اما در طرف مقابل با توجه به اینکه از ترس و هیجان منفی که در ماه‌های قبل در بازار سرمایه ایجادشده بود، کمی فاصله گرفتیم، این روزها شاهد فشار فروش‌های هیجانی در اکثر نمادها نیستیم و معاملات نمادها در یک دامنه‌نوسان کمتر و با هیجان حداقلی دنبال می‌شود. در این میان این روزها در نمادهای کوچک‌تر و گروه‌های حاشیه بازار با توجه به اینکه بازیگران خاص خود را دارند، شاهد رونق بیشتری هستیم، بررسی روند معاملات نشان می‌دهد که حقیقی‌ها تمایل بیشتری به خرید این دسته از نمادها داشته باشند و این باعث‌شده نمادهای کوچک‌تر بازار این روزها معاملات خیلی بهتری را تجربه کنند و وضعیت شاخص‌کل هموزن نیز این موضوع را تایید می‌کند. با این تفاسیر انتظار می‌رود با توجه به اینکه کم‌کم ابهامات بودجه برطرف‌شده و شفافیت به بازار برخواهد گشت، مثبت‌های موجود در نمادهای کوچک و متوسط بتواند به سایر نمادها نیز سرایت کند و در نگاهی خوش‌بینانه چنانچه اتفاق غیرقابل پیش‌بینی دیگری برای بازار و صنایع بورسی رخ‌ندهد، بازاری مثبت با شیبی ملایم را در هفته‌ها و ماه‌های آینده داشته باشیم.
بورس در آینه آمار
شنبه گذشته شاخص‌کل بازار سرمایه با حدود 28هزار و 338واحد افت در محدوده کانال دو‌میلیون و 20هزار‌واحدی توقف کرد. ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس (سهام و حق‌تقدم) با رشدی حدود 100میلیارد تومان نسبت به آخرین روز معاملاتی هفته اخیر 3هزار و 856میلیارد تومان بود. علاوه‌بر این 81میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سرمایه خارج شد. در نگاهی به تابلوی معاملات روز گذشته شاهد بودیم که 55درصد نمادها منفی، 37درصد مثبت و 8درصد صفر تابلو بودند، بااین‌حال خروج پول شدت زیادی نداشت و حتی در حدود 5درصد از نمادهای بازار سهام (بورس و فرابورس) شاهد صف خرید بودیم. نمادهای «فولاد»، «شستا» و «شتران» بیشترین تاثیر منفی و «اخابر» و «نوری» بیشترین اثر مثبت را بر شاخص ثبت‌کردند. شاخص‌کل هموزن اما روز گذشته وضعیت بهتری داشت و با افت جزئی 0.07درصدی نشان از وضعیت بهتر نمادهای کوچک در مقایسه با شاخص‌‌‌‌‌سازان داشت. شاخص‌کل فرابورس نیز با افت جزئی 9واحدی در کانال 25هزار و 103 واحد ایستاد. «فصبا»، «بپیوند» و «مادیر» بیشترین تاثیر مثبت و «وسپهر» بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص ثبت کردند.
قوی‌‌‌‌‌ترین محرک بازار تا انتهای سال
بازار سرمایه ابتدای هفته را با ارزش معاملات خرد نسبتا پایین و کمتر از 4هزار میلیاردتومانی شروع کرد و با وجود کمبود نقدینگی در بازار سرمایه همچنان شاهد تداوم پذیره‌نویسی نسبتا سنگین حق‌تقدم نماد فصبا هستیم که نقدینگی قابل‌توجهی را نسبت به ارزش معاملات روزانه و نقدینگی موجود در بازار به خود اختصاص داده‌است. علاوه‌بر این همچنان جو بی‌اعتمادی، کم‌رونقی و بی‌رمقی در بازار سرمایه مشهود است و در بررسی ارزش سفارش‌های خرید در برابر ارزش سفارش‌های فروش نیز شاهد نسبت بسیار پایینی هستیم. در ابتدای بازار سرمایه در روز گذشته معاملات نسبتا در دامنه مثبت انجام شد، اما رفته‌رفته و هرچه به پایان بازار نزدیک شدیم، بر فشار عرضه‌ها افزوده شد و این موضوع در نماگرهای بازار سرمایه نیز مشهود بود. کمااینکه ابتدا شاخص‌کل و شاخص‌کل هموزن مثبت بودند و رفته‌رفته به دامنه منفی سقوط کردند، با این‌وجود همچنان شاخص دو‌میلیون‌واحدی می‌تواند دژ محکمی در‌برابر سقوط بیش از اندازه باشد، اما جو بی‌اعتمادی، ابهامات موجود و در عین‌حال انتظار برای اخباری در مورد بودجه1403 در بازار مشهود است.
