نفت روسیه در منطقه امن

بر اساس گزارش رویترز، هدف از نشست وزیران اوپک از جمله روسیه در 26 نوامبر، رسیدگی به نگرانی‌ها در مورد کاهش قیمت نفت و مازاد عرضه احتمالی است. به‌رغم کاهش قیمت نفت از سپتامبر، منابع نزدیک به دولت روسیه از عدم‌نیاز فوری به تغییرات اساسی خبر می‌دهند. پایبندی روسیه به کاهش‌های قبلی تولید نفت، همراه با اظهارات رئیس جمهور ولادیمیر پوتین مبنی بر رونق در میان تحریم‌های غرب، بر انعطاف این کشور در برابر چالش‌های اقتصادی تاکید می‌کند. برخلاف قدرتمندترین تولیدکنندگان نفت جهان که در فکر کاهش بیشتر عرضه هستند، اکراه روسیه در این زمینه قابل تعمق است. وزیران اوپک که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش به رهبری روسیه را تشکیل می‌‌‌دهند، یکشنبه آینده 26 نوامبر در وین دیدار خواهند داشت.

سه منبع اوپک به رویترز گفتند که اوپک در حال بررسی این موضوع است که به‌رغم رشد تقاضا، به ویژه از چین، واردکننده شماره یک نفت جهان، آیا کاهش بیشتر عرضه نفت باید در دستور کار باشد یا خیر. یک منبع نزدیک به دولت روسیه که خواست نامش فاش نشود در مورد نشست آتی اوپک گفت:  من هیچ دلیلی برای تغییر اساسی سیاست‌های انرژی نمی‌بینم. این منبع افزوده است که در این دیدار، امکان خلق شگفتی و تصمیمات دور از انتظار نیز وجود دارد. عربستان سعودی، روسیه و سایر اعضای اوپک طی اقداماتی که از اواخر سال 2022 آغاز شد، قول کاهش تولید نفت به میزان 5 میلیون بشکه در روز یا حدود 5 درصد از تقاضای روزانه جهانی را داده‌اند. به‌رغم اعمال شدیدترین تحریم‌های غرب بر اقتصاد بزرگ روسیه، از جمله محدودیت قیمت نفت روسیه در بشکه‌ای 60 دلار، فروش نفت این کشور رونق گرفته و فعلا از مهلکه تحریم‌ها جان سالم به در برده است.

بر اساس پیش‌بینی‌‌‌های مسکو، پس از رکود در سال 2022، پیش‌بینی می‌‌‌شود که اقتصاد روسیه در سال‌جاری حدود 3 درصد رشد کند که سریع‌‌‌تر از ایالات متحده یا منطقه یورو خواهد بود. قیمت‌‌‌های بالاتر از انتظار جهانی نفت در سال‌جاری و استفاده فزاینده مسکو از ناوگان نفتکش‌‌‌های سایه به این معناست که تعداد مشتریان نفت روسیه در حال افزایش است. الکسی کوکین، تحلیلگر مستقل نفتی در مسکو، گفت که قیمت نفت از سطوح «بسیار بالا» به سطوح «بالا» کاهش یافته است. او گفت:  «به همین دلیل، به نظر می‌رسد که نیاز خاصی برای تغییر سیاست‌های انرژی (روسیه) وجود ندارد. برداشتن محدودیت‌های تولید، فعلا به عنوان گزینه‌ای منطقی قابل پیش‌بینی است.» روسیه قیمت نفت اورال، گل سرسبد نفت خود را در سال‌جاری 4788 روبل (54 دلار) در هر بشکه در نظر گرفته است.

تحریم‌‌‌های جدید آمریکا بر مالکان کشتی

بهای نفت اورال در روز جمعه 17 نوامبر به زیر سطح سقف قیمتی غربی 60 دلار در هر بشکه سقوط کرد که دلیل آن افزایش نرخ حمل و نقل ناشی از تحریم‌‌‌های جدید ایالات متحده بر مالکان کشتی و کاهش قیمت‌‌‌های جهانی نفت بود، اما همچنان بالاتر از 5000 روبل در هر بشکه بود و روز سه‌شنبه 21 نوامبر دوباره از 60 دلار در هر بشکه فراتر رفت. برنامه‌‌‌های بودجه‌‌‌ای منتشر شده توسط مسکو در ماه سپتامبر، قیمت نفت برنت را به طور متوسط 85 دلار و قیمت نفت اورال را  71 دلار و 30 سنت در هر بشکه در سال آینده پیش‌بینی می‌‌‌کند که بدبینانه‌‌‌تر از پیش‌بینی نظرسنجی رویترز است. کسری بودجه روسیه در ماه گذشته به دلیل افزایش قیمت نفت، کاهش نرخ روبل و جریان پرداخت مالیات سه ماهه، بیشتر کاهش یافت. کسری 10 ماهه اول سال، 1.24 تریلیون روبل (13 میلیارد و 45 میلیون دلار) یا 0.7 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) بوده است. این بسیار بهتر از برنامه‌های اولیه برای کسری 2.93 تریلیون روبل یا 2 درصد تولید ناخالص داخلی برای کل سال 2023 بود.

درآمد نفت و گاز مسکو در ماه اکتبر نسبت به مدت مشابه سال قبل 27.5 درصد افزایش داشت، اگرچه در 10 ماهه اول سال 26.3 درصد افت داشت. با این حال، سهم فروش انرژی در درآمدهای بودجه فدرال - که قبلا بیش از 50درصد از کل درآمد بودجه بود - به شدت کاهش یافته است. در سال 2022 این سهم 41.6 درصد از کل درآمد بودجه بود، در حالی که در ژانویه تا سپتامبر سال‌جاری، فروش نفت و گاز 28.3 درصد از کل درآمدهای 19.73 تریلیون روبلی (220 میلیارد دلار) را تشکیل می‌داد.

