هیچ کسی نمیداند که کیهان تا چه اندازه بزرگ است ولی اجرام بزرگی در کیهان وجود دارند که تصوری از مقیاس دیوانه کننده کیهان را برایمان ایجاد میکنند.
آیا میتوانید تصور کنید که چند کره زمین در کیهان جای میگیرد؟ طبق گفته ناسا، قطر جهان قابل مشاهده ما تقریبا 94 میلیارد سال نوری است. این در حالی است که قطر کره زمین فقط در حدود 1.35 ضربدر ده به توان منفی 9 سال نوری (12756 کیلومتر) است. این یعنی تعداد بسیار زیادی کره زمین در کیهان جا خواهد شد؛ حتی اگر آنها را با فاصله زیادی با یکدیگر در کیهان در کنار هم قرار دهیم.
لازم به ذکر است که تنها در کهکشان ما ممکن است 100 میلیارد ستاره وجود داشته باشد. باید این را در نظر داشت که ما نمیتوانیم کل کیهان را ببینیم. شعاع جهان قابل مشاهده ما حدود 46.5 میلیارد سال نوری تخمین زده میشود و لازم به یادآوری است که این حتی ممکن است تنها بخشی از یک چند کیهانی بزرگتر باشد؛ هر چند که این هنوز در حد نظریه است و به صورت قطعی ثابت نشده.
اندازه و وسعت واقعی کیهان، یکی از موضوعاتی است که تحقیقات علمی مداومی در مورد آن انجام میشود. در هر حال برای آنکه ایدهای از مقیاس وسیع آن داشته باشیم، برخی از بزرگترین اجرام فضا را برایتان لیست کردهایم که به ترتیب، از کوچک به بزرگ به شما معرفی خواهیم کرد:
8- بزرگترین سیاره: ROXs 42Bb
سیاره مشتری که از نظر شعاع 11 برابر کره زمین است، بزرگترین سیاره منظومه شمسی ماست. از سوی دیگر ROXs 42Bb بزرگترین سیارهای است که در کهکشان شناسایی شده و جرم آن 9 برابر و شعاعش 1.12 برابر سیاره مشتری است.
فاصله بین ROXs 42 Bb و کره زمین تقریبا 440 سال نوری است و از آنجا که در خارج از منظومه شمسی ما قرار دارد، یک سیاره فراخورشیدی نامیده میشود.
تاین کوری، فضانورد و محقق دانشگاه تورنتو، برای اولین بار در سال 2013، ROXs 42Bb را شناسایی کرد. این سیاره مثل مشتری، یک غول گازی است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که در حالی که 365 روز برای کره زمین و 12 سال برای سیاره مشتری طول میکشد تا یک دور به دور خورشید بچرخند، ROXs 42Bb یک دور به دور ستاره خود را در 1968.3 سال کامل میکند.
7- بزرگترین خورشید یا ستاره: UY Scuti
تقریبا یک میلیون کره زمین در داخل خورشید جا میشوند ولی YU Scuti، بزرگترین ستاره شناخته شده در کیهان آنقدر بزرگ است که می تواند 5 میلیارد ستاره با حجمی معادل خورشید ما را در دل خود جای دهد. اگر UY Scuti در مرکزیت منظومه شمسی ما قرار داشت، فتوسفر یا پوسته بیرونی آن تا مدار سیاره مشتری میرسید. یعنی فضایی به اندازه فاصله خورشید تا سیاره مشتری را اشغال میکرد.
این غول بزرگ 9500 سال نوری از زمین فاصله دارد و اولین بار در سال 1860 توسط گروهی از ستارهشناسان رصدخانه بن در آلمان شناسایی شد. نکته جالب اینجاست که حتی 160 سال بعد از کشف آن، ستارهشناسان هنوز موفق به رصد ستاره بزرگتری نشدهاند.
UY Scuti به عنوان یک ستاره متغیر شناسایی شده؛ چرا که هر 740 روز، نوساناتی در روشناییاش دارد.
دانشمندان گمانه زنی میکنند که این ستاره در حال حاضر در مرحله ای است که سوخت هیدروژن موجود در هستهاش را تخلیه کرده و تبدیل به یک ابرغول سرخ شده است. این بدان معناست که احتمالا در مسیر یک سرنوشت دراماتیک قرار دارد (یک انفجار ابرنواختر) که به منزله پایان سفر ستارهای آن خواهد بود. هر چند که هنوز زمان دقیق انفجار UY Scuti مشخص نیست.
