در این بین گروه عظام به عنوان شرکتی مطرح در قطعه‌سازی کشور با وجود چالش‌ها و مشکلات پیش رو همچنان امیدوار به مسیر خود ادامه می‌دهد، حتی برای تامین قطعات برقی‌ها نیز اعلام آمادگی کرده است.در این زمینه گفت‌وگویی با مهندس حسن باقری مدیر گروه برق و الکترونیک هلدینگ قطعات خودرو عظام و مدیرعامل شرکت استام صنعت انجام داده‌ایم. وی با اشاره به مشکلات تامین ارز قطعه‌سازی به پتانسیل قطعه‌سازان برای تولید محصولات برقی نیز اشاره دارد.
وزارت صمت هدف‌گذاری‌هایی برای تولید خودرو در سال‌جاری انجام داده است. به نظر شما خودروسازی و قطعه‌سازی کشور تا چه اندازه در 7ماه گذشته با این هدف‌گذاری همراه بوده‌اند؟
از ابتدای سال تا الان با وجود همه چالش‌ها، تا حد قابل قبولی تولید حفظ شده است، ولی به تارگت‌های موردنظر صمت و خودروسازان نرسیده‌ایم. با توجه به زمان باقی‌مانده تا پایان سال و با امید به حل مشکلات، فرصت هست که برنامه‌ها را تا حد قابل قبولی به سرانجام برسانیم.
در حال حاضر با توجه به وجود چالش ارزی، وضع تخصیص ارز به شرکت شما چگونه است؟
اجازه بدهید روند تخصیص ارز را از اول سال بگویم. در یک مقطعی اصلا ارزی در کار نبود، اما بعدا روند ارز‌دهی نظام‌مند و سامانه‌هایی ایجاد شد و در نتیجه تخصیص ارز رونق گرفت. ما در نیمه اول سال می‌دانستیم برای تخصیص ارز چطور اقدام کنیم. البته مقداری از ارز موردنیاز یعنی 5درصد را باید به مدت یک ماه نزد بانک‌ها می‌گذاشتیم و این موضوع همچنان به قوت خود باقی است. امیدواریم با توجه به جلسات انجمن قطعه‌سازان با مسوولان وزارت صمت، این چالش مرتفع شود. اما چالش اخیر ما این است که مدت زمان اعطای تخصیص ارز خیلی طولانی شده است. قبلا 40 روز بود اما الان به بالای 80 روز هم رسیده است. قطعه‌ساز و تولیدکننده از لحظه‌ای که درخواست می‌کنند، باید 80 روز برای تخصیص ارز منتظر بمانند.
کشور در حال حاضر بیش از 5 سال است که در تحریم قرار دارد. در این مدت، شرکت شما در زمینه داخلی‌سازی و صرفه‌جویی منابع ارزی چه اقداماتی انجام داده است؟
از اوایل دهه 90، هم در عظام و هم در شرکت استام صنعت یک کار جهادی برای خودکفایی شکل گرفت. به طور متوسط بالغ بر 85درصد و در برخی جاها تا 100درصد نیاز ما از طریق تولید زیر سقفی خودمان مرتفع شده است. بخشی دیگر هم از طریق 120 قطعه‌سازی داخلی که استام صنعت با آنها کار می‌کند، تامین می‌شود. این دستاورد بزرگی بود و اگر به دست نمی‌آمد، چالش‌ها برای ما و صنعت کشور بیشتر می‌شد.
برای تتمه نیاز ما نیز باید این نکته را در نظر بگیرید که صرفه اقتصادی وجود ندارد. بنابراین در این بخش کوچک باقی‌مانده دنبال تامین ارز هستیم. ما در استام صنعت بالغ بر 40 میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی ایجاد کرده‌ایم.
آیا برنامه‌ای برای افزایش عمق داخلی‌سازی دارید؟
نمی‌توانم به صورت قطعی بگویم. روی برخی قطعات موردنیاز مجموعه با دانش‌بنیان‌ها کار می‌کنیم. مثلا در حوزه صنعت الکترونیک. دانش‌بنیان‌های زیرمجموعه خود عظام هم روی تولید قطعات و مواد خارجی کار می‌کنند. بنابراین بحث انتقال دانش فنی و تکنولوژی ادامه دارد، مثلا در بخش رزین‌های موردنیاز تولید کویل. ما تقریبا حدود 50 پروژه خودکفایی فعال داریم و روی پروژه‌هایی که صرفه اقتصادی دارند کار می‌کنیم، تا نیازمان از داخل تامین شود.