روسیه همچنان یک ابرقدرت منابع طبیعی است و پرفروش‌ترین غلات در جهان را در اختیار دارد. همچنین کود و سایر کالاها را صادر می‌کند. سایر منابع کلیدی درآمد بودجه آن مالیات حدود 300 میلیارد روبلی و سایر هزینه‌های اضافی است. رونالد اسمیت، تحلیلگر ارشد BCS گفت:  «حساسیت بودجه روسیه به قیمت نفت و نرخ مبادله روبل، به مراتب بیشتر از تولید نفت است، بنابراین تا زمانی که نفت بین 75 تا 100 دلار در هر بشکه باقی بماند، اهداف فعلی تولید نفت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی محقق خواهد شد.» بر اساس گزارش رویترز و تا لحظه تنظیم این گزارش، قیمت‌‌‌های آتی نفت برنت با 41 سنت یا 0.5 درصد کاهش به 82 دلار و 20 سنت در هر بشکه در روز سه‌‌‌شنبه 21 نوامبر رسید.

افت بهای نفت در روز سه‌شنبه،  افزایش‌‌‌های شدید دو روز گذشته را معکوس کرد، زیرا سرمایه‌‌‌گذاران در آستانه نشست اوپک در هفته آینده که ممکن است منجر به کاهش تولید شود، محتاط شده‌‌‌اند. معاملات آتی نفت خام وست تگزاس اینترمدییت آمریکا با 51 سنت یا 0.7 درصد کاهش به 77 دلار و 50 سنت در هر بشکه رسید. پس از اینکه سه منبع اوپک به رویترز گفتند که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش، قرار است در مورد کاهش بیشتر عرضه نفت در زمان نشست خود تصمیم بگیرند، هر دو شاخص روز دوشنبه 26 نوامبر حدود 2 درصد افزایش یافتند ولی روز سه‌شنبه، روند بهای نفت نزولی بود. کلوین وونگ، تحلیلگر OANDA در سنگاپور گفت که سفته‌بازان در کوتاه‌مدت از خرید WTI سود بردند.

احتمال کاهش عرضه نفت توسط اوپک

هشت تحلیلگر پیش‌بینی کرده‌اند که اوپک احتمالا کاهش عرضه نفت را تا سال آینده تمدید یا حتی بیشتر خواهد کرد. هلیما کرافت، تحلیلگر RBC Capital گفت:  «ما احتمال می‌دهیم اوپک کاهش عرضه را بیشتر کند، اما پیش‌بینی می‌کنیم که عربستان سعودی به دنبال بشکه‌های اضافی از دیگر اعضا باشد تا بار کاهش عرضه تعدیل شود.» کرافت اضافه کرد که بازگشایی توافق‌‌‌های سهمیه‌‌‌ای که در ژوئن به دست آمد می‌تواند چالش‌‌‌برانگیز باشد و می‌تواند به مذاکرات طولانی منجر شود و از این رو عربستان ممکن است به دنبال تعدیل‌‌‌های داوطلبانه‌‌‌تر از سوی تولیدکنندگان فردی باشد.

قیمت نفت از اواخر سپتامبر حدود 16 درصد کاهش یافته زیرا تولید نفت خام در ایالات متحده، بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان، در بالاترین حد خود باقی مانده‌، در حالی که بازار نفت نگران رشد تقاضا، به ویژه از سوی بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، چین است. معامله‌گران همچنین به دنبال نشانه‌هایی از کاهش تورم احتمالی از سوی ‌والمارت (WMT.N)، بزرگ‌ترین خرده‌فروش ایالات متحده بودند. نظرسنجی اولیه رویترز در روز سه‌شنبه نشان داد که ذخایر نفت خام و بنزین ایالات متحده احتمالا هفته گذشته افزایش یافته‌، در حالی که ذخایر میعانات کاهش یافته است.

روسیه یک نیروگاه انرژی جهانی است که نفوذ قابل‌توجهی در بازارهای نفت و گاز طبیعی دارد. این کشور دارای ذخایری عظیم و یک بازیگر کلیدی در تولید و صادرات نفت خام است. گازپروم، یک غول تحت کنترل دولت، بر بخش گاز طبیعی تسلط دارد و روسیه را به صادرکننده جهانی این منبع حیاتی تبدیل کرده است. صنعت انرژی نقشی اساسی در اقتصاد روسیه ایفا می‌‌‌کند و به طور قابل‌‌‌توجهی به درآمد دولت کمک و به عنوان محرک اصلی درآمدهای صادراتی عمل می‌‌‌کند.

گازپروم که به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان مشهور است، دارای موقعیت استراتژیک است و نه تنها چشم‌انداز انرژی روسیه را شکل می‌دهد، بلکه بر پویایی ژئوپلیتیکی نیز تاثیر می‌گذارد. روس‌‌‌نفت، یکی دیگر از شرکت‌‌‌های سنگین‌‌‌وزن دولتی، جزء لاینفک سبد انرژی کشور است و در اکتشاف، تولید، پالایش و بازاریابی شرکت می‌‌‌کند. هر دو شرکت در حفظ جایگاه روسیه به عنوان یک بازیگر مهم در بازارهای جهانی انرژی نقش اساسی دارند.