6- وسیع ترین منظومه شمسی
وسیعترین و گستردهترین منظومه شمسی شناخته شده در کیهان، از نظر مدار، متشکل از یک سیاره منفرد (2MASS J2126) است که به دور ستارهای به نام TYC 9486-927-1 میچرخد.
نکته جالب توجه اینجاست که هفت سال پیش، ستارهشناسان حتی نمیدانستند که آیا این سیاره و ستاره ارتباطی با هم دارند یا نه و هر دوی آنها تحت عنوان اجرام آسمانی شناور و آزاد در نظر گرفته میشدند؛ چرا که در فاصله یک تریلیون کیلومتری از یکدیگر در فضا قرار داشتند.
در نهایت در سال 2016، تیمی از محققان بینالمللی، مدار بزرگ پنهان 2MASSJ2126 را شناسایی کرده و دریافت که این سیاره عملا به دور TYC 9486-927-1 میچرخد. نایل دیکن، یکی از محققان و مسئولان موسسه نجوم Max Planck در این رابطه گفت:« این وسیعترین سیستم سیارهای شناخته شده تا به امروز است؛ این سیاره (2MASS J2126)، به آن اندازه که ما در ابتدا فکر میکردیم تنها نیست و در یک رابطه هر چند بسیار دور قرار دارد.»
فاصله بین زمین و این منظومه شمسی منحصر به فرد 104 سال نوری است و مدار 2MASS J2126 حدودا 140 برابر مدار پلوتون در منظومه شمسی ماست.
با توجه به مدار وسیع آن و فاصله حیرتانگیزش با ستاره خود، تقریبا نزدیک به 900 هزار سال زمینی طول میکشد تا 2MASS یک دور مدارش را کامل کند.
5- بزرگترین کهکشان: IC 1101
یک کهکشان مجموعهای از چندین منظومههای خورشیدی یا ستارهای است. برخی گزارشها حاکی از آن است که کیهان ما از حدود 2000 میلیارد کهکشان تشکیل شده.
این اجرام آسمانی عظیم در داخل خود حاوی میلیاردها ستاره و اجرام آسمانی دیگر هستند. به عنوان مثال، تخمین زده میشود که کهکشان راه شیری، یعنی همان کهکشانی که کره زمین و منظومه شمسی ما را در درون خود جای داده، دارای 100 میلیارد ستاره و نزدیک به 100 میلیون سیاهچاله است.
البته این تا IC 1101 که بزرگترین کهکشان موجود در کیهان از لحاظ مقیاس است، فاصله زیادی دارد. IC 1101، تقریبا 50 برابر بزرگتر و 2000 برابر سنگینتر از کهکشان راه شیری ماست.
ستاره شناسان بر این باورند که این کهکشان دارای حدود 100 تریلیون ستاره حیرتانگیز است که در وسعتی برابر با شش میلیون سال نوری قرار دارند. این درحالی است که قطر کهکشان راه شیری ما تنها حدود 100 هزار سال نوری است. برخی از متخصصان معتقدند که IC 1101 احتمالا در نتیجه برخورد و همجوشی چندین کهکشان در ابعاد کهکشان راه شیری ایجادشده است.
4- بزرگترین سیاهچاله: TON 618
سیاهچالهها جزو عظیمترین اجرام کیهان شناخته میشوند و شهرت اصلیشان به این خاطر است که همه چیز، حتی نور را به داخل خودشان میبلعند ولی آیا تصوری از بزرگی یک سیاهچاله دارید؟
واقعیت این است که طبق برآوردها بزرگترین سیاهچاله کیهان، جرمی حدود 66 میلیارد برابر خورشید دارد. اما این همه ماجرا نیست. این سیاهچاله عظیم، انرژی یک اختروش (یک جرم آسمانی بسیار درخشان) به نام TON 618 را تامین میکند که درخشندگی آن برابر با 140 تریلیون خورشید است.
TON 618 در فاصله 18.2 میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد و اولین بار در سال 1957 شناسایی شد و تا به امروز به عنوان عظیمترین سیاهچاله شناسایی شده از آن یاد میشود.
