنگ کنید.

زمانی که خودتان موهایتان رنگ می‌کنید، همیشه دستکش بپوشید.