به‌نظر می‌رسد معامله‌گران منتظر هستند اطلاعات بیشتری از اتفاق‌هایی که قرار است در حوزه اقتصاد بیفتد را دریافت کنند و بعد نسبت به سرمایه‌گذاری در بازارها و به‌خصوص بازار سرمایه تصمیم بگیرند. در کنار آن اتفاقات حاشیه بازار از جمله اظهارات گذشته وزیر اقتصاد درخصوص پیش‌بینی‌پذیر‌شدن بورس و رخدادهای اقتصادی با مثالی که از نرخ خوراک پتروشیمی زدند، نسبتا باعث سرخوردگی سهامداران شد. اما چنانچه بخواهیم به محرک‌ها و ریسک‌های پیش‌روی بازار اشاره کنیم، قطعا مهم‌ترین آیتم بررسی لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال1403 در مجلس است که قرار است در هفته آینده شروع شود.
البته بر اساس کلیات بودجه و آنچه در اعداد اولیه مستتر است، تداوم سیاست‌های انقباضی قابل‌برداشت است و این سیاست‌ها برای بازار سرمایه نیز چندان خوشایند نیست، اما با این وجود آنچه سهامداران بورس در انتظار آن هستند ریز اطلاعاتی است که در بودجه وجود دارد و یکی از مهم‌ترین این اطلاعات خرد این است که آیا سخنان نمایندگان مجلس مبنی‌بر لزوم تجدید ارزیابی دارایی‌ها اتفاق خواهد افتاد یا خیر. اگر این مساله به سمت عملیاتی‌شدن پیش‌برود، می‌تواند محرک خیلی خوبی برای بازار سرمایه باشد.
در این میان باید تاکید کرد که در سنوات گذشته کلیه بازارهای رقیب به‌جز بازار سرمایه از تورم منتفع شدند و عملا خود را با تورم تطبیق دادند و رشدهای جهش‌واری را ثبت کردند، اما در دوره رکود برخی از همین بازارها چسبندگی به سقف قیمتی را به‌شدت حفظ کردند و عملا اصلاح خاصی را از خود نشان ندادند و برخی از بازارها نیز به‌صورت نسبی اصلاحاتی را ثبت کردند اما نسبت به دو سه سال‌گذشته قطعا رشد قیمتی همپای تورم و حتی می‌توان گفت بالاتر از تورم را در خود نگه‌داشتند، اما ارزش بازار سرمایه با وجود ورود شرکت‌های جدید و عرضه‌های اولیه سنگینی که داشته همچنان از تورم؛ چه دلاری و چه‌ریالی عقب‌مانده و می‌توان گفت که بزرگ‌ترین عقب‌مانده بازار از تورم بورس است.
حال اینکه این اتفاق به‌خاطر ویژگی‌های ذاتی بازار اتفاق‌افتاده یا اینکه نتیجه سیاستگذاری‌هایی است که در بازار سرمایه و با توجه به‌عملکرد مسوولان سازمان بورس رخ‌داده، اهمیت چندانی ندارد. در انتها باید گفت بزرگ‌ترین اتفاقی که می‌تواند در این بازه زمانی بیفتد و برای بازار سرمایه محرکی بسیار قوی باشد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها خواهد بود و بزرگ‌ترین ریسک نیز همچنان ریسک سیستماتیک و همچنین تصمیمات لحظه‌ای و آنی توسط مسوولان مربوطه است که فاکتورهای سودآوری شرکت‌ها را دچار تنش کرده و سرمایه‌گذاران را با ریسک‌های مختلف مواجه می‌کند.