3- بزرگترین سحابی: تارانتولا نبولا (سحابی رتیل)
سحابیها ابرهای غول پیکری از گاز و غبار در فضا هستند که در اثر گرانش، تغییرات دما و فشار و همجوشیهای هستهای، ستارههای جدید در آنها شکل میگیرند. طبق اعلام ناسا، سحابی Tarantula Nebula که سحابی رتیل یا 30 Doradus هم نامیده میشود، بزرگترین و درخشانترین سحابی شناخته شده است.
این سحابی فضایی در حدود 1800 سال نوری (معادل 7.5 ضربدر ده به توان 15 کیلومتر) در فضا را اشغال کرده و حدود 170 هزار سال نوری از زمین فاصله دارد.
این سحابی اولین بار در اوایل دهه 1750 توسط نیکلاس لوئی دولاکای کشف شد. این در حالی است که تلسکوپهای آن زمان به اندازه کافی برای شناسایی ستارهها و دیگر ساختارهای درون سحابی پیشرفته نبودند. حدود 200 سال بعد، ستارهشناسان تصاویری با وضوح بالا را از این سحابی ثبت کردند و در آن زمان متوجه ابعاد حیرتانگیز این سحابی شدند و از همین رو آن را اینگونه نامگذاری کردند.
نزدیکترین سحابی به کره زمین، مجموعه ابر Rho Ophouchi است که 390 سال نوری از زمین فاصله دارد. به علاوه در نزدیکی ما سحابی شکارچی (Orion Nebula) که تحت عنوان Messier 42 یا M42 نیز شناخته میشود قرار دارد که 1350 سال نوری با ما فاصله دارد. ستارهشناسان بر این باورند که سحابی رتیل 100 برابر بزرگتر از M42 است.
2- بزرگترین خوشه کهکشانی: ال گوردو
در سال 2012، رصدخانه چاندرا ایکس ناسا، یک خوشه کهکشانی بسیار بزرگ به نام ACT-CLJ0102-4915 را شناسایی کرد. زمانی که ستارهشناسان برای تعیین جرم این خوشه کهکشانی دست به کار شدند، به اعداد و ارقامی حیرتانگیز رسیدند.
جرم ACT-CLJ0102-4915 حدود 3 کوادریلیون (3 ضربدر ده به توان پانزده) برابر خورشید ماست. این خوشه عظیمترین خوشه کهکشانیای است که تا به امروز کشف شده و از همین رو آن را ال گوردو (چاق) نامگذاری کردند.
ستاره شناسان معتقدند که احتمالا این خوشه در پی برخورد دو خوشه کهکشانی عظیم با یکدیگر در فضا و با سرعتی در حدود میلیونها کیلومتر بر ساعت تشکیل شده است.
1- بزرگترین در بین بزرگان: دیوار بزرگ هرکول کرونا بوریلیس
دیوار بزرگ هرکول کرونا بوریلیس بزرگترین جرم شناخته شده در کیهان قابل مشاهده ماست. طول این دیوار بین شش تا 18 میلیارد سال نوری است و در حقیقت یک رشته کهکشانی یعنی یک خوشه وسیع از کهکشانهاست که توسط گرانش به هم متصل شدهاند.
ابعاد این خوشه بزرگ کهکشانی آنقدر وسیع است که عبور نور از کل طول آن حدود 10 میلیارد سال زمینی طول میکشد. این خوشه عظیم در سال 2013 و در پی نقشهبرداری از انفجارهای پرتو گاما(GRB) که پرانرژیترین شکل نور است، کشف شد. GRB ها صدها بار درخشانتر از یک ابرنواختر معمولی میدرخشند و با نقاط انتهایی ستارههای پرجرم مرتبطند.
ستارهشناسان، تا قبل از شناسایی و تائید دیوار هرکول کرونا بوریلیس، برروی 283 GRB مطالعه میکردند. آنچه در این میان جالب و هیجانانگیز است، این است که این اجرام عظیم کیهانی، درک ما از جهان و مقیاس آن را نیز به چالش میکشند.
به عنوان مثال، ممکن است میلیونها کهکشان و میلیاردها سیاره در داخل ابرخوشه بزرگ هرکول کرونا بوریلیس وجود داشته باشند که هنوز شناسایی و کشف نشدهاند. در عین حال ما هنوز به طور کامل درک نکردهایم که چطور گرانش و نیروهای هستهای، چنین اجرام عظیمی را شکل میدهند و آنها را به شکلی بکر و دست نخورده در فضا نگه میدارند.
منبع : interestingengineering / خبرآنلاین