در حال حاضر در تامین مواد اولیه داخلی و خارجی با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟ به‌خصوص از سمت شرکت‌های داخلی؟ این شرکت‌ها چقدر همراهی می‌کنند؟
موضوع ارز، موضوعی است که به مسائل بین‌المللی و سیاسی مربوط می‌شود. اما در داخل ما با مواد اولیه غنی مواجه هستیم؛ مثلا در بخش مس و آلومینیوم که صادرکننده نیز هستیم. بنابراین انتظار می‌رود قطعه‌سازان در تامین این نوع مواد اولیه مشکلی نداشته باشند. ما در استام صنعت ماهانه 150 تن مصرف مس داریم و 100 تن آلومینیوم و 100 تن هم فولاد آلیاژی و 150 تن ورق فولاد. با توجه به غنی بودن در مواد اولیه، اینها را باید به سهولت تامین کنیم. اما با وجود مشکلات مربوط به جریان نقدینگی برای تامین اعتبار مشکل داریم. در گذشته سقفی وجود داشت که تامین مواد اولیه داخلی را محدود می‌کرد اما الان بحران کمبود این مواد را نداریم. با این حال با توجه به مشکل جریان نقدینگی نمی‌توانیم خرید نقدی داشته باشیم. امیدواریم بانک‌ها همراهی بیشتری کنند تا بتوانیم برای مواد اولیه داخلی خرید اعتباری 6ماهه داشته باشیم و در نتیجه جهش تولید را بهتر انجام دهیم. با توجه به مذاکرات اخیر با وزارتخانه، خوش‌بین هستم که این موضوع حل شود.
به نظر شما اگر برجام حفظ می‌شد، امروز خودروسازی و قطعه‌سازی ما و حتی خود شرکت شما کجا بود؟
می‌توانستیم به ترند تکنولوژی نزدیک‌تر باشیم. خودروهای ما در شرایط کنونی از لحاظ تکنولوژی عقب هستند، هرچند در حال حاضر روی بهبود خودروها کار می‌شود. در این مورد قطعه‌سازی هم همیشه همراه بوده است. ما می‌توانستیم یک مقدار سریع‌تر به سطح کیفیت روز دنیا برسیم. اما با رفتن شرکت‌های بین‌المللی، کار دشوار شده است. البته الان دانشجویان نخبه‌ای داریم که مقالات آنها در سطح بین‌الملل منتشر می‌شود و ما هم در دانشگاه‌های اصلی مراکزی را ایجاد کرده‌ایم تا ارتباط با دانشگاه را حفظ کنیم.
دنبال این هستیم که شرکت‌های دانش‌بنیان هم فناوری موردنیاز را فراهم کنند. اگر این نهضت ادامه پیدا کند و موانع را برطرف کنیم، از توانمند شدن در تولید محصولات روز خیلی دور نیستیم. همچنین پلن‌هایی را تعریف کرده‌ایم که روی خودروهای برقی کار کنیم. منتظریم که در صنعت خودرو بتوانیم محصولات برقی را بومی‌سازی کنیم. ما روی سیستم‌های زیرمجموعه توانمندی خوبی داریم که از چند سال گذشته در حال شکل‌گیری است.
موضوع عرضه و تولید خودروهای برقی از زمان آقای علی‌آبادی در وزارت صمت خیلی پر‌رنگ شده است؛ آمادگی کل زنجیره قطعه‌سازی برای شیفت به خودروهای برقی چقدر است و و خود عظام و شرکت استام صنعت در این مورد چه کرده‌اند؟
اتفاقات خوبی در وزارتخانه افتاده است. در حال حاضر تنوعی از خودروهای برقی، ثبت‌سفارش و وارد شده است. اینها در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل توزیع می‌شوند. با توجه به آلودگی زیست محیطی، توسعه خودروهای برقی اقدام درستی است. البته صنعت ما آمادگی این نوع خودرو را ندارد باید زیرساخت‌های آن تامین شود. قطعه‌سازان خود روی این مجموعه‌ها وقت می‌گذارند. ما در استام صنعت خیلی به الکتروموتورهای برقی خودروهای الکتریکی نزدیک هستیم. با دانش‌بنیان‌های بین‌المللی تفاهم‌نامه امضا کرده‌ایم که دانش آنها را بگیریم و تکنولوژی موردنیاز را منتقل کنیم. البته فعلا از نظر توان فنی و مندسی هنوز این قابلیت ایجاد نشده، اما پتانسیل آن را داریم. همزمان با واردات باید با قطعه‌سازان برای تولید زیرمجموعه‌ها بیشتر کار کرد.
